|
|
کدخبر: ۱۶۸۵۸۷

به یاد جدی ترین مرد طنزپرداز ایران؛

من تحت هیچ شرایطی، کاریکاتور روحانیون را چاپ نمی کنم. این را، توهین به لباسی می دانم که جنبه تقدس دارد. ممکن است بگویید که در هر لباس، آدم های بد هم هستند. بله، هستند اما آنها دیگر روحانی نیستند.

گروه فرهنگی مشرق- "در سال های بعد از پیروزی انقلاب به خاطر شروع جنگ و مسائلی از این دست طنزپردازان بیشتر سعی می کردند به مسائل غیر سیاسی بپردازند و مردم به دلیل دغدغه های معیشتی حوصله طنز خواندن نداشتند و کسی هم جرأت نزدیک شدن به طنز سیاسی را نداشت. در این دوره بروز و ظهور قلمی به اسم گل آقا بین مردم شادمانی زیادی را ایجاد کرد؛ زیرا آنها شاهد نوعی نگارش طنز بودند که تا حالا تجربه نکرده بودند؛ آن هم طنزهای بسیار محکم سیاسی با رویکردی عامه فهم و پر گوشه و کنایه که با روحیه هر ایرانی موافق بود."

چندخط بالا را ابوالفضل زرویی نصرآباد در رسای پیرمرد طناز ایران نوشت. مردی که احترام و اعتبار شوخی هایش برای همیشه در تاریخ فرهنگی ایران جاودان شد.

کیومرثصابری فومنی معروف به(گل آقا)
ادیب و طنزپرداز معاصر، هفت شهریور ۱۳۲۰، در گیلان به دنیا آمد. پدرش که کارمند دون پایه وزارت دارایی و اصلاً اهل رشت بود، در سال ۱۳۱۷ به اداره دارایی صومعه سرا منتقل شد. در سال ۱۳۲۱ به اداره دارایی فومن انتقال یافت و چند ماه بعد در همان شهر درگذشت.

خانواده او بسیار فقیر بودند. مادر صابری فرزند یک روحانی از سادات ترک و مورد احترام مردم بود اما این احترام که سادات عمدتاً از آن برخوردار بودند، جنبة معنوی داشت و آنها همچنان در فقر و ناداری به سرمی بردند. مادر صابری که از معدود زنان باسواد شهر بود، در مکتبخانه قرآن تدریس می کرد و اینکه تنها ممر معاش خانواده پس از مرگ پدر بود، تکافوی زندگیشان را نمی داد. پس، برادرش که در آن زمان ۱۵ ساله بود، تحصیل را رها کرد تا با کار خود، به معیشت خانواده کمک کند.

صابری تحصیلات دبستانی خود را در شهر فومن گذراند و پس از پایان تحصیلات ابتدایی، به شاگردی در یک مغازة خیاطی پرداخت ولی در اواخر مهرماه همان سال، به اصرارِ مادر و دوستانش، تحصیل در دبیرستان را آغاز کرد. در شانزده سالگی(۱۳۳۶) در امتحان ورودی دانشسرای کشاورزی ساری که از شهرستان فومن فقط یک نفر را می پذیرفت، قبول شد. دو سال در آنجا که شبانه روزی هم بود تحصیل کرد و پس از قبولی در امتحانات، در سن هجده سالگی(۱۳۳۸) به عنوان معلم یک دبستان روستایی، به «کَسما» از توابع صومعه سرا رفت و یک سال در آنجا معلم بود. سال بعد از آن(۱۳۳۹) به دهی به نام «کوچه چال» از توابع «ماکلوان» در نزدیکی فومن منتقل شد. او مدت یک سال، مدرسة چهار کلاسة آنجا را به تنهایی اداره می کرد.

