آشنایی با انواع مواد مخدر سنتی و صنعتی

مواد مخدر (Narcotic) نام عمومی برای انواع متنوعی از داروها، سایکو اکتیوها و ترکیبات شیمیایی طبیعی و سنتتیک است که معمولاً خاصیت تسکین دهنده و سرخوش کننده دارند و اغلب به دلیل احتمال ایجاد وابستگی به مصرف جزء مواد اعتیادآور طبقه‌بندی می‌شوند.

خرید و فروش، جابجایی و پنهان کردن مواد مخدر در اکثر نقاط جهان ممنوع می‌باشد و برای آن مجازات در نظر گرفته شده‌است.

انواع متنوعی از مواد مخدر و اعتیادآور وجود دارند و به همین دلیل در طول زمان فرد مصرف‌کننده ممکن است برای بدست آوردن حس سرخوشی مقدار مصرف خود را افزایش دهد یا روی به مصرف ماده مخدر قوی‌تر بیاورد. همچنین اگر میزان وابستگی به مخدر در فردی بالا باشد احتمال سر زدن اعمال خشونت‌آمیز برای رسیدن به مواد نیز محتمل است.

 

« اعتیاد چیست؟ »

اعتیاد نوعی بیماری مغزی مزمن، پیشرونده و عود کننده است که باعث می شود با وجود پی آمدهای ناگوار مصرف مواد، فرد معتاد باز هم برای به دست آوردن یا مصرف مواد مخدر خود را به هر دری بزند. اعتیاد از آن جهت بیماری محسوب می شود که مصرف مواد مخدر، ساختار مغز و نحوه فعالیت آن را تغییر می دهد.

 تغییراتی که بر اثر مصرف مواد مخدر در مغز انسان به وجود می آید ممکن است پایدار و بلند مدت باشد و به ایجاد رفتارهایی زیانبار منجر شود. اعتیاد کاملا شبیه به سایر بیماری های مزمن همچون بیماری قلبی و یا دیابت است. چراکه در هر دوی این بیماری ها فعالیت عادی و سالم یکی از اندام های بدن مختل شده و پی آمدهای زیانباری به همراه می آورد. باید توجه داشت که این بیماری ها قابل پیشگیری و قابل درمان هستند، ولی چنانچه اقدامی در مورد آنها صورت نگیرد تا پایان عمر ادامه پیدا خواهند کرد.

 

 « منظور  از مواد اعتیاد آور چیست؟ »

مواد اعتیاد آور موادی هستند که از ترکیبات مواد شیمیایی و یا مواد طبیعی بدست می‌آیند و در صورت مصرف موجب وابستگی فرد به آن ماده می شوند. این مواد پس از مصرف موجب تغییر خلق یا رفتا در فرد مصرف کننده شده و به شکل های مختلفی از جمله خوردن، تزریق و یا دود مصرف می شوند. دسته‌بندی مواد اعتیاد آور یا در گویش عام، مواد مخدر، به روش‌های متعددی صورت می‌گیرد. در علم پزشکی و داروشناسی، یک ماده اعتیاد آور می‌تواند بر اساس ساختار شیمیایی که دارد و یا بر اساس تأثیرات، عوارض و شرایطی که در اثر مصرف ایجاد می‌کند طبقه‌بندی گردد. مواد اعتیاد آور به صورت طبیعی و یا شیمیایی به وجود می‌آیند. بعضی از این مواد خواص دارویی داشته و در پزشکی برای درمان بسیاری از بیماری‌ها از جمله برای ترک اعتیاد مواد مخدر ، بیماری‌های اعصاب و روان، تسکین درد و … استفاده می‌شوند. در هر صورت این مواد چه جنبه پزشکی داشته باشند و چه غیرپزشکی، اعتیاد آور هستند.

