از تاریخچه جام جهانی فوتبال بیشتر بدانید

 بازی‌های جام جهانی فیفا تاریخچه‌ای طولانی دارد. مسابقات فوتبال ابتدا تنها در بازی‌های المپیک انجام می شده است اما به تدریج فیفا بازی‌های جام جهانی را آغاز می‌کنند.

« جام جهانی چیست؟ »

جام جهانی فوتبال، یک تورنمنت بین‌المللی فوتبال است که تیم‌های ملی بزرگسالان از سراسر جهان در آن شرکت می‌کنند. این رقابت‌ها اولین بار در سال ۱۹۳۰ راه‌اندازی شد و هر چهار سال یک‌بار انجام می‌شود. تیم‌های زیر چتر فیفا، واجد شرایط رقابت هستند و باید برای مرحله نهایی مسابقات نیز واجد شرایط باشند؛ دورهای مقدماتی بر اساس وابستگی کنفدراسیونی تقسیم می‌شود. جدا از سال‌های ۱۹۴۲ و ۱۹۴۶ زمانی که جنگ جهانی دوم آن را مختل کرد، جام جهانی از زمان آغاز، به‌طورمداوم اجرا شده است.

« تاریخچه جام جهانی فوتبال »

در سال ۱۹۱۴ فیفا مسابقات فوتبال المپیک را با عنوان جام جهانی فوتبال برای افراد آماتور به رسمیت شناخت و مسئولیت برگزاری این رقابت‌ها را پذیرفت. این حرکت فیفا در سال ۱۹۲۰ منجر به برگزاری نخستین جام بین قاره‌ای فوتبال شد که در آن یک کشور غیر اروپایی نیز شرکت کرد.

مصر به همراه ۱۳ تیم اروپایی دیگر در این رقابت‌ها شرکت کرد که در نهایت مسابقات با قهرمانی تیم ملی بلژیک به پایان رسید. ۲ دوره بعدی رقابت‌ها نیز در سال‌های ۱۹۲۴ و ۱۹۲۸ با قهرمانی تیم ملی اروگوئه به پایان رسید.

با توجه به موفقیت در برگزاری مسابقات المپیک ، فیفا و رئیس وقت آن زمانش ژول ریمه (Jules Rimet) مجدداً تلاش خود را برای برگزاری یک جام رسمی بین‌المللی آغاز کردند تا بتوانند مسابقات مربوط به خود را برگزار کنند. در سال ۱۹۲۸ بود که فیفا در شهر آمستردام تصمیمش را برای برگزاری مسابقات رسمی خود اعلام کرد.

آن‌ ها کشور اروگوئه را که در ۲ دوره قبلی جام جهانی و در آستانه جشن ۱۰۰ سالگی استقلال اش بود ، به عنوان میزبان رقابت‌ها انتخاب کردند.

کمیته ای برای دعوت تیم‌های ملی برای حضور در این رقابت‌ها تشکیل شد اما انتخاب اروگوئه به عنوان میزبان رقابت‌ها، به منزله افزایش هزینه‌ها و سخت شدن آمدن تیم‌ها به رقابت‌ها بود که همین مسئله باعث شد که تا قبل از ۲ ماه مانده به آغاز رقابت‌ها هیچ تیم اروپایی اعلام آمادگی نکرده باشد.

هر چند در نهایت بلژیک ، فرانسه ، رومانی و یوگسلاوی از اروپا در این رقابت‌ها حضور پیدا کردند. ۷ تیم از آمریکای جنوبی ، ۲ تیم از آمریکای شمالی به همراه ۴ تیم اروپایی ، ۱۳ تیم حاضر در نخستین دوره رقابت‌های جام جهانی فوتبال بودند.

دو بازی اول در تاریخ رقابت‌های جام جهانی ، در ۱۳ ژوئیه ۱۹۳۰ برگزار شد. جایی که فرانسه موفق شد با نتیجه ۴–۱ تیم مکزیک را شکست دهد و آمریکا نیز با ۳ گل تیم بلژیک را شکست داد. لوسین لوران فرانسوی (Lucien Laurent) زننده نخستین گل تاریخ رقابت‌های جام جهانی شد.

در بازی فینال نیز اروگوئه میزبان توانست در حضور ۹۳ هزار تماشاگر ، با نتیجه ۴–۲ آرژانتین را شکست داده و به عنوان نخستین قهرمان جام جهانی فوتبال شناخته شود. جامی که با نام جام ژول ریمه نیز از آن یاد می‌شود.