طنز منتشر نشده «گل آقا» که امام را خنداند

«یادم است یک زمانی امام شطرنج را آزاد کرده بودند. روزنامه ها نوشتند که حضرت امام فتواشان راجع به شطرنج و موسیقی و… آمد. من دو کلمه حرف حساب را با فاکس می فرستادم اطلاعات. آن زمان یک چیزی نوشتم که فقط هم به بیت رفت و فقط هم پیش سید احمد رفت زیر دست امام آمد و آن این بود که حضرت امام که قبلا ماهی اوزون برون را آزاد کرده بودند و بعدا شطرنج را آزاد کرده بودند و راجع به موسیقی هم این را گفتند و خدا ایشان را زنده نگه داشته باشد همان اصطلاحی که خود مردم گفتند که خدا ایشان را طول عمر همراه با عزت عنایت بفرماید که به تدریج کم کم بقیه چیزها را هم آزاد بکنند تا ما در آخر عمری یک کیفی کرده باشیم، «خدایا خدایا تا انقلاب مهدی خمینی را نگه دار».

آقا سید احمد به آقای دعایی گفته بودند که آقا این فاکس ما خراب شده، ایشان فرستاده بودند که آن دستگاه فاکس را درست کنند گفته بود فاکس درست شد، حالا شما یک متنی فاکس کنید که دعایی این دو کلمه حرف حساب را فاکس کرده بود. سید احمد هم بلافاصله خدمت حضرت امام برده بود که امام خندیده بودند. منتها همان یک نسخه بود و ما جز به محارم، دیگر به کسی نگفتیم.»



فومنی در بیست سالگی(۱۳۴۰) در رشته ادبی، به طور متفرقه امتحان داد و دیپلم گرفت. همان سال، در کنکور رشته سیاسی دانشکده حقوق دانشگاه تهران پذیرفته شد و همزمان با تدریس در دبستان و دبیرستان، به تحصیل پرداخت. او جز چند ماهی در سال اول تحصیل که با دستگیری او در تظاهرات سیاسی دانشگاه تهران مقارن بود، در کلاس درس حاضر نشد و فقط موقع امتحانات به دانشگاه می رفت. با این حال پس از چهار سال(۱۳۴۴) توانست لیسانس حقوق سیاسی خود را از دانشکده مذکور، دریافت دارد و این در شرایطی بود که در سال ۱۳۴۱ پس از یک دوره برکناری از کار معلمی، مجدداً و پس از محاکمة اداری، به کار معلمی برگشت و در دبستانی در شهرستان فومن به تدریس پرداخت. او هر ماه یک بار به مدت دو روز به دانشکده می آمد تا جزوه های درسی را از دانشجویان دیگر بگیرد و از روی آن نسخه بردارد.

صابری اولین شعرش را در چهارده سالگی هنگامی که کلاس هشتم دبیرستان بود، برای درج در روزنامه دیواری مدرسه شان سرود که یک غزل هشت بیتی با عنوان یتیم بود. علت این نامگذاری کاملاً مشخص بود. او می گفت: «از چهارده سالگی تا شانزده سالگی جمعاً نه شعر سرودم که تمام آنها یا عنوان یتیم داشت یا درباره یتیم بود!»

صابری در اولین سال تحصیل در دانشکده(۱۳۴۰) در تظاهرات دانشجویی شرکت کرد و مضروب و دستگیر شد. گردن او از ضربات باتوم به شدت آسیب دیده بود. او شعری به طنز و سیاسی سرود و با امضای «گردن شکسته فومنی» برای توفیق ارسال کرد.


پس از چاپ این شعر در چند شماره بعد توفیق، صابری به طنزنویسی کشیده شد. او تا سال ۱۳۴۵ گهگاه اشعاری برای توفیق می فرستاد. پس از تعطیلی توفیق، صابری به تدریس ادامه داد. او گهگاه اشعار جدی می سرود که جز به ندرت، چاپ نمی کرد. او بعدها مجموعة اشعار جدی اش را از بین برد چراکه معتقد بود شاعر متوسطی است. او متوسط بودن را دوست نداشت.

