پرورش اندام ذهن

پیشرفت روز افزون صنعت علم  و دستیابی به شاخه های جدیدی از علم و زیر شاخه های آن سبب شده است که میزان مطالعه در کشور های توسعه یافته افزایش بیابد همچنین میزان مطالعه در کشور های توسعه یافته یکی از دلایلی است که در پیشرفت های علمی موثر بوده است. در کشور های توسعه یافته با انتشار و چاب کتاب های مختلف در تمامی زمینه ها چه علمی، هنری، رمان وغیره از هر جهت با فراهم ساختن کتاب های مورد نیاز خواننده را به سمت مطالعه میکشانند تا برای کوچک ترین مسأله نیز به کتابخانه مراجع کرده وبا استفاده میدانی از کتب منبع جدید و قدیم روش های جمع آوری اطلاعات را کاربردی فراگیرند.

برخی از سیاست های اجرایی کشور های توسعه یافته در این زمینه به شرح ذیل میباشد:

1-سرمایه گذاری بر روی نیروی انسانی آماده در رشته کتاب داری

2-میدان دادن به نویسنده های مختلف و اهمیت دادن به نویسنده های تازه کار

3-جذب پژوهشگر های دارای مقالات علمی و اثبات نظریه های خویش

4-معرفی رسانه ای کتب منبع جدید در مقطع عالی

در کشور های در حال توسعه با توجه به میزان مطالعه اندکی که در سطح این کشور ها به چشم میخورد منابع با کیفیت و دسته اولی وجود دارد که به دلیل عدم معرفی درست یا در دسترس نبودن این منابع برای خواننده و درخواست کننده این کتاب ها کمتر مورد استفاده قرار گرفته و و ناشناس باقی میمانند. عدم فرهنگ سازی برای شناساندن کننب تخصصی و منابع جدید به مراکز پژوهشی و علمی بر سرانه مطالعه کشور های در حال توسعه تاثیر فراوانی دارد.

برخی از سیاست های در حال اجراء کشور های حال توسعه  به شرح ذیل میباشد:

1-برگذاری دوره های شناخت محور برای آشنایی با منابع جدید

2-آموزش نیروی انسانی در رشته کتاب داری و کتاب شناسی

3-گماشتن نیروی متخصص در کتاب خانه های سطح شهری و استانی

4-تدریس منابع جدید در مقطع عالی و ارجاع دهی شخصی به منابع قبلی برای مکمل قرار گرفتن ایم منابع جدید

5-فرهنگ سازی مطالعه در طول روز و آموزش شناخت کتب های مناسب برای هر فرد در پایه های مختلف در مدارس سطح کشور

با توجه و دقت در این سیاست ها و درست اجراء کردن این سیاست ها در کشور های در حال توسعه رشد بسزایی در سرانه مطالعه آن کشور ها داشته و کشور هایی مانند: هند، پاکستان، اندونزی، سوئد و ... کشور هایی هستند که با اجرای این سیاست ها توانستند بر میزان سرانه مطالعه کشور بیافزایند.

با توجه به آماری که در چند سال اخیر از میزان سرانه مطالعه در کشور ایران به دست آمده است، در طول شبانه روز میزان کلی مطالعه برای هر فرد 5 الی 12 دقیقه است(وب سایت دنیای اقتصاد). با دقت در این میزان از مطالعه در طول شبانه روز این نتیجه بدست می آید که سیاست های اجرایی و در حال اجرای کشور ایران نه تنها نتوانسته به میزان مطالعه کشور بیافزاید بلکه میزان مطالعه رو به کاستی بوده است و عدم زیر ساخت برای نهادینه کردن مطالعه آزاد و مطالعه تخصصی بر این سیاست نیز اثر گذاشته است.

حال با این وضعیت در کشور ایران به نظر میرسد که برای بالا بردن میزان مطالعه در سطح کشور علاوه بر مطالعه تخصصی، مطالعه آزاد نیز در کنار آن باشد باید از صفر شروع کرد برای این منظور نیز راهکار هایی به شرح ذیل پیشنهاد میشود:

1-فرهنگ سازی ریشه ای از زمان شروع تحصیل دانش آموزان به دلیل درگیر بودن دانش آموزان با کتاب های درسی و یکنواخت شدن این کتب برای یادگیری و آموزش، کتاب های غیر درسی در کنار این کتب به آنها معرفی شده که در سیر آموزش برای آنها موثر و تاثیر گذار بوده باشد و با منابع غیر از کتب درسی آشنا شده و ریشه ای با جمع آوری اطلاعات آشنا شوند.

2-سرمایه گذاری روی افرادی که در این زمینه کار میکنند و همچنین برگذاری دوره های کتاب شناسی از لحاظ مفهوم در دبستان ها برای کمک دربهبود روند آموزش دوره ابتدایی.

