|
|
کدخبر: ۲۹۱۴

شورای فرهنگ عمومی کشور در اولین سالگرد این واقعه، روز ۱۷ مرداد را به پاس قدردانی از مقام و حرفه صارمی «روز خبرنگار» نامید.

سرویس سیاسیامید- به بهانه روز خبرنگار برآن شدیم تا چند سطری پیرامون خبرنگار و خبرنگاری و اصول لازم برای این امر خطیر را ابتدا به خودمان و سپس به سایر اهالی رسانه تذکر دهیم که به فرموده قرآن کریم، تذکر برای مؤمنان سودمند است.

۱۷ مرداد ۱۳۷۷، محمود صارمی خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی مستقر در مزار شریف افغانستان، به همراه ۸ نفر از کارکنان سرکنسولگری ایران در این شهر توسط عوامل گروه طالبان به شهادت رسیدند. این ۹نفر عبارت بودند از:

۱ ناصر ریگی سرپرست
۲ مجید نوری نیارکی مسئول امور مالی
۳ محمدناصر ناصری کارشناس امور فرهنگی
۴ کریم حیدریان کارشناس امور کنسولی‌
۵ محمدعلی قیاسی کارشناس امور کنسولی
۶ رشید پاریاوفلاح کارشناس امور کنسولی
۷ نورالله نوروزی کارشناس امور کنسولی
۸ حیدرعلی باقری کارمند فنی
۹ محمودصارمی خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی

تا مدتها از سرنوشت این ۹ نفر گزارشی منتشر نشد، تا این که اجساد آنان در یک گور جمعی در خرابه‌های پشت کنسولگری به دست آمد. پیکر آنان ۲۲ شهریور ۱۳۷۷ به تهران منتقل شد و به خاک سپرده شد.

در میان این ۹ شهید تنها محمود صارمی به سرکنسولگری ایران وابستگی سازمانی نداشت‌.

صارمی در ۱۳۳۷ در شهرستان بروجرد به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی و دبیرستان را در بروجرد گذراند و پس از اخذ دیپلم‌، در رشته جغرافیای انسانی دانشگاه تهران پذیرفته شد. و چند سال بعد مدرک کارشناسی گرفت. وی در ۱۳۷۱ش. به سمت کارشناس متون خبری به استخدام خبرگزاری جمهوری اسلامی درآمد.

صارمی، همزمان با کار در خبرگزاری به تحصیل ادامه داد و در ۱۳۷۳ش. کارشناسی ارشد رشته جغرافیایی انسانی با گرایش روستایی از دانشگاه شهید بهشتی گرفت.

محمود صارمی ۱۳ ماه نیز را در جبهه‌های جنگ تحمیلی عراق علیه ایران در کسوت بسیج حضور یافته بود. وی از دی ۱۳۷۵ سرپرست نمایندگی خبرگزاری جمهوری اسلامی در کابل شد و تا زمان شهادتش به دست عوامل گروه طالبان، خبرنگار صحنه‌های بحرانی جنگ افغانستان بود.

شورای فرهنگ عمومی کشور در اولین سالگرد این واقعه، روز ۱۷ مرداد را به پاس قدردانی از مقام و حرفه صارمی «روز خبرنگار» نامید.

در سال ۱۹۷۸ از سوی سازمان یونسکو(سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد) اعلامیه ای راجع به نقش رسانه های جمعی در تقویت صلح جهانی و تفاهم بین المللی به تصویب رسید. در این اعلامیه، لزوم تربیت اخلاقی و اجتماعی روزنامه نگاران مورد تأکید قرار گرفت و مجموعه ای از اصول اخلاقی برای روزنامه نگاران ارائه شد. در این مجموعه، آزادی مبادله اخبار و اطلاعات یک حق اساسی تلقی شده و دستورالعمل های اخلاقی برای کلیه کسانی که در جمع آوری و کسب و نشر و تفسیر اخبار و اطلاعات شرکت دارند وضع شده است.


در این اعلامیه، ضمن تأکید بر منشور جهانی ۱۹۴۸ سازمان ملل متحد، تصریح شده است که بر اساس قوانین، خبرنگاران مطبوعات باید منتهای درجه، کوشش کنند تا اخبار و اطلاعاتی که در اختیار عموم می گذارند صحیح، دقیق و معتبر باشد. خبرنگاران و سردبیران باید در صحت اخباری که به دست می آورند تحقیق و تعمق کنند. خبرنگاران نباید حقیقتی را تعمداً تحریف یا مخدوش کنند و همچنین هیچ نوع مطلبی را نباید از نظر مردم مکتوم نگه دارند.

