عضویت ایران در ناتوی شرق

منطقه گرایی در آسیا، با ظرفیتهای فراوانی که دارد، پتانسیل خوبی برای تغییر هژمونی از یکجانبه گرایی آمریکایی و چندجانبه گرایی غربی به همه جانبه گرایی آسیایی است.

فاطمه علم الهدی کارشناس ارشد روابط بین الملل یادداشت تحلیلی در این موضوع ارائه کرده است.

عضویت ایران در این سازمان، این موضوع را تسریع می بخشد و برای ایران آورده های امنیتی، سیاسی و اقتصادی و صنعتی خوبی به همراه خواهد داشت.

آنچه سال ها در باور آسیایی ها درمورد شکل گیری همگرایی القا شده بود، این بود که عدم سنخیت در میان آسیایی ها و تمایز و تفرق موجود بین کشورهای این منطقه مانع همگرایی می شود. آنچه در اروپا شکل گرفته یا قاره آمریکا از آن برخوردار است و حتی ظرفیتی که در آفریقا فراهم است در آسیا شدنی نیست!

اما چیزی که این روزها در اجلاس شانگهای رقم می خورد و کابوس قدرتهای غربی است، همان همگرایی منطقه ای است که می تواند آغازی بر افول غرب باشد، در واقع کافی ست این کشورها دلار را از معاملات خود حذف کنند آن وقت است که مشخص می شود چگونه می تواند جایگزین اقتصادی غرب بشود.

تعهد کشورهای عضو به حمایت نظامی از یکدیگر و برگزاری مانور نظامی مشترک برای عملیات مشترک، می تواند ضریب امنیتی ایران را ارتقا ببخشد.

موضع ایران در معادلات بین‌المللی تقویت خواهد شد و تاثیرات قوی بر روابط ایران و اورآسیا خواهد گذاشت.

اعضای سازمان شانگهای، در حدود یک‌سوم خشکی‌های روی سطح زمین را در اختیار دارند و نزدیک به ۴۲ درصد جمعیت دنیا ساکن کشورهای این سازمان هستند؛ ضمن اینکه در حوزه اقتصاد، اعضای سازمان شانگهای نزدیک به ۲۵ تولید ناخالص ملی دنیا را در اختیار دارند. هم چنین امکان سرمایه‌گذاری خارجی برای ما در مراجع بین المللی افزایش خواهد یافت. از طرفی هم روسیه و چین متعهد به حمایت از ایران خواهند بود.

سازمان همکاری های شانگهای اهمیتی بیشتر از یک پیمان منطقه ای دارد چرا که با گذشت زمان به احتمال زیاد از پنج قدرت اقتصادی اول دنیا دو کشور عضو این سازمان خواهند بود. از بین قدرت‌های اتمی نیز چهار قدرت اتمی دنیا یعنی روسیه، چین، هند و پاکستان عضو این پیمان هستند؛ ضمن اینکه چین و روسیه نیز به عنوان دو عضو از پنج عضو دائم شورای امنیت در نقش ستون‌های اصلی این پیمان هستند.

ظرفیت های گسترده ی ایران می‌تواند در یک همکاری گسترده با کشورهای عضو پیمان شانگهای مورد استفاده قرار بگیرد؛ ایران عملاً در مسیر ژئواستراتژیک کریدور شمال به جنوب و غرب به شرق قرار دارد. در طول سال‌های گذشته بسیاری از کشورها تلاش کرده بودند تا به نوعی جایگزین ایران در منطقه غرب آسیا شوند اما همچنان ایران مهم‌ترین کریدور برای عبور از این منطقه به آسیا محسوب می‌شود.

ایران نیز با دسترسی به بازارهای گسترده کشورهای عضو سازمان شانگهای متصل می‌شود و در حوزه‌‌های مختلف تجاری، ترانزیت و انرژی به عنوان یک قدرت منطقه می تواند با کشورهای عضو تعاملات اقتصادی مثبتی را داشته باشد و با توجه به این‌که اخیرا ایران عضو ناظر اتحادیه اوراسیا شده، حضور در سازمان همکاری شانگهای می‌تواند این روند را تکمیل کند. ظرفیت‌ اقتصادی کشورهای این حوزه که ۶۵ درصد جمعیت جهان و همچنین منابع جهان را در خود جای داده، فرصت های زیادی را پیش رو قرار می دهد.

ایران بر اساس آمارهای موجود، بیشترین ذخایر نفت و گاز جهان را بر روی هم دارد که به‌شدت مورد نیاز چین و هند به عنوان دو عضو مهم پیمان شانگهای است.

علاوه بر آن جمهوری اسلامی ایران پیمان‌های راهبردی با چین و هندوستان دارد که می‌تواند در کنار همکاری‌های امنیتی پیمان شانگهای به عنوان یک مکمل ویژه برای سیاست نگاه به شرق ایران باشد.

طبیعتا برای سازمان شانگهای هم اهمیت دارد با کشوری مثل ایران که دارای منابع بسیار غنی برای همکاری های اقتصادی است و به عنوان پل ارتباطی شرق با غرب آسیا و شمال به جنوب ارتباطی نزدیک داشته باشد.

به خصوص اینکه ایران به دلیل داشتن منابع غنی انرژی و نفت و گاز یک مهره و وزنه مهم در سازمان همکاری شانگهای خواهد بود و قطعا در آینده ارتباط بیشتر تهران با این پیمان و تقویت نقش ایران در راه ابریشم برای همه ی طرف ها سودمند خواهد بود.