پس از انقلاب در زمان نخست وزیری شهید رجایی به مقام مشاورت فرهنگی و مطبوعاتی نخست وزیر منصوب شد. در زمان ریاست جمهوری شهید رجایی به مشاورت فرهنگی رئیس جمهور رسید و تا زمان شهادت رجایی در این سمت باقی بود و هنگام ریاست جمهوری آیت الله خامنه ای در همان سمت ابقا شد.

مشاغلی که صابری از بعد از انقلاب برعهده داشته است، عبارتند از:

عضو هیأت مؤسس انجمن موسیقی
مشاور وزیر مسکن و شهرسازی
مدیرکلی دفتر آموزش بازرگانی و حرفه ای وزارت آموزش و پرورش(۱۳۵۸ تا ۱۳۵۹)
تدریس در کلاسهای حضوری دانشکدة مکاتبه ای
تدریس در دانشکدة روابط بین الملل
تدریس در مرکز اسلامی آموزش فیلمسازی
همکاری با معاونت امور بین الملل وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سمت مشاور افتخاری(۱۳۶۳ تا ۱۳۶۹)
عضو منتخب شورای عالی انقلاب فرهنگی در کمیتة نامگذاری
عضو هیأت ایرانی در کنفرانس سران کشورهای غیرمتعهد(دهلی نو ۱۳۶۱)

مشاغل سیاسی نمی توانست صابری را ارضاء کند، به همین علت به تدریج از مشاغل سیاسی کناره گرفت و بُعد فرهنگی کار خود را وسعت بخشید. او که مسؤولیت مجله رشد ادب فارسی را برعهده داشت، گهگاه مطالبی برای روزنامه اطلاعات می نوشت. سفرنامه شوروی او که بعداً با عنوان «دیدار از شوروی» به صورت کتاب منتشر شد، از این دست مطالب بود.

او مدت ها طرح ایجاد یک ستون طنز سیاسی را در خاطر داشت. اولین دو کلمه حرف حساب گل آقا، بیست و سوم دی ماه ۱۳۶۳ در روزنامه اطلاعات به چاپ رسید. طنز سیاسی که تقریباً از سال ۱۳۵۹ به این سو تعطیل شده بود، با شکل گیری این ستون طنز، دوباره به بار نشست و جان تازه ای گرفت.

با گذشت مدت زمانی کوتاه از آغاز انتشار «دو کلمه حرف حساب»، صابری به عنوان مهم ترین منتقد حکومت در داخل کشور، مطرح شد. قدرت قلم و جسارت صابری در بیان واقعیت های سیاسی و اجتماعی، موجب شده بود که او را سوپاپ دولت قلمداد کنند، ولی صابری بدون توجه به نظرات دلسردکننده ای که برخی عنوان می کردند، به کار خود ادامه داد و ظرف مدت کوتاهی، توانست توجه بسیاری از مردم، مقامات، ادبا، نویسندگان و رسانه های داخلی و خارجی را به خود جلب کند. استاد محمدعلی جمالزاده از اولین کسانی بود که با ارسال چندین نامه، صابری را به ادامه راه تشویق کرد و طنز صابری را ستود.

صابری با اینکه مقام بالایی در نظام سیاسی احراز کرده بود، کار طنز سیاسی را بیشتر جدی گرفت و بدون اعتنا به سختی های کار، به راه خود ادامه داد. پس از گذشت نزدیک به شش سال از انتشار اولین دو کلمه حرف حساب، صابری که پیش از آن تقاضای انتشار یک هفته نامه جدی به نام «فصل جدید» کرده و امتیازش را نیز گرفته بود، به دلایلی از انتشار آن منصرف شد و تقاضای امتیاز هفته نامه طنز با نام «گل آقا» را کرد و توانست در آبان ماه ۱۳۶۹ اولین شماره هفته نامه گل آقا را منتشر کند. استقبال مردم از این مجله، غیرقابل تصور بود. تمامی نسخه های اولین شماره هفته نامه گل آقا، در سراسر تهران ظرف کمتر از نیم ساعت به فروش رفت(شماره های سال اول گل آقا بعداً در تیراژ وسیع تجدید چاپ شد).