بر اساس مصوبات سازمان قانون گذاری کنترل مواد آمریکا (CSA)، مواد اعتیاد آور اغلب به 5 دسته زیر تقسیم می‌شوند:

•  مخدرها – Narcotics

•  کند کننده ها یا آرام بخش ها – ‌Depressants

•  محرک‌ها یا تحریک کننده‌ها – Stimulants

•  توهم‌زاها – Hallucinogens

•  آنابولیک استروییدها – Anabolic Steroids

همه این مواد، به غیر از دسته آنابولیک استرویدها جزء مواد روان گردان محسوب می‌شوند، به این معنی که بر روی یک یا چند مورد از قوای ذهنی مانند خلق و خو، احساسات، افکار، ادراک، حافظه، شناخت و رفتار اثر می‌گذارند. علاوه بر این، استفاده از این داروها می‌تواند مشکلاتی برای سلامت جسمانی و روحی فرد مانند سیروز کبدی یا التهاب کبد، جنون ناشی از مصرف حشیش، مشکلات اجتماعی مانند برچسب زدن‌های اطرافیان و جامعه، مشکلات شغلی، مالی و همچنین مشکلات کیفری و قانونی ایجاد کند.

بر اساس اعلام اداره مبارزه با مواد مخدر ایالات متحده آمریکا (DEA)، مصرف مواد در هر یک از دسته‌بندی‌های گفته شده منجر به وابستگی به مواد به دو صورت وابستگی جسمی و وابستگی روانی می‌شود.

« دسته بندی رایج مواد اعتیاد آور »

یکی از دسته‌بندی‌های رایج در موضوع مواد اعتیاد آور و به طور کلی‌تر داروها، دسته‌بندی شیمیایی مواد می‌باشد که در زیر به شکل مختصر توضیح داده شده است:

 

•  مواد کند کننده‌ها یا آرام بخش‌ها (Depressants):

مواد آرام بخش، داروهای مهارکننده و یا کاهش دهنده سرعت فعالیت‌های مغز و اعصاب می‌باشند که مستقیماً بر روی سیستم عصبی مرکزی تأثیر می‌گذارند تا حس آرام بخش و تسکین دهنده ایجاد کند. کند کننده‌ها موجب کاستی فعالیت سیستم اعصاب مرکزی می‌شوند. این دسته شامل، باربیتورات‌ها، (فنوباربیتال، تیوپنتال، بوتال بیتال)، بنزودیازپین (آلپرازولام، دیازپام، کلونازپام، لورازپام، میدازولام)، الکل و گاما – هیدروکسی‌ بوتیریک (GHB) می‌باشد. مصرف این داروها برای تسکین اضطراب، بهبود خواب و کنترل تشنج استفاده می‌شود. نتیجه استفاده از این مواد، آرامش و افت رفتاری است.

 

•  محرک‌ها یا تحریک کننده‌ها (Stimulants):

موادی هستند که موجب افزایش فعالیت و سرعت سیستم عصبی مرکزی می‌شوند. مواد محرک باعث می‌شود که فرد مصرف کننده احساس انرژی زیاد، تمرکز و هوشیاری داشته باشد. این دسته از مواد باعث می‌شوند فرد احساس دوگانه، خشم و یا پارانویا داشته باشد.
رایج‌ترین مواد محرک موجود در جهان عبارتند از کوکائین، کراک، آمفتامین و مت آمفتامین. با توجه به آخرین گزارش جهانی اعتیاد توسط دفتر جرم و اعتیاد سازمان ملل متحد، محرک‌های مشتق شده از آمفتامین، مانند اکستازی و مت آمفتامین، بعد از ماری جوانا رایج‌ترین مواد مخدر در جهان می‌باشند. همچنین در دسته‌بندی داروها، نیکوتین به عنوان یکی از مواد اصلی موجود در سیگار، در این طبقه‌بندی از مواد قرار می‌گیرد.

 

•  مواد توهم زاها (Hallucinogens):

این دسته از مواد با عنوان مواد روان‌گردان (Psychedelic) نیز شناخته می‌شوند. این مواد بر روی سیستم عصبی مرکزی تأثیر می‌گذارند و موجب تغییر ادراک فرد از واقعیت، زمان و مکان می‌شوند. توهم زاها ممکن است موجب شوند فرد دچار توهم شده و چیزهایی را ببیند و یا بشنود که وجود ندارند و یا این‌که شرایط و موقعیت‌های غیرواقعی را برای خود تجسم کند. بعضی از مواد توهم زا عبارتند از سیلوسایبین Psilocybin (موجود در قارچ های جادویی – Magic Mushroom)، ال‌اس‌دی LSD (Lysergic Acid Diethylamide – اسید لیزرجیک دی اتیل آمید: دارویی که از نوعی قارچ به نام ارگوت به دست می‌آید)، پیوت Peyote (یک نوع گیاه دارویی دارای ماده شیمیایی مسکالین)، دی متیل Dimethyltryptamine (DMT یک ماده توهم زای طبیعی از خانواده تریپتامین)

