|
|
کدخبر: ۱۸۵۲۰۱

آیا می دانید مجازات تهمت و افترا زدن به دیگران چیست؟

آیا می دانید مجازات تهمت و افترا زدن به دیگران چیست؟ انواع تهمت کدام است؟ مجازات تهمت و افترا در قانون اساسی ایران چیست؟ نحوه اثبات تهمت و افترا به چه صورت است؟ مراحل و نحوه شکایت تهمت و افترا به چه صورت است. در این مطلب از امیدنیوز به جهات مختلف جرم تهمت و افترا خواهیم پرداخت.
 

جرم تهمت و افترا چیست ؟

یکی از ترفند هایی که افراد، برای تحت فشار قرار دادن دیگری، در دعواهای سیاسی یا درگیری های خانوادگی، مورد استفاده قرار می دهند تا بدین ترتیب، طرف مقابل خود را اذیت کرده و با تحت فشار قرار دادن وی، او را مجبور به تن دادن به خواسته خود نمایند، تهمت زدن، به طرف مقابل دعوا است.
تهمت زدن، همیشه، با انگیزه ایجاد فشار نیست و گاهی می تواند، صرفا، با انگیزه انتقام جویی، صورت گیرد. به هر روی، به جهت اهمیت شان و کرامت و آبروی افراد، تهمت زدن، با هر انگیزه ای که صورت گیرد، از منظر قانون گذار، جرم بوده و مرتکب آن را با حکم مجازات جرم تهمت زدن، روبرو خواهد کرد.
پرسشی که مطرح می گردد، این است که تعریف جرم تهمت زدن چیست و حکم مجازات آن، چه می باشد. برای اینکه بتوانیم بگوییم، تعریف جرم تهمت زدن چیست و مجازات آن، چه می باشد، باید، به قانون مجازات اسلامی، مراجعه کرد و با استفاده از این قانون، جرم افترا و قذف را مورد بررسی قرار داد. البته، قبل از مراجعه به قانون مجازات اسلامی، لازم است این نکته را متذکر شد که جرم افترا، به دو دسته افترای عملی و افترای قولی یا لفظی، تقسیم می گردد و تهمت زدن، یک افترای قولی یا لفظی است. 
در افترای عملی، نظیر پرونده سازی، شخصی، با انگیزه متهم شدن فرد دیگری، اقدام به قرار دادن اشیا و وسایلی که داشتن آن ها، از منظر قانون، جرم بوده و سبب تعقیب دارنده می گردد، در محلی نموده و بدین ترتیب، موجب مورد اتهام گرفتن و تعقیب آن فرد دیگر، می شود. اما، در افترای لفظی یا تهمت زدن، اقداماتی از این دست، صورت نمی گیرد، بلکه، جرم، با نسبت دادن یک عنوان مجرمانه یا نشر آن، صورت می گیرد. 
برای بررسی افترای قولی و توضیح اینکه تعریف جرم تهمت زدن چیست، باید، به ماده 697 قانون مجازات اسلامی، بخش تعزیرات، مراجعه کرد. ماده 697، در تعریف اینکه جرم تهمت زدن چیست، مقرر می دارد:
"هر کس، به وسیله اوراق چاپی یا خطی یا به وسیله درج در روزنامه و جراید یا نطق در مجامع یا به هر وسیله دیگر، به کسی، امری را‌ صریحا، نسبت دهد یا آن‌ ها را منتشر نماید که مطابق قانون، آن امر، جرم محسوب می ‌شود و نتواند صحت آن اسناد را ثابت نماید، جز در مواردی که‌ موجب حد است، به جزای نقدی درجه شش، محکوم خواهد شد. تبصره - در مواردی که نشر آن امر، اشاعه فحشا محسوب گردد، هر چند بتواند صحت اسناد را ثابت نماید، مرتکب به مجازات مذکور، محکوم خواهد شد."
بر اساس این ماده، در پاسخ به این پرسش که تعریف جرم تهمت زدن چیست؟ می توان گفت، تهمت زدن، یعنی، تهمت زننده، به وسیله انتشار و درج در روزنامه ها یا سخن رانی در مجامع عمومی یا هر وسیله دیگری، ولو با صحبت رو در رو یا ارسال پیامک، یک امر را که از منظر قانون گذار، انجام آن، جرم می باشد و قابلیت اثبات آن نیز وجود ندارد، به صراحت، به دیگری، نسبت دهد.
بنابراین، صرف اینکه کسی، با صراحت تمام، به طور شفاهی یا کتبی، یک فعل مجرمانه را به دیگری نسبت دهد و نتواند آن را ثابت نماید، برای تحقق جرم تهمت زدن، کافی است و مرتکب جرم تهمت زدن را با حکم مجازات این جرم که در قسمت بعدی، توضیح خواهیم داد، روبرو خواهد کرد.
شایان ذکر است، در مواردی استثنایی، نظیر زمانی که نشر ارتکاب یک جرم، توسط دیگری، سبب ترویج فحشا و اشاعه آن گردد، حتی اگر، امر نشر داده شده، قابل اثبات نیز باشد، مرتکب، به علت نشر چنین امری که سبب اشاعه فحشا در جامعه می گردد و به خاطر تاثیری که بر نظم عمومی جامعه گذاشته است، به حکم مجازات تهمت زدن، محکوم خواهد شد.
یک نوع خاص از تهمت زدن نیز وجود دارد که در قانون مجازات اسلامی، تحت عنوان قذف، پیش بینی شده است و مرتکب را با مجازات حد قذف، روبرو می کند. قذف یعنی، فردی، به شخص دیگری، هرچند مرده، نسبت زنا و لواط دهد و نتواند آن را اثبات کند.
 