صابری بعد از آن، امتیاز انتشار دو نشریه دیگر را هم گرفت. انتشار اولین شماره ماهنامه گل آقا در مردادماه ۱۳۷۰ و همچنین انتشار اولین سالنامه گل آقا در اواخر همان سال، نشان داد که صابری با چنته ای پُر، پا به عرصه طنز کشور گذاشته است و مردم ایران نیز با استقبال کم نظیر خود، مشوق او در این راه شدند.


نشریات گل آقا که از هر قشری خواننده دارند، گرچه اصطلاحاً «مردمی» اند، اما در عرصه طنز به عنوان شاخه ای از ادبیات فارسی جایگاه والایی دارند و مورد پسند و تأیید صاحبنظران و اهل تحقیق اند. به عنوان مثال: در اولین نمایشگاه مطبوعات که در اردیبهشت ۱۳۷۱ که همزمان و پیوسته با «چهارمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران» برگزار شد، گل آقا از میان تمامی نشریات کشور، حائز مقام اول شد و به دریافت جایزه اول نمایشگاه مطبوعات(لوح بلورین و تقدیرنامه) مفتخر گردید. در دومین نمایشگاه مطبوعات(اردیبهشت ۱۳۷۲) نیز جایزه دوم نمایشگاه را از بین تمام نشریات کشور نصیب خود کرد.

در اردیبهشت ۱۳۷۳ در سومین نمایشگاه و اولین جشنواره مطبوعات، مقام اول و جایزه اول جشنواره مطبوعات کشور(لوح زرین) به گل آقا اهدا شد و کمیته آیین نگارش اولین جشنواره مطبوعات، متشکل از اعضای گروه نگارش فرهنگستان ایران، گل آقا را به عنوان نشریه برتر در زمینه درست نویسی و حراست از حریم زبان و ادب فارسی تأیید و برای احراز مقام اول به هیأت داوران جشنواره مطبوعات معرفی کرد.

مشکلات انتشار هفته نامه، ماهنامه، سالنامه و کتاب های گل آقا، از فعالیت صابری در اطلاعات کاست و نهایتاً در سال ۱۳۷۲و پس از نُه سال به تعطیلی موقت ستون دو کلمه حرف حساب در اطلاعات انجامید.

آشنایی علمی و توأم کیومرثصابری با سیاست و ادبیات، موجب شد که نوشته های او، هم از حیثقالب و هم از حیثمحتوا، غنی و درخور تأمل باشد. او نویسنده ای فرم گرا و در نظیره سازی از منابع غنی ادبیات فارسی، فوق العاده توانا بود. شیوه نگارش صابری، سهل و ممتنع و غیرقابل تقلید بود.

صابری در سال ۱۳۴۵ ازدواج کرد. ثمره این ازدواج، یک پسر و یک دختر بود. پسرش آرش در سال ۱۳۶۴، بر اثر یک سانحه اتومبیل درگذشت. درگذشت او که سال دوم دانشگاه را می گذراند، بر قلب صابری داغی جانکاه گذاشت، اما باعثنشد که او از هدفش که شادی آفرینی و مقابله با مفاسد بود، دست بردارد.

کیومرثصابری توانست با سرمایه گذاری روی جوانان، نسل آینده طنز کشور را تربیت کند. او بی شک تأثیرگذارترین طنزنویس کشور بر دیدگاههای طنز است.


پاسخ رهبر انقلاب به نامه مدیر گل آقا

بسم الله الرّحمن الرّحیم

خدا را شکر که این طنز شیرین و پُرمغز، به دوره ی جلد شده ی یکساله رسید و آزمونی از یک اقدام موفق در یک خلأ فرهنگی و هنری را در برابر چشم همه ی کسانی که برای شروع کارهای لازم، تردیدها را بر تصمیم ها غلبه میدهند، گذاشت. ادعا نمیکنم که کار شما کامل و بیعیب است؛ اما با ملاحظه ی اجمالی شماره های «گل آقا»، امید هرچه بهتر شدن و کاملتر شدن آن را دارم.