 

•  مواد افیونی یا مخدرها (Opioids):

مواد افیونی، موادی هستند که از طریق گیرنده‌های عصبی اپیوئید بر روی بدن تأثیر می‌گذارند. دارای اثرات مخدر بوده، یعنی دردزدا و خواب‌آور هستند. افیون‌ها مواد شیمیایی طبیعی هستند که در خشخاش یافت شده و دارای اثر مخدر می‌باشند. واژه شبه افیونی به خانواده وسیع‌تری از مواد تعلق دارد که شامل این مواد افیونی هم شده و نیز انواع مختلف ترکیبی دیگری می‌شود‌ که توسط متخصصین شیمی به وجود می‌آیند. مثل: متادون، پی‌تیدین و موادی با همان اثرات که به صورت طبیعی در مغز تولید می‌شوند (از جمله انکفالین، بتااندورفین و دی نورفین). مواد شبه افیونی در انسان تولید احساس سرخوشی همراه با خواب‌آلودگی و تنفس آرام می‌کند. علایم ترک این مواد نسبت به باربیتورات‌ها و یا الکل می‌تواند شدیدتر باشد.

افرادی که مصرف مواد شبه افیونی را متوقف می‌کنند ظرف 6 تا 12 ساعت این علایم را از خود نشان می‌دهند: خمیازه، تهوع و استفراغ، احساس لرز و سرما، دردهای عضلانی، اسهال و بی‌خوابی که موجب به وجود آمدن اختلال در عملکردهای شغلی، تحصیلی و… فرد می‌‌شود. علایم از یک تا سه روز دوام یافته و فرایند ترک کامل در حدود یک هفته به طول می‌انجامد. تجربه “اوج” که توسط مصرف‌کنندگان این مواد حاصل می‌شود، از فعالیت سیستم طبیعی شبه‌افیونی بدن ناشی می‌شود. به‌عبارت دیگر مغز مواد شبه‌افیونی خودش را مثل انکفالین‌ها و اندورفین ها دارد که اثرات مخدر دارند.

مصرف موادی چون هرویین، تریاک، مورفین یا دیگر مواد شبه‌افیونی موجب فعال شدن این سیستم می‌شود. کشف این سیستم طبیعی افیونی گام نخست و عظیمی در رشته داروشناسی روانی شد. به واسطه این کشف نه تنها مطالعه بر روی اثرات این مواد اعتیادآور بر روی مغز وسعت یافت، بلکه منتهی به اکتشافات مهمی شد که نتیجه آن کمک به افراد وابسته به این داروها شده است.

داروهای مخدر، رایج‌ترین داروهای پزشکی تجویز شده در جهان هستند و معمولاً برای درمان درد و سرفه استفاده می‌شوند. این دسته از مواد شامل هروئین، کدئین، مرفین، فنتانیل fentanyl (داروی بیهوشی، ضد درد و آرام بخش) هیدروکودون Hydrocodone (یک شبه افیونی نیمه مصنوعی شده از کدئین، یکی از آلکالوئیدهای مواد مخدر موجود در تریاک است) می‌باشند.

•  مواد استنشاقی (Inhalants):

این گروه از مواد اعتیاد آور یک دسته بسیار گسترده را شامل می‌شوند که یک ویژگی اصلی در آن‌ها مشترک می‌باشد و آن هم مصرف استنشاقی این نوع از مواد است. بسیاری از مواد موجود در این دسته می‌توانند به شکل بخار و گاز در دمای معمولی اتاق موجود باشند. همچنین بسیاری از این مواد ممکن است در اقلام موجود در منزل هر فردی باشد. مواد استنشاقی یکی از عواملی است که مکرراً موجب آسیب رسانی، مشکل و خطر برای کودکان و نوجوانان در منزل می‌شود. این نوع مواد شامل رنگ، چسب، تینر و رقیق کننده رنگ، بنزین، جوهر خودکار، مارکر و غیره می‌باشد. اگرچه در نهایت تمام این مواد از طریق ریه وارد جریان خون می‌شوند اما روش‌های دقیق مصرف آن‌ها ممکن است با هم متفاوت باشند مانند: sniffing (بو کشیدن عمیق ماده استنشاقی – اسنیف کردن)، اسپری، huffing (قرار دادن پارچه آلوده به ماده استنشاقی روی بینی و دهان و تنفس عمیق)، bagging (جمع کردن ماده استنشاقی داخل پاکت یا پلاستیک و قرار دادن آن بر روی دهان و بعد تنفس عمیق محتوای داخل آن) و غیره .