اصول اخلاقی حرفه روزنامه نگاری مقرر می دارد که روزنامه نگاران در هر مرحله و مقامی که باشند باید به خیر و مصلحت جامعه ایمان کامل داشته باشند. کوشش برای تأمین منافع شخصی و کوشش برای پیش بردن مقاصد خصوصی که با مصلحت جامعه سازگار نباشد، خلاف اصول و آئین اخلاقی روزنامه نگاری است. تخطئه مردم و تهمت و افترا به اشخاص از جمله جرائم بزرگ حرفه روزنامه نگاری است.

بر اساس قطعنامه های سازمان ملل متحد، سرقت ادبی و انتساب اخبار و عقاید و تألیفات دیگران به خود نیز جرم مطبوعاتی محسوب می شود. حسن نیت به جامعه اساس و پایه روزنامه نگاری مطلوب است.

هر مطلب خلاف واقع و مخدوشی که در هر روزنامه منتشر می شود باید آن روزنامه در اولین فرصت اشتباه خود را اصلاح کند، شایعات و اخبار تأیید نشده از جمله مطالب مخدوش است. روزنامه نگاران باید امین، درستکار و با شخصیت باشند.

مجموعه مقررات یونسکو و سازمان ملل متحد مقرر می دارد که شهرت، شأن و حیثیت افراد باید مورد احترام قرار گیرد و از مطالبی که راجع به زندگی خصوصی افراد است و نشر آنها ممکن است، زیان و ضرری برای آنان ایجاد کند، پرهیز شود. همچنین این مقررات، مقرر می دارد که نسبت به منابع خبر و حفظ اسرار احتیاط و رعایت لازم به عمل آید.

با چنین نگرشی است که مسئولیت اجتماعی اهالی رسانه شکل می گیرد، در عین حالی که اگر از قریحه و استعداد ذاتی نام برده می شود، اما ذوق و علاقه شخصی نسبت به این حرفه و آموزش تخصصی برای شکوفایی خلاقیت ها از ملزومات روی آوری به حرفه خبرنگاری است.

بدین ترتیب می توان تعریفی از خبرنگار به دست آورد تا روی آورندگان به جرگه خبرنگاران خود را با الگوی مورد نظر که زمینه اصلی موفقیت در این رشته است، وفق دهد:

خبرنگار کسی است که با اتکا به ذوق و استعداد شخصی، پس از گذرانیدن دوره آموزش تخصصی و همچنین با توجه به مسئولیت اجتماعی که این حرفه بر عهده او می گذارد، وظیفه کسب، تهیه، جمع آوری و تنظیم اخبار و انتقال آنها را از طریق وسایل ارتباط جمعی(مطبوعات، رادیو، تلویزیون و خبرگزاری) به مخاطبان بر عهده دارد. تطبیق با چنین شرایط است که آموزش تخصصی و آگاهی از مفاهیم علمی به عنوان یک ضرورت اساسی، رخ می نماید.

رسانه سازان
از دورترین زمان‏ها تا کنون بشر برای آگاهی و دست یافتن به اطلاعات آنچه پیرامون او می‏ گذرد به اموری دست یازیده است تا نسبت به تحقّق این خواسته اقدام کند و در این راه نیز از ابزار و امکانات مختلفی نیز مدد جسته است که از آن جمله می‏ توان به بهره‏ گیری از «رسانه‏ ها» اشاره کرد. امّا مهمتر از مقوله رسانه ‏ها، مسئله رسانه سازان است که خبرنگاران از آن جمله‏ اند.

رسالتِ خطیر خبرنگاری
«خبرنگاران» رسالتِ خطیری بر عهده دارند، زیرا ارتباط دائم آن‏ها با هم اقشار و طبقات جامع و نیز زیر نظر داشتن فعالیت‏های مختلف به منظور انعکاس درست و دقیق رویدادها اقتضا می ‏کند که «دقّت»، «صراحت» و «صداقت» به عنوان مشخصه‏ های یک خبرنگار موفق را به همراه داشته باشد و از سوء استفاده و یا بی‏ توجهی نسبت به این حرفه پُر اهمیت اجتناب ورزد.

