حضرت حمزه(ع)؛ سالار شهیدان نزد خداوند در روز قیامت

به گزارشامیددر «اعیان الشیعه» می خوانیم: نام حضرت حمزه، قبل از اسلام و بعد از اسلام حمزه به معنای «شیر» یا «شدت» بود و به فرمان پیامبر اکرم(ص) لقب او «اسداللَّه»، «اسد رسوله» و «سیدالشهدا» گذاشته شد.

حضرت حمزه فرزند حضرت عبدالمطلب، عموی وفادار و حامی بزرگ پیامبر گرامی اسلام(ص) بود. دو سال پیش از ولادت رسول خدا(ص) دیده ‏به جهان گشود. در میان جوانان قریش در دلاوری و بزرگواری برجسته و در آزاد اندیشی، آزادمنشی و ستم ‏ستیزی سرآمد بود و سلحشوری و توان رزمی وی همزمان با آغاز دوره جوانی نمودار شد.

آن آزادمرد، حتی پیش از پذیرش اسلام، از رسول خدا(ص) در برابر آزارهای مشرکان ‏حمایت می‏کرد، گرویدن وی به اسلام موجب سربلندی دین خدا شد زیرا پس از آن ‏مسلمانان از انزوا بیرون آمدند و قریش با درک پشتیبانی توانا و استوار حضرت حمزه(ع) از پیامبر اکرم(ص) از آزارهای خود کاستند و رفتارشان با رسول خدا و مسلمانان ‏ملایم تر شد.

حضرت حمزه(ع) همراه دیگر مسلمانان به مدینه هجرت کرد و خدمات ارزنده ‏ای بویژه در امور نظامی ارایه داد.

پیامبر اکرم(ص) به مسایل دفاعی حکومت نوبنیاد خود اهتمام خاصی داشتند. ایشان ‏با تشکیل گروه های رزمی درصدد برآمدند امنیت مدینه را تامین کرده، مسلمانان را برای رویارویی با دشمنان آماده سازند.

گرچه این ‏رویارویی بدون درگیری پایان یافت اما نشانه ‏ای از اقتدار سپاه اندک اسلام در برابر کاروان بزرگ مشرکان بود.

رسول گرامی اسلام در ربیع الاول سال دوم هجرت غزوه «ابواء» را تدارک دید و در جمادی الاول غزوه «ذات العشیره» را به قصد تعقیب کاروان قریش سازماندهی کرد.

در این دو غزوه نیز پرچمدار سپاه اسلام، حضرت حمزه بود. آن رزمنده نستوه در جنگ بدر حضوری درخشنده داشت. این نبرد با امدادهای الهی و دلاوری ‏های بی ‏مانند امیرمومنان علی(ع) و سلحشوری حضرت حمزه، با پیروزی قاطع سپاه اسلام‏ به پایان رسید.

در این پیکار تنی چند از سران کفر به دست توانای حضرت حمزه به هلاکت ‏رسیده یا به اسارت درآمدند.

سیدالشهدا حمزه ‏بن ‏عبدالمطلب در غزوه «بنی قینقاع» پرچمدار سپاه اسلام بود. یهودیان بنی ‏قینقاع نخستین گروه یهود بودند که با اسلام اعلام جنگ کردند، سپاه اسلام قلعه آنها را محاصره کرد.
آن گاه رسول خدا(ص) آنان را از مدینه تبعید و اموال آنها را مصادره کرد.

یک سال پس از جنگ بدر، غزوه احد با هدف مقابله با مشرکانی که برای انتقام‏گیری‏ از مسلمانان و جبران شکست ‏بدر به سمت مدینه آمده بودند آغاز شد.

حضرت حمزه و برخی دیگر از مسلمانان سلحشور، معتقد به جنگ برون ‏شهری بودند.
حضرت حمزه به‏ رسول خدا عرض کرد: «سوگند به آنکه قرآن را بر تو فرستاد امروز دست ‏به غذا نخواهم برد، مگر آن که بیرون مدینه با شمشیر خود بر دشمن بتازم.»

حضرت حمزه از معدود قهرمانانی ‏بود که در جنگ، نشان بر خود می ‏نهاد و بدین وسیله خود را به دوست و دشمن معرفی می‏کرد.

او نمونه ‏ای از شجاعت و دلیری در میدان نبرد بود، خود را به اعماق صفوف ‏دشمن می‏رساند و با دشمن درگیر می‏شد، از قدرت بازوی برجسته ‏ای بهره‏ مند بود.

در احد با دو شمشیر پیش رسول خدا می ‏جنگید و می‏گفت: «من شیر خدا هستم!»