3-آموزش معلمان دوره ابتدایی برای آموزش دانش آموزان در رابطه انتخاب کتاب های مناسب برای مطالعه شخصی.

4-شناسایی افراد علاقه مند به مطالعه و نویسندگی و پرورش دادن آنها در همان دوران ابتدایی و سرمایه گذاری روی آنها برای مراکز پژوهشی و علمی.

5-آموزش دانش آموزان دوره متوسطه اول در زمینه جمع آوری اطلاعات از کتاب خانه های سطح شهر و استانی.

6-آموزش دانش آموزان آماده برای دریافت شبکه دیگری از اطلاعات در زمینه کتاب مانند: شناخت  نویسنده، شناخت سبک نویسندگی، شناخت محتوا در زمینه مسئله مورد نظر و اطلاعاتی که برای شناخت یک کتاب خوب از کتاب بد نیاز است.

7-تشکیل حلقه های دانش آموزی با سرپرستی معاونت پرورشی و مشاوره در مقطع متوسطه دوم برای فرهنگ سازی در زمینه شناساندن کتب جدید به دانش آموزانی که دغدغه مند و مسئل محور هستند.

8-تدریس کتب منبع جدید در مقطع عالی به جای تدریس کتب منبع گذشته به نحوی که کتب قدیمی از سیستم حذف نشده بلکه بعنوان کتب مکمل باشد.

9-معرفی کردن کتب منبع جدید توسط استاد برای مراجعه دانشجو و استفاده از آنها.

10-سرمایه گذاری بر روی رشته کتاب داری و کتاب شناسی در معتبرترین دانشگاه کشور و گماشتن فارغ التحصیلان موفق در این رشته در کتاب خانه های سراسر کشور بدلیل آشنایی تخصصی با انواع کتاب های نوشته شده و مکتب های نویسندگی که در جهان وجود دارد بهتر میتواند با شخصی که برای انتخاب کتاب به کتاب خانه آمده است ارتباط گیری کرده و راهنمایی های مفیدی به شخص مراجعه کننده دهد.

11-تبیین برنامه های سالیانه برای پیشبرد سیاست های افزایش سرانه مطالعه کشور و شروع کردن این برنامه از مقاطع ابتدایی تا مقطع عالی و همچنین گزارش کارکرد این سیاست به سازمان آموزش و پرورش و همچنین به سازمان های تبلیغات هر شهر تا ارشد های فرهنگ ساز هر شهر در رابطه با این موضوع که آشنایی تخصصی تری با منطقه دارند بتوانند در پیشبرد این برنامه کمک کنند.

12-در دسترس قرار دادن کتاب هایی که برای رشته های علوم انسانی حکم کتاب مرجع را دارد یکی از موثر ترین و مهم ترین راهکار ها برای افزایش سرانه مطالعه در سطح کشور است. زیرا پژوهشگر در علوم انسانی با در دسترس نبودن منابع مورد نیازش شوق و نوشتن مقاله علمی را رفته رفته از دست میدهد یا برای بدست آوردن این منابع حیاتی باید هزینه گزافی بپردازد تا بتواند یک فیش اطلاعاتی را به دست آورد.

13-جلوگیر از نشر آثاری که نه نویسندگی شایسته ای برای مخاطب دارند نه مفهوم با ارزشی که برای خواننده دارد.

14-شناسایی افرادی که در تولید محتوا تجربه بسیاری داشته و معرفی آنها به نویسندگان در بخش فرهنگ و فرهنگ ساز.

15-کاهش هزینه های چاپ و انتشار کتاب و همچنین برداشتن مانع برای بدست آوردن کتاب چاپ جدید برای متقاضی.

16-شناسایی و جمع آوری کتاب هایی که در چندین سال اخیر از آنها استفاده نشده است زیرا این با وجود این کتب قدیمی نویسنده های دیگر در این زمینه تلاشی برای نوشتن کتاب وواضح تر و فصیح تر نمیکنند.

17-شناساندن و رسانه ای کردن در سطح ملی برای کتابی که تازه به چاپ رسیده و کارکردن در برنامه های اجتماعی مانند اینستاگرام و تلگرام و سپردن این عمل مهم به سازمان تبلیغات و فرهنگ و ارشاد.

با فعالیت های از پیش تعیین شده و سیاست های موفقی که در این رابطه عرضه شده بالابردن میزان سرانه مطالعه کشور یک مسئله قطعی است نه مسئله غیر ممکن زیرا با کار کردن ریشه ای و نمایان شدن در نسل های بعدی میزان سرانه مطالعه با افزایش روبرو خواهدشد.

یادداشتی از پارسا یوسفی کروئی دانش آموز رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی و مشاور نوجوان و جوان

یادداشتی از پارسایوسفی کروئی