اخبار و رویدادها، عامل تعیین کننده‏ ای در نگرشها، بینشها و موضع‏گیری‏ های کلان است. بنابراین ناقلان اخبار سهم مهمّی در چگونگی اتّخاذ تدابیر و موضع‏گیری‏ های کلان می ‏توانند داشته باشند زیرا این گروه قادرند با نوع و فرم تنظیم اخبار، میزان توجّه و اعتنا یا بی‏ اعتنایی گروهها و مسئولان را نوسان بخشند.


مطبوعات سالم
مطبوعات سالم، وام دار مُدیران و روزنامه‏ نگاران سالمی است که با تعهّد و تخصّص خود زمینه شکوفایی استعدادهای ذاتی و نیز تهیه خوراک‏های سالم مطبوعاتی را فراهم می ‏آورند. وقتی تغذیه روحی و فکری جامعه ‏ای سالم باشد، این سلامت در همه لایه‏ های زندگی افراد تسرّی خواهد یافت.

اصول اجتناب‏ ناپذیر خبرنگاری
در آیین روزنامه نگاران متعهّد، صداقت، صراحت، شجاعت در بیان و رعایت امانت از اصول اجتناب‏ ناپذیر این صنف به حساب می آید.

وظایف خبرنگاران
اطلاع رسانی دقیق و به موقع یکی از وظایف خبرنگاران است تا ضمن ارتباط با مسئولین و دستگاه‏های اجرایی، مسائل مطرح در سیاستگذاری‏ ها و طرح‏ های مختلف را به آگاهی جامعه رسانیده تا اولاً از حقوق تک تک افراد جامعه دفاع کرده و ثانیا تلاش و فعالیت‏ های نهادها در معرض قضاوت عموم قرار گیرد.

اهمیت ارتباطات و نقش خبرنگار
امروزه ارتباطات به قدری حائز اهمیت است که گاهی عدم اعتنا به این مقوله مهمّ و یا بهره‏ برداری نادرست و ناقص از آن می‏ تواند بر سرنوشت ملّت تأثیر گذارده و آن را به بی‏راهه کشاند و این از آن جهت است که «اطلاعات و آگاهی‏ ها» لازمه مواجهه با قدرت‏های بزرگ است. بنابراین روزنامه نگاران به عنوان عضوی از نظام ارتباطاتی می‏ توانند سهم مهمّی در این ارتباط ایفا نمایند.

وظیفه خبرنگار
خبرنگاران افزون بر اینکه می‏ توانند با ارسال به موقع اخبار و گزارش‏ها مردم و مسئولین را از وقایع جاری مطلّع سازند به همان میزان می‏ توانند با استفاده از شگردهای فنی و هنری خود حسّاسیتهای فراوانی را ایجاد کنند که حتی از کنترل افراد و متولیّان نیز خارج شود لذا این صداقت و تعهد خبرنگار است که واقعیت را آن چنان که هست بنمایاند و از افراط و تفریط که می‏ تواند منجر به جنجال و یا بی اعتنایی شود بپرهیزد.

تجربه ‏ها و خاطره ‏های ارزنده
خبرنگاران معمولاً با انسان‏های مختلف مکان‏های مختلف و موضوعات مختلفی سر و کار دارند حتی گاهی برای تهیه گزارش از شهری به شهر دیگر و یا به کشور دیگری سفر می‏ کنند تا به انجام مأموریت خود همت گمارند. این فرصت که زمینه آشنایی با دیگر اشخاص و امکنه را فراهم می‏ سازد، برای تجربه اندوختن مغتنم است و عموما تجارب ارزنده، خاطرات ماندگار و خَلْق آثار تازه ره آورد این گونه خبرنگاران است که می‏ تواند در بسیاری از مواقع شنیدنی و خواندنی بلکه آموختنی باشد.

خبرنگار موفق
خبرنگاری در کار خود موفق است که از مسائل حرفه‏ ای خود با خبر باشد؛ دارای انگیزه‏ ای قوی باشد و استعدادی خلاّق برانگیز داشته باشد، ارزش‏ها و هنجارهای جامعه را مراعات کند و با شکیبایی و آرامی در نگاه‏ها و نوشته‏ های هدف‏دار خود بدنبال کشف حقیقت باشد و همواره نکته یابی و تیزنگری را نصب العین خود قرار دهد و از همه بالاتر حضور خداوند را در همه حالات باور داشته باشد.