 

•  کانابیس ها (Cannabis):

کانابیس داروی مشتق شده از گیاهی با همین نام و در فارسی با عنوان گیاه شاهدانه می‌باشد و رایج ترین ماده اعتیاد آوریست که در جهان به صورت غیر قانونی استفاده می‌شود. هرچند مصرف مشتقات این گیاه در برخی از کشورهای جهان، با ضوابط خاص، قانونی شده است. این ماده از طریق گیرنده‌های کانابینوییدی در مغز اثر کرده و مانند مواد توهم زا بر روی سیستم عصبی مرکزی تأثیر می‌گذارد. ماده کانابیس در انواع و شکل های مختلفی از قبیل بنگ، حشیش، گراس، وید، علف، ماری جوانا، گانجا، چرس و غیره مصرف می‌شود که البته بعضی از این اسامی صرفاً نام گذاری‌های متفاوت بر روی این ماده در مناطق مختلف جهان می‌باشد و در نحوه تولید آن تفاوت چندانی وجود ندارد.

 

« انواع مواد مخدر و روانگردان »

« روانگردان ها و مواد مخدر صنعتی »

 

• روانگردان های صنعتی

روانگردانها تعریف ندارند بلکه مصداق دارند. یعنی اینکه در قوانین و مقررات روانگردانها تعریف نشده است بلکه در همه قوانین و مقرراتی که در این خصوص به تصویب رسیده است مصداق های مواد روانگردان بیان شده است که البته نه به صورت کامل در قانون جدید مجازات های مواد مخدر صنعتی برای روانگردان ها هم قابل اعمال است.

• مواد مخدر صنعتی

 موادی است که با اعمال تغییرات شیمیایی روی مواد مخدر تولید شده از گیاهان،ساخته می شود.

از آنجا عوارض استعمال این مواد بیشتر از مواد مخدر طبیعی است، قانونگذار برای رفتارهای مجرمانه ی مرتبط با این مواد مجازات سخت تری را در نظر گرفته است.

تفاوت های دو نوع مواد اعتیاد آور یعنی مواد مخدر سنتی و محرک صنعتی و دلایل گرایش بیشتر جوانان به مواد مخدر صنعتی و شیمیایی، به ویژه شیشه قابل توجه و جالب است. مواد مخدر سنتی مثل تریاک، هروئین و سایر فرآورده های طبیعی، معمولا دارای آثار و عوارض جسمانی زودرس و مشخصی هستند. به طور مثال فرد مصرف کننده به سرعت تکیده و لاغر می شود. لب های سیاه و رنگ پوست تیره، خمیدگی قامت و چهره پژمرده، از دیگر علائم بارز و ظاهری معتادین به مواد مخدر است.

اما مصرف کنندگان شیشه، به جز تغییر در اندازه و ابعاد مردمک چشم، زخم های احتمالی در گوشه های کناری زبان و مقدار کمی لاغری، نشانه های جسمی مشخصی ندارند. پرحرفی، پرفعالیتی و پس از آن یاس و افسردگی، جزئی از تغییرات رفتاری مصرف کنندگان است. بروز توهم و اختلالات شناختی و در نتیجه احتمال انجام رفتارهای پرخطر، از عوارض قطعی مصرف شیشه است که در دراز مدت نمایان می شود. مصرف مواد مخدر سنتی نیاز به محل و وسائل خاصی دارد، در حالی که مواد صنعتی را می توان در هر محلی و با یک وسیله ساده و قابل حمل و مخفی کردن در جیب مصرف کرد. مواد مخدر سنتی دارای بوی مخصوص و قابل تشخیص هستند، در حالی که مواد محرک صنعتی غالبا دارای بو نبوده و اطرافیان قادر به تشخیص آن نیستند. از همه بدتر و مهم تر اینکه مواد مخدر سنتی دارای علائم خماری یا محرومیت از مواد هستند؛ به این معنی که معتاد پس از گذشت ۴ تا ۱۲ ساعت از آخرین مصرف دچار علائم ناخوشایندی مثل آب ریزش از چشم و بینی، بی قراری، دردهای عضلانی، مشکلات گوارشی به صورت دل پیچه و اسهال و در نهایت تشنج خواهد شد اما در مورد مصرف شیشه معمولا مدت های طولانی و حتی تا یک ماه پس از آخرین مصرف، علائم محرومیت از مواد یا خماری بروز می کند. به همین دلیل خانواده ها و اطرافیان به ندرت می توانند اعتیاد عزیزان شان به شیشه را تشخیص دهند و در صورت شک کردن، به دلیل عدم آگاهی از نحوه خماری در شیشه تصور می کنند که فرد مورد نظر معتاد نیست چراکه دچار علائم خماری نشده است. در ادامه نگاهی به انواع مختلف مواد صنعتی و خصوصیات آن ها می اندازیم.

