|
|
کدخبر: ۱۵۹۵۹۱

تأملی در موضوع استفاده ی بانوان از پوشش تیره رنگ

حجاب یعنی عدم داشتن جذابیت در مقابل نامحرم و پوشیدن لباسی که نگاه را به خود جذب نکند. درست است در جامعه ی اسلامی، ابتدا مردان مکلف هستند چشم خود را از نامحرم بپوشانند، اما از آنجایی که انسا ن های هرزه دل و هرزه نگاه در جامعه حضور دارند، زنان نیز به داشتن پوششی که مردان نامحرم را جذب ننماید مکلف شده اند.

گروه فرهنگی مشرق- در موضوع استفاده از رنگ مشکی برای بانوان، گرچه می توان ادله ی مختلف روانی، اجتماعی و حتی پیشینه ی تاریخی فرادینی و فراقومی ارائه داد، نسبت دادن آن به دین به عنوان دستور اولیای دین، کاری آسان نخواهد بود؛ چراکه شیوه ی دین اسلام در برخورد با چنین موضوعات اجتماعی و فرهنگی، ارائه ی ملاک است، نه تعیین مصداق.

ابتدا باید فلسفه ی حجاب را شناخت و اصل کلی و ملاک اصلی را از قرآن و سنت دریافت و نظرات فقها را دانست تا بتوان به یک نظر جامع در ارتباط با استفاده از رنگ مشکی در حجاب بانوان رسید.

در قرآن و روایات معصومین، اصل کلی و تغییرناپذیری وجود دارد که زن نباید لباس محرک و شهوت انگیز بپوشد. حجاب یعنی عدم داشتن جذابیت در مقابل نامحرم و پوشیدن لباسی که نگاه را به خود جذب نکند. درست است در جامعه ی اسلامی که حجاب در آن رعایت می شود، ابتدا مردان مکلف هستند چشم خود را از نامحرم بپوشانند، اما از آنجایی که انسا ن های هرزه دل و هرزه نگاه در جامعه حضور دارند، زنان نیز به داشتن پوششی که مردان نامحرم را جذب ننماید مکلف شده اند.

با توجه به اجماع مراجع تقلید در ارتباط با برتر بودن چادر مشکی و بررسی روایات مبتنی بر عدم کراهت مشکی بودن عبا(چادر) و توجه به روان شناسی رنگ ها که رنگ مشکی را رنگ مرزبندی می داند و از نظر روانی نیز وقتی انسان پارچه ی مشکی را می بیند دیگر رغبتی به نگاه کردن پیدا نمی کند و خودبه خود نظر را برمی گرداند، اما نگاه به رنگ های روشن، چشم را باز و رغبت مشاهده و تمرکز بر دیدن را چندبرابر می کند، می توان این فرضیه را مورد مداقه قرار داد که برای حضور اجتماعی و حضور در مقابل نامحرمان، چادر مشکی بهترین پوشش برای بانوان است.

فلسفه ی حجاب


برای آنکه بتوان هر موضوعی را به خوبی واکاوی کرد، نیاز است ابتدا فلسفه ی آن موضوع را دریابیم. اگر فلسفه را شناختیم، می توانیم پیامدها، نتایج و پیشنهادات خود را برای آن موضوع ارائه دهیم. حجاب دو فلسفه ی اساسی دارد که با یکدیگر ارتباط تام دارند:

۱. مصونیت زن در برابر طمع‏ ورزی ‏های هوس‏بازان.


۲. پیشگیری از تحریکات شهوانی خارج از ضوابط و هنجارهای الهی و تأمین سلامت و بهداشت معنوی جامعه.

مراجع تقلید در ارتباط با برتر بودن چادر مشکی اجماع دارند و روایات بر عدم کراهت مشکی بودن عبا(چادر) دلالت می کنند و روان شناسی رنگ ها رنگ مشکی را رنگ مرزبندی می داند و از نظر روانی نیز وقتی انسان پارچه ی مشکی را می بیند، دیگر رغبتی به نگاه کردن پیدا نمی کند و خودبه خود نظر را برمی گرداند، اما نگاه به رنگ های روشن، چشم را باز و رغبت مشاهده و تمرکز بر دیدن را چندبرابر می کند.