دوره‌های ۱۹۴۲ و ۱۹۴۶ جام جهانی ، به دلیل جنگ جهانی دوم برگزار نشد. جام جهانی ۱۹۴۲ قرار بود تا در کشور آلمان برگزار شود. این خبر در ۲۳مین سالگرد فیفا در سال ۱۹۳۶ و در برلین اعلام شده بود. اما جنگ جهانی در سال ۱۹۳۹ آغاز شد و میزبانی آلمان منتفی شد.

در ژوئن همان سال ، قرار شد برزیل میزبان رقابت‌ها باشد هرچند که با گسترش جنگ جهانی ، برگزاری مسابقات منتفی شد آن هم در حالیکه حتی میزبان رقابت‌ها هم مشخص نشده بود. بعد از پایان جنگ جهانی نیز ، مسابقات سال ۱۹۴۶ به دلیل خرابی‌های حاصل از جنگ برگزار نشد.

« اولین جام جهانی رسمی »

المپیک تابستانی 1932 در لوس آنجلس برگزار شد و به علت عدم محبوبیت فوتبال در آن کشور، این ورزش در برنامه بازی‌ها گنجانده نشد. علت دیگر عدم توافق فیفا و کمیته بین‌المللی المپیک در مورد وضعیت بازیگران آماتور بود. رئیس وقت فیفا، ژول ریمه، طرحی ارائه کرد که بر طبق آن اولین مسابقات جام جهانی در 1930 و در اروگوئه برگزار شود.

فدراسیون‌های ملی بعضی کشورها به فرستادن یک تیم به مسابقات دعوت شدند. با توجه به این‌که میزبان مسابقات –اروگوئه- بسیار دور از اروپا واقع شده بود و تیم‌های اروپایی برای شرکت در این مسابقات باید در سفر پر هزینه‌ای از اقیانوس اطلس می‌گذشتند، تا دو ماه مانده به مسابقات هیچ کشور اروپایی حاضر به فرستادن تیم نشده بود.

ژول ریمه نهایتا تیم‌های اروپایی بلژیک، فرانسه، رومانی و یوگسلاوی را به قبول این سفر راضی کرد. مجموعا 13 کشور در این جا شرکت کردند – هفت تیم از آمریکای جنوبی، چهار تیم از اروپا و دو تیم از آمریکای شمالی .

اولین دیدارهای جام جهانی به طور همزمان برگزار شدند و توسط فرانسه و آمریکا فتح شدند. این دو تیم به ترتیب مکزیک را 4 بر یک و بلژیک را 3 بر 0 مغلوب کردند. اولین گل تاریخ جام جهانی توسط لوسین لورن از فرانسه به ثمر رسید.

 چهار روز بعد برت پاتناد از آمریکا اولین هت-تریک تاریخ جام را در برد 3 بر صفرآمریکا مقابل پاراگوئه ثبت کرد. در مسابقه فینال اروگوئه با نتیجه 4 بر 2 از سد آرژانتین گذشت و اولین فاتح جام جهانی شد. این مسابقه در مونته‌ویدئو انجام شد و 93 هزار نفر شاهد برگزاری آن بودند.

« جام و جوایز جام جهانی »

از سال ۱۹۳۰ تا ۱۹۷۰، جام تیم قهرمان جام جهانی فوتبال به تیم برندهٔ جام جهانی اعطا شد. نام اصلی این جام «پیروزی» است و با نام «کوپ د موند» (به فرانسوی: Coupe du Monde) به‌معنای «جام جهانی» شناخته می‌شود و در سال ۱۹۴۶، به‌افتخار ژول ریمه، رئیس فیفا که برگزاری مسابقات جام جهانی را سازمان‌دهی کرد و در سال ۱۹۵۶ درگذشت، تغییر نام یافت.

این جام پیش از برگزاری فینال جام جهانی ۱۹۶۶ ربوده‌شد اما توسط سگی پیدا شد و سارق نیز به مدت دو سال به زندان افتاد. سرانجام، پس از سومین قهرمانی تیم ملی فوتبال برزیل در جام جهانی ۱۹۷۰، جام ژول ریمه به عنوان پاداش برای همیشه به کنفدراسیون فوتبال برزیل تعلق گرفت. این جام باری دیگر در ۱۹ دسامبر ۱۹۸۳، هنگامی که در مقر کنفدراسیون فوتبال برزیل در ریو د ژانیرو قرارداشت، ربوده‌شد و ظاهراً دزدان آن را ذوب کرده‌اند. پس از سرقت، ماکت این جام به دستور کنفدراسیون فوتبال برزیل ساخته و نگهداری شد.