طنز صادق و دلسوزانه باید همه ی نقاط معیوب، بخصوص آنها را که کمتر به چشم میآیند و آنها که بیشتر به علم و اطلاع همگان از آن نیاز هست، هنرمندانه ببیند و بنمایاند. امروز جامعه و نظام انقلابی ما با دشمنانی روبه روست که همه ی ابزارهای محسوس و نامحسوس را برای ضربه زدن و جریحه دار کردن مردم و نظام و انقلاب به کار میبرند. برای آگاه کردن ذهن مردم از خدعه ی دشمن، چه وسیله یی از طنز هنرمندانه و شیرین و زیرکانه، بهتر و کاری تر؟

ان شاءالله شما و همکارانتان موفق باشید.
سیّد علی خامنه ای
۱۳۷۰/۴ / ۲۷




طنز گل آقایی، آمیزه ای است از: انتقاد، تجاهل، شفقت، انصاف، ادب، تدین، ایجاز، رندی حافظانه، امیدبخشی و شادی آفرینی. شخصیت گل آقا در «دو کلمه حرف حساب» شخصیتی بود دانا به امور، یک دنده، مستبد، جدی و مدیر که همیشه حرف اول را می زد و گوشش به حرف هیچ کس بدهکار نبود. عینک و عصا و قلم، از ملزومات شخص گل آقا بود.

«شاغلام» آبدارچی گل آقا نماینده قشر عامی و آسیب پذیر بود که با بیانی عوامانه و بدون تحلیل، سیاست های داخلی و خارجی دولت را زیر سؤال می برد و عجیب است که همیشه توی خال می زد! گل آقا «تجاهل» می کرد ولی شاغلام فطرتاً «عوام» بود و به همین علت، مدام مورد تنبیه شخص گل آقا قرار می گرفت. عصا بر کله شکانیدن، دود دادن سبیل، کشیدن و پیچاندن گوش، یک لنگ پا کنار در ایستادن، دست به دیواره سماور چسباندن و… از بلاهایی است که گل آقا در هنگام ناراحتی، بر سر شاغلام می آورد.

ممصادق نماینده مردم کوچه و بازار بود. او هرازچندگاهی به گل آقا نامه می نوشت و با بیان مشکلات وانتقاداتش از گل آقا «رهنمود» می خواست. «کمینه» عیال ممصادق سخنگوی زنان در «دو کلمه حرف حساب» بود. او نیز با نامه نوشتن به گل آقا، از بعضی مسائل مربوط به زنان یا فراتر از آن انتقاد می کرد.

«مش رجب» پیرمردی دهاتی و کلاه نمدی بود که تا پیش از خلق «شاغلام» در ستون دو کلمه حرف حساب، شخصیت مطرحی بود. بعدها نقش او در مجلة گل آقا و نیز در ستون دو کلمه حرف حساب در اطلاعات کمرنگ شد و به تدریج حذف گردید.

«غضنفر» بی سواد مسؤول روابط عمومی گل آقا بود. او بی ذوق ترین عضو آبدارخانه شاغلام بود و به همین جهت، کارهای اجرایی را به او سپرده بودند. گاه داخل بحثهای «شاغلام» و «گل آقا» می شد یا خودش چیزهایی می نوشت ولی این کاره نبود!

صابری خالق این جمع دوست داشتنی بود و از دهان این افراد، مشکلات و انتقادات جمعیت شصت میلیونی کشورش را بیان می کرد.

شخصیت جدی و معنوی کیومرثصابری، به مراتب از شخصیت طنز او والاتر و درخور ستایش تر بود. کمک های او به مطبوعات، مدارس، افراد بی بضاعت، آسایشگاههای معلولین و سالمندان، بیماران کلیوی و تالاسمی، آوارگان عراقی، ستم دیدگان بوسنی و هرزگوین و… درخور تأمل و قابل ملاحظه بود.