 

انواع تهمت زدن

طبق قانون مجازات تهمت و افترا شامل حبس و ضربه شلاق خواهد بود یا بر حسب مورد هر دو مجازات خواهد بود. طبق قانون افترا و تهمت بر دو نوع است؛ تهمت و افترای قولی و فعلی که در ادامه به هر یک خواهیم پرداخت.
  • تهمت و افترای قولی
    نسبت دادن جرمی به دیگران از طریق لفظی و یا از طریق رسانه ها و یا از طریق اوراق چاپی یا نطق در مجامع می باشد.

     
  • تهمت و افترای فعلی
    زمانی تهمت و افترای فعلی صورت می گیرد که مفتری یا تهمت زن به قصد متهم نمودن افراد، وسیله و آلات جرم را در منزل یا محل کار و یا در جیب شخص قرار دهد به نحوی که ادوات و آلات موجبات تعقیب جزایی فرد را فراهم نماید.

بر حسب نوع تهمت و تبعات آن و گستره ای جرم مجازات تهمت و افترا نیز در قانون مشخص خواهد شد.

 

چه رفتارهایی توهین محسوب می شود ؟

اولا توهین می تواند با هر شکل و وسیله ای اتفاق بیفتد. به شکل گفتار، رفتار، نوشتار و حتی با اشارات دست و چشم. و یا به وسیله ارسال پیامک، ایمیل یا تلفن.
دوما شاید فحاشی و استعمال الفاظ رکیک نمونه بارز توهین باشد، اما گاهی رفتارها و گفتارهای دیگری بنا به شرایط در زمره ی جرم توهین و تهمت و افترا قرار می گیرد و مشمول مجازات و کیفر خواهد بود.
بدین ترتیب اعمالی مثل آب دهان انداختن به روی دیگری، هل دادن تحقیر آمیز دیگری، پرتاب گوجه فرنگی و تخم مرغ به سوی کسی و یا برخی اشارات دست که در فرهنگ ما اهانت آمیز است در گروه توهین کیفری قرار می گیرد.
نکته ای که اکثر حقوقدانان بزرگ به آن اصرار دارند، این است که جرم توهین و تهمت و افترا با افعال مثبت اتفاق می افتد. یعنی مثلا سلام نکردن به یک شخص واجب الاحترام یا به پا نخواستن در برابر وی یا دست ندادن و مصافحه با یک نفر، شاید بی ادبانه باشد اما جرم محسوب نمی شود و مجازاتی ندارد.
 

نحوه اثبات جرم تهمت زدن

زمانی شاکی خواهان مجازات تهمت و افترا می شود که قادر به اثبات وقوع جرم باشد. جرم مزبور یکی از جرایمی است که بر علیه حیثیت و آبروی اشخاص می باشد. نحوه اثبات یا شرایط تحقق جرم تهمت و افترا موهن بودن رفتار است.
شرط اول انتساب موضوع به دیگری به صورت صریح باشد. به این معنی به صراحت جرمی را به کسی منسوب دانست و این امر نباید صرفاً لفظی باشد و باید به آنچه نسبت داده می شود یقین داشت.
لفظ شفاهی برای انتساب جرم افترا محسوب نمی شود و باید شاکی مکتوب یا روزنامه یا جراید و یا هر وسیله ای دیگر را در دادگاه ابراز نماید.
مفتری یا کسی که افترا داده است، در صورتی که نتواند در روزنامه یا در مقابل فرد و یا در مجامع گفته خود را اثبات نماید شاکی می تواند بر علیه او اقدام به طرح شکایت نماید. برای اثبات ادعای شاکی مبنی بر تهمت و افترا باید شهادت شهود و یا علم قاضی و مدارک و اسناد لازم در دادگاه کیفری استناد نمود.
 