تعهد و شناخت زمان
یکی از عناصر مهمّی که مورد توجه روزنامه نگاران است عنصر زمان است.
شناخت مقتضیات زمان و درک درست از موقعیت سیاسی و فکری جامعه می‏ تواند در سرویس دهی یک خبرنگار و تلاش برای رَفع یک مُعْضَل یا تشویق یک حرکت مثبت و یا پیشگیری از وقوع یک حادثه‏ ای مؤثر واقع افتد.

بنابراین به همت خبرنگارانی که تعهّد را سرلوحه کار قرار می‏ دهند و مقتضیات زمان را در نظر می‏ گیرند جامعه از بروز تنشها و تبلیغاتِ کاذب مصون خواهد ماند در غیر این صورت با بمباران‏های تبلیغاتی موجی از بی‏ اعتمادی، بی ثباتی و جوّسازی علیه یکدیگر در جامعه بوجود خواهد آمد.


صداقت خبرنگار
خبرنگار، راوی وقایع است و صداقت، مهمترین شرط روایت. کذّاب، رهزنی است که گوهر اعتماد مخاطبان را می‏ رباید.

مسئولیت خبرنگار
شهرها و روستاهای کنونی پر جمعیت‏ تر و پر ارتباط‏تر از سابقند. علاوه بر آن، ساکنان آن‏ها با شهرها و روستاهای دیگر و حتی نقاط دور افتاده جهان به سهولت ارتباط بر قرار می‏ کنند. زندگی اجتماعی جوامع مختلف در هم تنیده شده و حادثه‏ ای در یک نقطه دنیا گاه همه جهان را تحت تأثیر قرار می‏ دهد و زندگی انسان‏ها را متحول می‏ سازد.

لذا کسب اطلاع از وقایع جهان شرط زندگی غیر منفعلانه امروز است. از همین روی، جهان خواران و رهزنان انسانیت به تاسیس بنگاه‏های خبر پراکنی اقدام کرده و از این طریق به دنبال سمت و سو دادن به اطلاعات و انگیزه‏ های بشرند.


مسئولیت خطیرِ خبرنگارِ متعهد، یافتن حقیقت، افشای توطئه ‏های خبری خبرگزاری‏های وابسته و ترفندهای قدرت‏های اهریمنی است و ادای این مسئولیت، گاه جان و آبروی خبرنگار را به مخاطره می‏ اندازد. اما در ایران اسلامی جانبازی و ایثار فرزندان انقلاب، همیشگی است.

لزوم شناخت خبرنگار از رسانه

خبرنگار باید رسانه‌ای را که در آن کار می‌کند، بشناسد. از ظرفیت و کارایی آن آگاه باشد. ماهیت رسانه و توان خبررسانی آن باید برای او روشن باشد. اگر از خبرنگاری بپرسند خبری را که تهیه کرده‌ای برای چه رسانه‌ای است؟(رادیو، تلویزیون، یا مطبوعات) باید پاسخ دقیق او منطبق باشد با شناختی که از هر کدام از رسانه‌ها دارد.

هر چه شناخت خبرنگار از رسانه‌ای که در آن کار می‌کند بیشتر باشد، دقیق تر عمل خواهد کرد. نگاه بی اعتنا و بیان سرد و مصنوعی برخی از خبرنگاران و در نتیجه گزارش خنثی یا کم اثر آنها ناشی از ضعف شناخت از توان رسانه‌است. امروز خبرنگاران بزرگ «رسانه» را «قدرت» می‌دانند و با این دیدگاه وارد عرصه خبر و خبرنگاری می‌شوند. بنابراین خبرنگار باید رسانه را بشناسد، بعد برای آن کار کند.

خبرنگار باید تفاوت «خبر» و «رویداد» را بداند و از سیر تحول یک «رویداد» به «خبر» آگاه باشد. اگر از خبرنگاری بپرسند «خبر چیست؟» او باید از جایگاه یک صاحب نظر و یک کارشناس خبر اظهار نظر کند؛ نه اینکه کلمات حفظ شده‌ای را باز گوید با این گمان که خبر را تعریف کرده‌است. خبرنگاری که خبر را نمی‌شناسد، چگونه می‌تواند به صحت و جامعیت آن پی ببرد؟ شناخت خبر مستلزم شناخت اوضاع سیاسی جهان و جامعه‌است.

در پایان امیدواریم همه عزیزانی که در عرصه رسانه گام برمی دارند توفیق خدمت صادقانه به مردم داشته باشند.

ارسال نظر

پربیننده ترین

آخرین اخبار