حجاب با این نقش و کارکرد مهم و اساسی، باید دارای پیامی قاطع با خود باشد و آن این است که در برابر همه ی مردان نامحرم نوعی هشدار و اعلام «دور باش» ‏دهد. اگر حجاب نتواند این پیام را منتقل کند، علت وجوبی خود را از دست می دهد. اکنون باید دید چه عواملی در رساندن این پیام و اثرگذاری آن مؤثر است:

۱. حدود و میزان پوشش: بدون شک هر اندازه بدن زن پوشیده ‏تر باشد، نقش نیرومندتری در دورسازی هرزه دلان خواهد داشت. اگر نگاه‏ های آلوده را، همچنان که در روایات آمده است، تیرهای زهرآلود شیطان بدانیم، پوشش زن همانند قوسی است که تیر از آن کمانه می‏ کند و منحرف می ‏شود و از اصابت و نفوذ در هدف بازمی ‏ماند. برعکس هر اندازه بدن زن برهنه ‏تر باشد، تیرهای شیطانی را بیشتر متوجه خود ساخته و از آن آسیب خواهد دید.

۲. کیفیت پوشش: میزان ضخامت و حتی کیفیت دوخت لباس، خود بخش مهمی از حجاب را تشکیل می‏ دهد. بدون شک لباس ‏های نازک و تنگ و بدن ‏نما، فرودگاه پیکان مسموم شیطان و موجب خیره شدن چشم‏ های هرزه و آلوده و به فساد کشاننده ی جامعه است. در مقابل، لباس‏ های غیربدن ‏نما، دیده ‏ها را از خود دور می ‏سازد و سلامت معنوی نفوس را تأمین می ‏کند. در این ارتباط، روایتی است که «رسول خدا می فرمایند: هلاکت زنان امت من در دو چیز سرخ فام است: طلا و لباس نازک.»[۱](جوادی آملی، ۱۳۹۱:۱۶۲)



۳. رنگ‏ها: تردیدی نیست که برخی از رنگ ‏ها دیده ‏ها را خیره می‏ سازد و پاره ‏ای دیگر نگاه‏ ها را از خود می ‏راند و دور می ‏سازد. در عین حال، علمای دین نسبت به رنگ‏ ها تأکید چندانی نکرده اند، ولی بر این مسئله پای می ‏فشارند که لباس نباید موجب جلب توجه و عواقب سوء ناشی از آن باشد.