شکایت از جرم تهمت زدن

هنگامی که شخصی، با جرم تهمت زدن، مواجه می گردد، اغلب، این پرسش را دارد که نحوه شکایت از جرم تهمت زدن چیست و چگونه و از طریق طی کردن چه مراحلی، می توان، خواهان صدور حکم مجازات جرم تهمت زدن، از دادگاه شد؟ از این رو، در این بخش، قصد داریم، نحوه شکایت از جرم تهمت زدن را توضیح دهیم.
اولین مرحله ای که شاکی از جرم تهمت زدن، باید، طی نماید، ثبت نام در سامانه ثنا، می باشد. چرا که بدون داشتن حساب کاربری سامانه ثنا، امکان ثبت شکایت از جرم تهمت زدن و ارسال آن، به دادگاه صالح، جهت رسیدگی، وجود نخواهد داشت. برای ثبت نام، هم می توان به صورت حضوری، به دفاتر خدمات قضایی رفت و هم می توان با مراجعه به سایت sana.adliran.ir، در خانه یا از طریق کافی نت، ثبت نام نمود.
در مرحله دوم، شاکی باید، متن شکواییه شکایت از جرم تهمت زدن را تنظیم کند و فایل تایپی آن را داشته باشد. این امر، با استفاده از نمونه شکواییه ها یا با کمک وکیل، ممکن می باشد. همچنین، می توان، از متن شکواییه پیش فرضی که در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی وجود دارد، استفاده کرد.
در مرحله آخر، شاکی باید، با داشتن متن شکواییه، جهت ثبت و ارسال آن به دادگاه صالح، به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، مراجعه کرده و با پرداخت هزینه دادرسی شکایت خود، شکواییه خود را ثبت نماید.
 

نحوه رسیدگی به جرم تهمت زدن

پس از ثبت شکواییه جرم تهمت دزدی یا هر تهمت و افترای دیگری، پرونده شکایت مطروحه، در دادسرای محل وقوع جرم، تشکیل می شود و رسیدگی به موضوع شکایت شاکی، در دادسرا، آغاز می گردد. ابتدا، مقام تحقیق، ادله ارائه شده، توسط شاکی را مورد رسیدگی، قرار می دهد و وقوع جرم را بررسی می نماید.
پس از رسیدگی به وقوع جرم و انجام تحقیقات مقدماتی دادسرا، یکی از دو قرار منع تعقیب یا جلب به دادرسی، صادر خواهد شد. با این توضیح که چنانچه، ادله ارائه شده، برای اثبات جرم تهمت یا انتساب این عنوان مجرمانه، به متهم، کافی نباشد، دادسرا، اقدام به صدور قرار منع تعقیب، خواهد نمود و در صورتی که وقوع جرم، محرز باشد یا ادله، برای انتساب عنوان مجرمانه، به متهم، کافی باشند، قرار جلب به دادرسی، توسط دادسرا، صادر خواهد شد.
پس از صدور  قرار جلب به دادرسی، پرونده برای مطالعه و صدور کیفر خواست، نزد دادستان که عالی ترین مقام دادسرا و رئیس آن، می باشد، فرستاده خواهد شد و بعد از اینکه دادستان، حداکثر، ظرف سه روز، کیفرخواست را صادر نمود، پرونده، از دادسرا، به دادگاه کیفری دو، ارسال خواهد شد.
در دادگاه کیفری دو، قاضی رسیدگی کننده به پرونده، مجددا، ادله را بررسی نموده و به متهم و شاکی، فرصت دفاع می دهد و در صورتی که وقوع جرم را محرز بداند، اقدام به صدور حکم مجازات جرم تهمت زدن که بسته به تهمت، حد یا جزای نقدی است، می نماید.
 

اجزای قانونی تهمت زدن 

  1. جرم باید به صورت واضحی به شخص دیگری نسبت داده شود .
  2. جرم موردی پوچ بوده باشد و تنها ذهن شاکی با استفاده از تخیل آن را ساخته باشد.
  3. شخص با این انگیزه که آبروی کسی را ببرد و یا به او ضرری را وارد کند این جرم را به وی نسبت دهد.
توجه داشته باشید زمانی هم وجود دارد که فردی از روی عصبانیت به شخص دیگری بگوید دزد و یا قاتل این موضوع تهمت نخواهد بود بلکه تنها یک توهین محسوب می شود.
آن چه در جرم تهمت بسیار مهم است این موضوع است که باید تهمت انتشار پیدا کند. برای مثال اگر کسی برای تهمت زدن به دیگران جرمی را مرتکب شده باشد و اما این موضوع را نزد کس دیگری نبرده باشد نمی تواند تهمت محسوب شود.مورد بعدی که در بالا نیز اشاره شده است این است که باید تهمت به هر فرد به صورت صریح اعلام شود تا قانون آن را جرم محسوب کند.
پس نسبت دادن اعمالی خلاف ویا کارهایی که جرم انگاری نیز نشده است پس نمی تواند از مصداق های جرم افترا باشد. پس گفتن کلماتی مانند بی نظم ، بی حیا و … از مصداق های افترا نیست.