پس از سال ۱۹۷۰، جام جدیدی به نام جامِ جام جهانی طراحی شد. کارشناسان فیفا از هفت کشور، ۵۳ مدل ارائه‌شده را ارزیابی کردند و در نهایت کار طراح ایتالیایی سیلویو گاتزانیگا را انتخاب کردند. این جام ۳۶ سانتیمتر (۱۴٫۲ اینچ) قد دارد و وزن آن ۶٫۱۷۵ کیلوگرم (۱۳٫۶ پوند) است و از طلای ۱۸ عیار (۷۵٪) ساخته شده‌است. پایه شامل دو لایهٔ نیمه‌قیمتی مرمر سبز است، در حالی که قسمت پایین جام سال و نام هر یک از برندگان جام جهانی فوتبال از زمان جام جهانی ۱۹۷۴ حک شده‌است. این جام جدید به‌طور دائم به کشور برنده تعلق نمی‌گیرد. برندگان جام جهانی فقط تا پایان جشن پس از بازی جام را حفظ می‌کنند. بلافاصله پس از آن به جای جام تماماً طلا، یک ماکت با روکش طلا به آنها اعطا می‌شود.

در حال حاضر، تمامی اعضای (بازیکنان، مربیان و مدیران) سه تیم برتر مدال‌هایی با نشان جام جهانی دریافت می‌کنند. برندگان (طلا)، نایب قهرمان (نقره) و مقام سوم (برنز). در جام جهانی ۲۰۰۲، مدالهایی به مقام چهارم، کرهٔ جنوبی که یکی از میزبانان بود اهدا شد. قبل از مسابقات ۱۹۷۸، مدال‌ها فقط به یازده بازیکن حاضر در زمین در پایان فینال و مسابقه رده‌بندی اهدا می‌شد. در نوامبر ۲۰۰۷، فیفا اعلام کرد که به تمام اعضای تیم‌های قهرمان جام جهانی بین سال‌های ۱۹۳۰ تا ۱۹۷۴ باید مدال‌های برنده اعطا شود.

« چند تیم در جام جهانی شرکت می‌کنند؟ »

در قالب فعلی جام جهانی، ۳۲ فینالیست و تیم نهایی در این رقابت شرکت می‌کنند؛ اما همیشه این‌طور نبوده و در واقع همیشه هم نخواهد بود. تنها ۱۳ تیم در اولین جام جهانی شرکت کردند و این تعداد از سال ۱۹۳۴ تا ۱۹۷۸ به ۱۶ تیم افزایش یافت (به استثنای برخی موارد).  در سال ۱۹۸۲، جام جهانی با هشت تیم دیگر گسترش یافت و تعداد کل شرکت کنندگان به ۲۴ تیم رسید. قالبی که امروز با آن آشنا هستیم، ۳۲ تیم، اولین بار در جام جهانی ۱۹۹۸ فرانسه معرفی شد. با این حال، با تأیید فیفا مبنی بر اینکه در جام جهانی ۲۰۲۶، قطعاً ۴۸ تیم حضور خواهند داشت؛ این امر تغییر خواهد کرد که حضور قابل توجه ۱۶ تیم دیگر را نشان می‌دهد.

« نخستین قهرمانی جام جهانی چه تیمی بود؟ »

نخستین جام جهانی که در سال ۱۹۳۰ به میزبانی اروگوئه برگزار و قهرمان شد، به طور قابل توجهی با تورنمنتی که امروز می‌بینیم متفاوت بود؛ زیرا این تورنمنت دعوتی بود و فقط ۱۳ تیم در آن حضور داشتند که هفت تا از آمریکای جنوبی آمده بودند، چهار تیم از اروپا شرکت کردند و مکزیک و ایالات متحده ترکیب را تکمیل کردند. فینال نیز در استادیوم سنتناریو مونته ویدئو برگزار شد و یک رویداد کاملاً آمریکای جنوبی بود؛ زیرا اروگوئه میزبان به مصاف آرژانتین رفت. اروگوئه با پیروزی چهار بر دو در حضور بیش از ۶۸ هزار هوادار، اولین جام جهانی را به دست آورد.

« مروری بر دوره های جام جهانی فوتبال »​

« قهرمانان جام جهانی »

«پیروزی» در سال ۱۹۴۶ به افتخار رئیس سابق فیفا، ژول ریمه، که نقش کلیدی در تأسیس این مسابقات داشت، به جام «ژول ریمه» تغییر نام داد. بر اساس قوانین اولیه جام جهانی، برزیل وقتی برای سومین بار در سال ۱۹۷۰ قهرمان شد، اجازه داشت جام را حفظ کند؛ اما در سال ۱۹۸۳ به سرقت رفت و از آن زمان هرگز پیدا نشد.