«مسئله ی ﻧﮕﺎﻩ ﺍﺯ ﻛﻠﻴﺪﻱ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺩﺭ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺭﻭﺍﺑﻂ ﭘﺎﻙ ﻭ ﺳﺎﻟﻢ ﻣﻴﺎﻥ ﺯﻧﺎﻥ ﻭ ﻣﺮﺩﺍﻥ ﺍﺳﺖ. ﻗﺮﺁﻥ ﻛﺮﻳﻢ قبل ﺍﺯ ﺩﺳﺘﻮﺭ ﺑﻪ ﭘﻮﺷﺶ، ﺍﺑﺘﺪﺍ ﻓﺮﻣﺎﻥ ﺑﻪﻛﺎﺳﺘﻦ ﻭ ﻓﺮﻭﻧﻬﺎﺩﻥ ﻧﮕﺎﻩ ﻣﻲ ﺩﻫﺪ؛ ﭼﺮﺍﻛﻪ ﻗﻠﺐ ﻭ ﺩﺭﻭﻥ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻫﺎ ﺑﻪ ﺷﺪﺕ ﺍﺯ ﺩﻳﺪﮔﺎﻥ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﻲ ﭘﺬﻳﺮﻧﺪ. ﻧﮕﺎﻩ نقطه ی ﺁﻏﺎﺯﻳﻦ ﺩﺭ ﻛﺸﺶ ﻫﺎﻱ ﺟﻨﺴﻲ ﻣﻴﺎﻥ ﺯﻥ ﻭ ﻣﺮﺩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻗﺎﺩﺭ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻧﮕﺎﻩ ﺧﻮﻳﺶ ﺭﺍ ﻣﻬﺎﺭ ﻛﻨﻨﺪ، ﺩﺭیچه ی ﻗﻠﺐ ﻭ ﺩﺭﻭﻥ ﺧﻮﻳﺶ ﺭﺍ ﺗﺤﺖ ﻛﻨﺘﺮﻝ ﺩﺭﺁﻭﺭﺩﻩ ﺍﻧﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﭘﻴﺎﻣﺪﻫﺎﻱ ﺍﻧﺤﺮﺍﻓﻲ ﺩﺭ ﺭﻭﺍﺑﻂ ﺯﻥ ﻭ ﻣﺮﺩ ﻣﺼﻮﻥ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﻣﺎﻧﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺑﺮﺍﻱ ﺳﺎﻟﻢ ﺳﺎﺯﻱ ﻣﺤﻴﻂ ﺟﺎﻣﻌﻪ، ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺴﺖ ﺩﺭ زمینه ی ﻧﮕﺎﻩ ﻭ ﻋﻮﺍﻣﻠﻲ ﻛﻪ ﺑﺴﺘﺮ ﻧﮕﺎﻩ ﻫﺎﻱ ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺁﻣﻴﺰ ﺭﺍ ﻓﺮﺍﻫﻢ می ﻛﻨﻨﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﻮﺩ ﻭ ﺑﺎ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺳﺎﺯﻱ ﻭ ﺍﺗﺨﺎﺫﺳﻴﺎﺳﺖ ﻫﺎﻱ ﻻﺯﻡ ﺩﺭ ﺭﻭﺍﺑﻂ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ، ﺩﺭ ﺟﻬﺖ ﻛﺎﻫﺶ ﻧﮕﺎﻩ ﻫﺎﻱ ﺟﻨﺴﻲ ﮔﺎﻡ ﺑﺮﺩﺍﺷﺖ.»(حق شناس، ۱۳۸۶:۶۲) از عوامل بسترساز تحریک آمیز می توان به پوشش های رنگارنگ و خیره کننده، نازک و بدن نما اشاره نمود. بنابراین برای جلوگیری از زمینه ی فساد، باید پوششی را برگزید که «نه» باشد به نگاه های هرزه و راه ندهد به دل های هوس باز.

دلایل استفاده از چادر مشکی

۱. آیات

برخی آیات مستقیم به مسئله ی پوشش و فلسفه ی آن پرداختند که آیات زیر از این دسته اند:

خداوند سبحان خطاب به زنان پیامبر می فرماید: «ای همسران پیامبر، شما همچون زنان دیگر نیستید، اگر تقوا پیشه کنید، پس به گونه ای هوس انگیز سخن نگویید که بیماردلان در شما طمع کنند و سخن شایسته بگویید. در خانه های خود بمانید و همچون جاهلیت نخستین(که اندام و وسایل زینت خود را در معرض تماشای دیگران قرار می دادند) در میان مردم ظاهر نشوید و نماز را به پا دارید و زکات بپردازید و از خدا و رسولش اطاعت کنید.»

برپا داشتن نماز و پرداختن زکات و پیروی از رسول خدا، دستور همگانی است. وجوب پوشش نیز در سوره ی نور وظیفه ی زنان مسلمان برشمرده شده است. پس می توان این آیه را تسری داد به تمام زنان مسلمان که می خواهند پیرو سنت الهی باشند. در اینجا نیز به صراحت بیان شده که پوششی داشته باشید که بیماردلان در شما طمع نورزند. پس این پوشش مد نظر خداوند است. اگر پوششی نتواند از نگاه هرزه جلوگیری کند، نمی توان به آن لقب پوشش اسلامی را داد. و در آیه ای دیگر، خطاب به تمام زنان مسلمان می فرماید: «ای رسول ما، به زنان بگو پاهایشان را به زمین نکوبند تا زینت پنهانشان دانسته شود(و صدای خلخالی که به پا دارند به گوش برسد).»[۳]

این آیه نیز به عدم جلب توجه کردن پوشش صحه می نهد.