آثاری که تابه حال از صابری منتشر شده، عبارتند از:
۱ برداشتی از فرمان حضرت علی(ع) به مالک اشتر(۱۳۵۷)
۲ تحلیل داستان ضحاک و کاوه آهنگر
۳ مکاتبات شهید رجایی و بنی صدر
۴ اولین استیضاح در جمهوری اسلامی ایران
۵ دیدار از شوروی
۶ گزیده دو کلمه حرف حساب(جلد اول)
۷ گزیده دو کلمه حرف حساب(جلد دوم)
۸ گزیده دو کلمه حرف حساب(جلد سوم)
۹ گزیده دو کلمه حرف حساب(جلد چهارم)

صابری در آبان ماه ۱۳۸۱ و همزمان با آغاز سیزدهمین سال انتشار هفته نامه گل آقا، انتشار آن را متوقف ساخت. وی که علت این توقف ناگهانی را دلایل شخصی ذکر کرد، تا آخرین لحظه روزه سکوت خود را در این باره نگشود. گل آقای ملت ایران سرانجام در صبح روز جمعه یازدهم اردیبهشت ماه ۱۳۸۳ پس از طی یک دوره بیماری به ملکوت اعلی پیوست.


چرا مرحوم گل آقا حاضر نشد کاریکاتور روحانیون را منتشر کند؟
متن حاضر گزیده ای است از مصاحبه ای که سالها پیش مرحوم صابری(گل آقا) با روزنامه ابرار انجام داد.


*برخوردتان با خوانندگان تان چگونه است؟ پیر مرد ها؟ بچه ها؟ مسئولان کشور؟ و…

من حدود ۵۰ کیلو نامه از مردم دارم(فقط کسانی که از طریق روزنامه اطلاعات به من نامه نوشته اند.) در این چند ماهه انتشار مجله گل آقا، نامه های خوانندگان به قدری زیاد است که ما برای نگهداری آنها، با مشکل مواجه شده ایم. من واقعاً شرمنده کرامت و محبت این مردمم. گاه با خود می گویم: خدایا! من بنده ناچیز توام. مرا از شر شیطان نفس حفظ کن. این را وقتی می گویم که یک نامه دلگرم کننده از خواننده ای، تکانم می دهد. با خود می گویم: آهای… گل آقا! سقوط، پله به پله است. ناگهان آدم به قعر سقوط نمی کند. کم کم و قدم به قدم سقوط می کند. در همین قدم اول، مواظب خودت باش. اینها را وقتی می گویم که از قلمم، تعریف می کنند.

*روحانیت بخشی از حکومت است و شما از حکومت انتقاد می کنید و حکومت با لایه ای از تقدس و اطلاق پوشانده شده است و طنز با تقدس ناسازگار است، با روحانیت چگونه برخورد می کنید؟ مثلاً در نوشته و یا در کاریکاتور.

بحثظریفی را مطرح کرده اید. من تحت هیچ شرایطی، کاریکاتور روحانیون را چاپ نمی کنم. این را، توهین به لباسی می دانم که جنبه تقدس دارد. ممکن است بگویید که در هر لباس، آدم های بد هم هستند. بله، هستند اما آنها دیگر روحانی نیستند. انسان بدی هستند که آن لباس را به خودشان بسته اند. من چه حقی دارم که کلیت چیزی را که در اذهان مردم مقدس است و تقدس آن هم به نفع جامعه است، زیر سؤال ببرم؟ بحثترس نیست. موضوع، برای من جنبه اعتقادی دارد. من از بچگی، به هر روحانی گفته ام «آقا»، این به نفع ماست که آنها «آقا» بمانند. بنابراین اگر یک روحانی، خودش هم کاریکاتور خودش را بکشد و به من بدهد، چاپش نمی کنم. بلکه کسی در لباس روحانی باشد که نداند دارد ضربه می زند. من که می دانم، چرا باید این کار را بکنم؟ بدون تعارف، حتی اگر آقای هاشمی به من دستور بدهد که کاریکاتورش را بکشم، من این کار را نخواهم کرد. نفرمایید کاسه داغ تر از آش شده ام. نه. من این کار را زیان بار و خطرناک می دانم و این کار را نخواهم کرد. اما آیا مطلبی به طنز درباره گفته ها و تصمیمات شان نخوام نوشت؟ شعر شان را نخواهم سرود؟ نخیر… من این کار را کرده ام و از این به بعد هم خواهم کرد. آن روحانی که وزیر می شود، وکیل می شود، از عیب مبری نیست. نقطه ضعف دارد، ممکن است در تصمیم یا در اجرای طرحی، اشتباه هم بکند. من خائن ام اگر از روحانیون که عهده دار مشاغل اند، انتقاد نکنم اما کسی را به باد استهزا نمی گیرم. من به «طنز» معتقدم و آن را با «فکاهه» مخلوط نخواهم کرد. شخصیت هر انسانی، محترم است.

