عملی ساده که پاداش حج مقبول را دارد

به گزارشامید- احسان به والدین(به عنوان عام) چنان مهم است که حتی شرک آنان مانع احسان به آنان نیست، گرچه باید از عقاید مشرکانه آنان به دور بود و از کمترین بی احترامی و آسیب رساندن به آنان نهی شده و نهایت فروتنی و مهربانی به آن دو در حال حیات و مرگشان توصیه و معادل نماز، جهاد، حج و … شمرده شده است، حتی تشکر از آنان مقارن شکر الهی قرار گرفته است. آیات قرآنی بهترین گواه اهمیت نیکی به والدین است: وَاخْفِضْ لَهُمَا جَنَاحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ وَقُل رَّبِّ ارْحَمْهُمَا کَمَا رَبَّیَانِی صَغِیرًا؛ و از سر مهربانى بال فروتنى بر آنان بگستر و بگو پروردگارا آن دو را رحمت کن چنانکه مرا در خردسالی پروردند(اسراء، آیه ۱۳)

یا در آیه ۱۵ سوره مبارکه لقمان می فرماید: وَإِن جَاهَدَاکَ عَلى أَن تُشْرِکَ بِی مَا لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ فَلَا تُطِعْهُمَا وَصَاحِبْهُمَا فِی الدُّنْیَا مَعْرُوفًا وَاتَّبِعْ سَبِیلَ مَنْ أَنَابَ إِلَیَّ ثُمَّ إِلَیَّ مَرْجِعُکُمْ فَأُنَبِّئُکُم بِمَا کُنتُمْ تَعْمَلُونَ؛ و اگر تو را وادارند تا در باره چیزى که تو را بدان دانشى نیست به من شرک ورزى از آنان فرمان مبر و[لى] در دنیا به خوبى با آنان معاشرت کن و راه کسى را پیروى کن که توبه‏کنان به سوى من بازمى‏گردد و[سرانجام] بازگشت‏شما به سوى من است و از[حقیقت] آنچه انجام مى‏دادید شما را با خبر خواهم کرد.

منصور ابن حازم از امام صادق(ع) پرسیدند: باارزش ترین اعمال کدام است؟ آن امام(ع) فرمودند: نماز در وقت خود، نیکی به پدر و مادر و جهاد در راه خدا.

باید توجه داشت که نیکی به پدر و مادر زمانی معین ندارد؛ ولی در برخی زمان ها پاداشی مضاعف دارد؛ به فرموده امام باقر(ع) یکی از بهترین اعمال روز عید قربان نیکی به والدین است.(۱)

علاوه بر آیات قرآن، در احادیثنیز در مورد احسان به والدین بسیار سفارش شده و از آزردن آنان نکوهش به عمل آمده است: پاداش نگاه رحمت به والدین، حج مقبول است. رضایت آن دو رضای الهی و خشم آنان خشم خدا است.

احسان به پدر و مادر به ویژه در کهنسالی عمر را طولانی می کند و سبب می شود که فرزندان نیز به ما احسان کنند.

در احادیثآمده است حتی اگر تو را زدند تو اف نگو، خیره نگاه مکن، دست بلند مکن، جلوتر از آنان راه نرو، آنان را به اسم صدا نزن، کاری مکن که مردم به آنان دشنام دهند، پیش از آنان منشین و پیش از آنکه از تو چیزی بخواهند به آنان کمک کن.(۲)

مردی مادرش را به دوش گرفته طواف می داد، پیامبر(ص) را در همان حالت دید، پرسید: آیا حق مادرم را ادا کردم؟ حضرت(ص) فرمودند: حتی حق یکی از ناله های زایمان را ادا نکردی.(۳)

از پیامبر اکرم(ص) سوال شد: آیا پس از مرگ هم احسانی برای والدین هست؟ فرمودند: آری، از راه نماز خواندن برای آنان و استفغار برایشان و وفا به تعهداتشان و پرداخت بدیهایشان و احترام به دوستانشان.(۴)
در حدیثآمده است حتی اگر والدین فرزند خود را زدند، فرزند بگوید: خدا شما را ببخشاید که این کلمه همان قول کریم است.

البته باید توجه داشت، والدین تنها پدر و مادر طبیعی نیستند. در برخی احادیثپیامبر اکرم(ص) و امیرالمومنین(ع) پدر امت به حاسب آمده اند. انا و علی ابوا هذه الامه همچنان که حضرت ابراهیم(ع) پرد عرب به حساب آمده اند. " ملة ابیکم ابراهیم "