 

*آشنایی اجمالی با برخی از مواد مخدر صنعتی

• شیشه

یکی از انواع مواد مخدر که امروزه از مواد نسبتاً پر مصرف می باشد ، آیس ، شیشه یا کریستال است. وجه تسمیه این ماده‌ مخدر این است که این ماده در بعضی حالات، شکل ظاهری آن شبیه خرده شیشه است و یا تکه ‌های کوچک یخ، اما بیشتر به صورت دانه های ریز است. این ماده در اروپا و آمریکا بیشتر به نام آیس شناخته می‌شود.

• کراک

کراک، راک، باس و راکس ماده مخدری است که از هروئین اشباع شده ساخته شده است و یک گرم کراک از ۱۰ تا ۱۰۰ گرم هروئین تهیه شده است.

• ال اس دی

ال. اس. دی. که نام کامل آن لیزرژیک اسید دی‌ اتیل‌ آمید می باشد، از مواد توهم‌ زاست که در قارچ ارگو وجود دارد. ال. اس. دی. سبب ایجاد اختلال در خلق و خوی فرد می‌شود، شناخت زمان و مکان را مختل، فرد را دچار خوشی بی‌جا، خودستایی، احساس سبکی و بی ‌وزنی، هذیان و افسردگی کرده و ممکن است مصرف کننده را به خودکشی و آدم‌ کشی بکشاند. با مصرف ال. اس. دی. توهم‌ های بینایی و شنوایی دست می‌دهد و اشباح خیالی جای خاصی در ذهن فرد باز می‌کنند. به دلیل خاصیت توهم‌ زایی شدید ال.اس.دی باید آن را یکی از مواد بسیار خطرناک تلقی کرد که نسل جوان را در معرض تهدید قرار داده است.

• جی اچ بی

شکل ظاهری آن به صورت مایعی بی رنگ و بی بو داخل بطریهای کوچک ویا بصورت کپسول است و نحوه استعمال اش خوراکی می باشد. مقادیر کم آن اثرات شبیه الکل دارد و مصرف زیادش به مانند اکستاسی عمل می کند. تهوع، خواب آلودگی، احساس گم گشنگی، تشنج و مشکلات تنفسی از خطرات استعمال جی اچ بی اند.

 

« علت وابستگی به مواد مخدر »

بیشتر مواد مخدر بر مدار پاداش مغز تأثیر می‌گذارند و باعث افزایش پیام‌رسان شیمیایی دوپامین می‌شوند. این تغییر در سیستم پاداش باعث می‌شود تا فرد رفتارهای موردنظر برای تکرار این فرایند را دوباره تکرار کند. افزایش دوپامین در مغز رفتارهای لذت‌بخش اما ناسالم را تقویت می‌کند.

با ادامه مصرف ماده مخدر، مغز با آن سازگار شده و توانایی سلول‌های مدار پاداش کاهش می‌یابد. در این حالت شخص دیگر احساسی که در اولین مصرف داشته است، تجربه نمی‌کند. باید شخص معتاد دوزهای بیشتری مصرف کرده تا به همان میزان رضایت برسد.