کاریکاتور هم یک هنر است و هیچ جنبه تمسخر و دست انداختن ندارد. کشیدن کاریکاتور یک انسان، اهانت به او نیست اما هر جامعه ای، برای خود سنت و عقیده ای دارد که محترم است، من علاوه بر این که شخصاً نمی خواهم لباس روحانیت را وارد قلمرو کاریکاتور بکنم، یا به زبان دیگر، نمی خواهم هنر کاریکاتور را وارد حریم روحانیت کنم، به سنت جامعه و اعتقاد مردم هم احترام می گذارم. گاهی خوانندگان مجله گل آقا، نامه می نویسند که چرا کاریکاتور روحانیون را نمی کشید و می پرسند: آیا می ترسید؟ مسئله، فقط ترس نیست. «احترام گذاشتن به چیزی که در نزد اکثریت مردم محترم است»، هم هست. به هر حال خوب، یا بد، درست یا نادرست مفید یا مضر، هر طور حساب کنید، من این کار را نخواهم کرد.



**و اما دو کلمه حرف حساب

طنز فومنی عاری از کینه، نفرت و تهمت و همراه با مهربانی بود که قصد ترمیم داشت. پایبندی به اخلاقیات در کلام و نوشتار از خصوصیات بارز گل آقا محسوب می شود. او که از زمان های پیش از انقلاب با مسؤولان بعدی نظام دوستی داشت، زمانی گفته بود " من در مقام یک طنزنویس به اصطلاح بچه های جبهه «تخریب چی» هستم، اما در این تخریب هم قصد حمایت و تأیید خوبی ها را دارم. " گل آقا بیش از همه طنز خود را متوجه رفتارهای سیاسی کرده بود، بی خردی و ناکارآمدی مهم ترین موضوع طنز گل آقایی بود. گل آقا شیوه های حکومتی را نقد می کرد و رد پای دهخدا در نوشته های این طنزنویس مشهود بود. صابری با شخصیتهای شناخته شده اش مانند شاغلام، غضنفر، ممصادق، کمینه عیال ممصادق و گل آقا همه آنچه می خواست بگوید از زبان این شخصیت ها می گفت.

شاغلام نماینده مردم ساده و البته اندکی تیزهوش، غضنفر شخصیتی بود کمی قلدر و زورگو و ممصادق نماینده مردمان فقیر و بیچاره و عیال ممصادق نماینده زنان بودند. نوشته های گل آقا از اواخر سال ١٣۶٢ آغاز شد و تا ١٠ سال تقریبا هر روز به چاپ می رسید. از جواد مجابی نقل قول شده است، " طنزنویس برای این نمی نویسد که بخنداند، او می نویسد برای آنکه خنده اش گرفته است. موقعیت ها چندان مضحک و عجیب اند که نمی توان مدتی مدید جدی ماند "؛ گل آقا درست زمانی منتشر شد که زمان جدی ماندن و خود را از سر غفلت به جدیت زدن سر آمده بود.

ارسال نظر

پربیننده ترین

آخرین اخبار