مجازات تهمت به همسر

طبق قانون مجازات اسلامی، تهمت به همسر دارای مجازات سنگینی می باشد. مطابق با ماده ۶۹۷ قانون مجازات اسلامی اگر شخصی به همسر خود اتهام رابطه نامشروع وارد کند، مجازات این جرم، مجازات افترا خواهد بود. در واقع افترا به معنی تهمت زدن به دیگری است بدون اینکه فرد بتواند درستی ادهای خود را اثبات کند. به عبارتی دیگر در صورتی که یک مرد همسر خود را به جرم رابطه نامشروع متهم نماید و نتواند این امر را ثابت کند به مجازات افترا محکوم خواهد شد. این مجازات افترا یک ماه تا یک سال حبس و یا تا ۷۴ ضربه شلاق تعزیری می باشد. مجازات تهمت و افترا ناروا بصورت کیفری خواهد بود و با اعاده حیثیت فرد شاکی اجرا خواهد شد.
مطابق قانون مجازات اسلامی اگر یکی از زوجین به همسرش اتهام برقرار نمودن رابطه جنسی ( زنا یا لواط ) را وارد نماید و نتواند آن را ثابت کند، مطابق ماده ۲۴۵ قانون مجازات اسلامی مجازات جرم قذف شامل حال فرد خواهد شد. جرم قذف دارای مجازات حدی است که این مجازات شامل ۸۰ ضربه شلاق حدی می باشد مگر اینکه زنا یا لواط با شهادت دادن یا علم قاضی ثابت شود یا اینکه خود فرد تصدیق نماید که این عمل انجام شده است.
علاوه موارد گفته شده اگر تهمت زدن به همسر به دلیل انجام جرایم دیگر که در قانون مجازات اسلامی آورده شده است باشد، باز در این صورت نیز شخص تهمت زننده بعد از مطرح کردن شکایت و پیگیری نمودن موضوع توسط همسر به مجازات تهمت به همسر یا افترا محکوم خواهد شد.
 
 

مجازات تهمت زدن در فضای مجازی

واژه افترا در فرهنگ لغت به معنای تهمت، نسبت دروغ بستن و اسناد خیانت است و در اصطلاح حقوقی نسبت نادرست ارتکاب جرمی به شخص دیگری می‌باشد.
تصور برخی افراد آن است که افترا در فضای مجازی قابل ردیابی و پیگیری نیست. در حالی که شناسایی متهمان در فضای سایبر به دلیل برجای گذاشتن اثر دیجیتال، امکانپذیر بوده و فرد در مدت زمانی کوتاه گرفتار خواهد شد.
درمقابل جرم افترا برای فرد شاکی قانون مواردی را در نظر گرفته است که می تواند با استفاده از آن ها به اعاده حیثیت بپردازد. اعاده حیثیت نیز به این معنا است که شخصی موردی غیرواقعی را به فرد دیگری نسبت دهد و همین کار وی نیز باعث شود تا حقوق مادی و یا معنوی طرف مقابل دچار خدشه شود .
در همین راستا در ماده 698 قانون اساسی بیان شده است که هر شخصی که مرتکب جرم افترا شود و از وی اعاده حیثیت شود به دو ماه تا دو سال حبس محکوم می شود و هم چنین 74 ضربه شلاق نیز محکوم خواهد شد.
مطابق ماده 18 قانون جرائم رایانه ای هر کس بوسیله سامانه های رایانه ای یا مخابراتی اکاذیبی را علیه شهروندان منتشر نماید افزون بر اعاده حیثیت به حبس از سه ماه تا 2 سال و جزای نقدی محکوم می‌گردد.
 
 
 

مجازات جرم تهمت زدن به دزدی

حکم مجازات تهمت زدن سرقت، بسته به این که افترای ساده باشد یا عملی متفاوت است:
  • طبق قانون مجازات جرم افترای ساده جز در مواردی که‌ موجب حد است، یک ماه تا یک سال حبس و تا (۷۴) ضربه شلاق و یا حسب مورد یکی از آن هاست .
  • اما مجازات جرم افترای عملی، حبس از شش ماه تا سه سال و یا تا (۷۴) ضربه شلاق است . 

بنابراین بسته به این که عمل مجرمانه تهمت دزدی منطبق بر افترای ساده است یا عملی باشد، مشمول این مجازات ها می گردد.

 
 

ارسال نظر

پربیننده ترین

آخرین اخبار