سازگاری‌های مغزی باعث می‌شود، شخص از کارهای لذت‌بخش مانند گذشته لذت نبرد. کارهایی مانند غذا خوردن، رابطه جنسی یا فعالیت اجتماعی. استفاده طولانی همچنین باعث ایجاد تغییرات در سایر سیستم‌ها و مدارهای شیمیایی مغز شده و عملکردهای زیر را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

• یادگیری
• قضاوت
• تصمیم‌گیری
• تحمل فشار
• حافظه
• رفتار و اخلاق

 

« آثار مواد مخدر بر مغز »

مهم‌ترین محل تأثیر مواد مخدر بر سیستم عصبی و مغز است. در سیستم عصبی و مغز گیرنده‌هایی وجود دارد که این مواد بر آن‌ها اثر می‌کنند.

مواد مخدر پس از مصرف وارد سیستم ارتباطی مغز شده و فرایند عادی ارسال، دریافت و پردازش اطلاعات از سوی سلول‌های عصبی را مختل می‌کنند. ساختار شیمیائی برخی از مواد مخدر از جمله ماری‌جوانا و هروئین شبیه نورون‌های فرستنده طبیعی مغز است و در نتیجه نورون‌ها را تحریک می‌کند. شباهت ساختار شیمیائی این گونه مواد مخدر به نورون‌های فرستنده طبیعی سبب می‌شود تا سلول‌های گیرنده مغز فریب خورده و اجازه دهند تا مواد مخدر وارد سلول‌های عصبی شده و آن‌ها را تحریک کنند. گرچه ساختار شیمیائی این گونه مواد مخدر شبیه ساختار مواد شیمیائی مغز است اما سلول‌های عصبی مغز را به‌طور طبیعی تحریک و فعال نمی‌کنند و سبب می‌شوند تا پیام‌های غیرعادی در شبکه عصبی مغز جریان پیدا کنند. برخی دیگر از موادهای مخدر همچون آمفتامین و کوکائین باعث می‌شوند تا سلول‌های عصبی مغز به مقدار بسیار زیادی نورون‌های فرستنده طبیعی ایجاد کند یا از گردش عادی این مواد شیمیائی در مغز جلوگیری می‌کنند. ایجاد چنین اختلالی سبب می‌شود تا یک پیام بسیار قوی در مغز ایجاد شده و کانال‌های ارتباطی مغز مختل شود. تفاوت میان طنین پیام طبیعی و پیامی که بر اثر مصرف این گونه مواد مخدر در مغز ایجاد می‌شوند شبیه تفاوت میان سخنانی است که کسی در گوش شما زمزمه کند و صدایی که با فریاد کشیدن در برابر میکروفون ایجاد می‌شود.

 

« سرعت تأثیر گذاری مواد مخدر »

1. خوردن: بین ۲۰ تا ۳۰ دقیقه

2. تزریق کردن در رگ:بین ۱۵ تا ۳۰ ثانیه

3. تزریق کردن در ماهیچه: بین ۳ تا ۵ دقیقه

4. استنشاق: بین ۵ تا ۸ ثانیه

5. ریختن در چشم: بین ۳ تا ۵ دقیقه

 

« تاثیر شیشه بر بدن »

افسردگی، انزوا و دوری کردن از مهم ترین افراد زندگی، محیط کاری، در جا زدن از قبول مسئولیت های مهم اجتماعی، پرخاشگری، عدم داشتن تعادل روانی، سستی در اتخاذ تصمیم، مشکلات خواب، و ظاهر شدن انواع اختلالات و مشکلات روانی از موارد عمده و بارز تأثیر مصرف مواد مخدر صنعتی بر زندگی افراد است. به طوریکه در موارد عدیده شاهد فروپاشی کانون خانواده، آواره شدن فرزندان و طلاق در جامعه می باشیم.

افرادی که تحت تاثیر مصرف مواد مخدر صنعتی هستند بدلیل اختلالات روانی که این مواد بر مغز آنها اعمال می کند نمی توانند افراد قابل اعتمادی باشند چرا که طبق آمار و گزارشات منتشر شده از سوی سازمان های مبارزه با مواد مخدر آمار جرم و جنایت و حتی قتل در میان این افراد بیشتر دیده می شود. در این بین بیماری های خطرناک و ویروسی از قبیل HIV و هپاتیت نیز بیداد می کند.

با توجه به درگیر شدن روح و روان فرد پس از مصرف مواد مخدر صنعتی، ترک این دسته از مواد بسیار دشوار است و نیاز به درمان های روانی و مراقبت های ویژه پزشکی دارد.