برپا داشتن نماز و پرداختن زکات و پیروی از رسول خدا، دستور همگانی است. وجوب پوشش نیز در سوره ی نور وظیفه ی زنان مسلمان برشمرده شده است. پس می توان این آیه را تسری داد به تمام زنان مسلمان که می خواهند پیرو سنت الهی باشند.


با اندکی تمرکز بر آیات دیگر، می توان حجاب برتر را از سیره ی اهل بیت دریافت نمود:

«لَقَدْ کَانَ لَکُمْ فِی رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِمَنْ کَانَ یَرْجُو اللَّهَ وَالْیَوْمَ الْآخِرَ وَذَکَرَ اللَّهَ کَثِیرًا»[۴]

بهترین الگو برای شما نه تنها در این میدان، بلکه در تمام زندگی، شخص پیامبر است. این ناخدای بزرگ به هنگامی که کشتی اش گرفتار سخت‏ ترین طوفان ها می‏ شود، کمترین ضعف و سستی و دستپاچگی به خود راه نمی ‏دهد. او هم ناخداست، هم لنگر مطمئن این کشتی، هم چراغ هدایت است و هم مایه ی آرامش و راحت روح و جان سرنشینان.

جمله ی «لَقَدْ کانَ لَکُمْ فِی رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَهٌ» مفهومش این است که برای شما در پیامبر تأسی و پیروی خوبی است، می‏ توانید با اقتدا کردن به او، خطوط خود را اصلاح کنید و در مسیر «صراط مستقیم» قرار گیرید(مکارم شیرازی، ۱۳۶۳، ج ۱۷:۲۴۲ و ۲۴۳).

با توجه به این آیه ی شریفه، می توان دریافت کسی که شبیه ترین مردم به رسول خدا باشد و همچنین رسول خدا او را «بضعه منی»(یعنی بخشی از وجود من) خطاب کرده باشند، می تواند الگو و اسوه ی حسنه برای مسلمانان باشد.

در آیه ی شریفه ی دیگری، حضرت حق می فرماید: «یا ایها الذین آمنوا اطیعوا الله و اطیعوا الرسول و اولی الامر منکم فان تنازعتم فی شیء فردوه الی الله و الرسول إن کنتم تؤمنون بالله و الیوم الاخر»

بدیهی است برای یک فرد باایمان همه ی اطاعت ها باید به اطاعت پروردگار منتهی شود و هرگونه رهبری باید از ذات پاک او سرچشمه گیرد و طبق فرمان او باشد، زیرا حاکم و مالک تکوینی جهان هستی اوست و هرگونه حاکمیت و مالکیت باید به فرمان او باشد.

در مرحله ی بعد می ‏فرماید: «و اطاعت کنید پیامبر خدا را» و در مرحله ی سوم می ‏فرماید: اطاعت کنید «اولی الامر(اوصیای پیامبر) را» که از متن جامعه ی اسلامی برخاسته و حافظ دین و دنیای مردم اند. سپس می‏ فرماید: «اگر در چیزی اختلاف کردید، آن را به خدا و پیامبر ارجاع دهید. اگر ایمان به پروردگار و روز بازپسین دارید، این برای شما بهتر و پایان و عاقبتش نیکوتر است.»

«اولی الامر» چه کسانی هستند؟ همه ی مفسران شیعه در این زمینه اتفاق نظر دارند که منظور از «اولی الامر» امامان معصوم هستند که رهبری مادی و معنوی جامعه ی اسلامی، در تمام شئون زندگی، از طرف خداوند و پیامبر به آن ها سپرده شده است و غیر آن ها را شامل نمی ‏شود(مکارم شیرازی، ۱۳۵۴، ج ۳:۴۳۴ تا ۴۳۶).

این آیه نیز صحه می گذارد بر اطاعت از سبک زندگی رسول خدا و ائمه ی اطهار. اگرچه بانوی گران قدر اسلام حضرت زهرا(س) جزء امامان نیستند، اما در روایتی، امام عصر(عج) حضرت زهرا(س) را الگوی خویش قرار داده است. پس سبک زندگی فاطمی، به ویژه در زمینه ی پوشش و حجاب، می تواند الگویی برای مسلمات باشد.

منبع: برهان

ارسال نظر

پربیننده ترین

آخرین اخبار