حضرت حمزه در جنگ احد، به هنگام تهاجم دشمن، وفادار و ثابت ‏قدم از رسول خدا دفاع می کرد و توانست ‏سی مشرک جنگجو را به هلاکت ‏برساند اما کینه دیرینه «هند» همسر ابوسفیان که پدر و برادر خود را در جنگ بدر به دست جنگجوی حمزه بن عبدالمطلب از دست داده بود، او را واداشت که غلام حبشی خود، «وحشی‏» را در صورت به شهادت رساندن حمزه، وعده آزادی و رهایی از بردگی دهد.

بدین گونه حین جنگ، حضرت حمزه با زوبین غلام که در کمین آن سردار دلاور بود، مورد نشان قرار گرفته شد و آن بزرگوار پس از عمری جهاد در راه خدا و یاری پیامبر گرامی به ملکوت اعلی پیوست و آن سردار رشید، شهید شاهد بارگاه ‏الهی شد.

رسول خدا(ص) در منزلت او فرمود: «سالار شهیدان در روز قیامت نزد خداوند حمزه است. ‏»

رسول خدا(ص) همین که بدن مقدس حضرت حمزه را در احد قطعه قطعه دید، تصمیم گرفت که ۷۰ نفر از مشرکان را به این سرنوشت برساند، ولی آیه نازل شد که: «هرگاه خواستید مجازات کنید، فقط به مقداری که به شما تعدی شده، کیفر دهید نه بیشتر از آن و اگر صبر و شکیبایی کنید، این کار برای شکیبایان بهتر است.»

بعد از نزول آیه شریفه، بلافاصله پیامبر اکرم(ص) فرمود: «صبر می‏کنم، صبر می‏کنم».

با اینکه برای پیامبر زمانی سخت تر از هنگامی که بدن مبارک حضرت حمزه را با آن وضع در میدان دید، وجود نداشت اما به خاطر رضای خداوند چنان صبر و بزرگواری از خود نشان داد که قابل بیان نیست.

همین مشرکان مکه که در احد، آن چنان رفتار کردند، بعد از چند سال(روز فتح مکه) به فرمان رسول اکرم(ص) مورد عفو عمومی قرار گرفتند.

اگر رفتار مشرکان را در احد، کنار رفتار پیامبر(ص) با مردم مکه قرار دهیم عواطف و بزرگواری و انسانیت را مشاهده می‏ کنیم.

حضرت حمزه شهیدی است که امام سجاد(ع) در خطبه مسجد شام(بعد از شهادت امام حسین) به خویشاوندی او افتخار کرد.

حضرت فاطمه زهرا(س) هر هفته به زیارت قبر او رفته، اشک می‏ریخت. حمزه کسی است که پیامبر اکرم(ص) درباره ‏او فرمود: هر کس مرا زیارت کند، ولی به زیارت حمزه نرود، جفا کرده است.

حمزه شهیدی است که سینه‏ اش را بعد از شهادت، شکافته، جگرش را بیرون آوردند و جویدند، گوش و بینی و دست و پای مبارکش را قطعه قطعه کردند.

پیامبر اکرم(ص) پس از شهادت حضرت حمزه لباس خود را از تن بیرون آورد و بر روی جنازه قطعه قطعه شده او انداخت.

وقتی که صفیه خواهر حمزه عمه رسول خدا(ص) به احد آمد تا بدن برادر شهیدش را ببیند، پیامبر اکرم(ص) به فرزند صفیه گفت: مادرت را منصرف کن.

آن بانوی اسلام گفت: من می‏دانم؛ برادرم شهید شده است و بدن مبارکش را قطعه قطعه کرده‏ اند، می‏توانم صبر کنم، این شهادت ها در راه خدا کم است، ما از این پیشامد خشنودیم و صبر کرده و در راه خداوند متعال به حساب می‏ آوریم.

پیامبر اکرم(ص) ۷۲ بار، بر بدن حمزه نماز خواند به این ترتیب که اول بر حمزه نماز خواند، سپس هر یک از شهدا را که می‏ آوردند در کنار بدن مقدس او قرار می‏دادند و پیامبر(ص) بر هر دو نماز می‏گزاردند.

حضرت حمزه شهیدی است که پیامبر اکرم(ص) همین که دید، زنان مدینه برای سایر شهدا عزاداری و گریه می‏کنند، با چشمان اشکبار فرمود: «حیف، که برای عموی شهیدم گریه کننده ‏ای نیست.»

زنان مدینه از آن پس برای حضرت حمزه به قدری عزاداری کردند که رسول خدا(ص) در حق آنان فرمود: به خانه‏ هایتان برگردید، خداوند پاداش این عزاداری شما را با رحم و الطاف خود جبران کند، انصافا حق یاری را ادا کردید.

بارگاه مطهر حضرت حمزه سید الشهدا در قبرستان احد(محل واقعه جنگ احد) در مدینه منوره واقع شده و مزار آن سردار شهید و دیگر شهیدان احد همواره زیارتگاه عاشقان و محبان پیامبر اسلام و خاندان مطهرش بوده است.