راه های تشویق کودکان به سخن گفتن

به گزارشامید،زمانی که کودکان زبان به سخن باز می کنند، از خزانه لغات محدودی برخوردار بوده و نیاز دارند مورد توجه و حمایت خانواده قرار گیرند و در مسیر زبان آموزی، تقویت کننده هایی دریافت کنند. تمامی کودکان مسیر رشد مشخصی در یادگیری زبان دارند. آنها ممکن است تعداد کمی کلمه بلد باشند و حتی در ابتدا معنای بسیاری از کلمات را ندانند، اما دوست دارند آنها را به کار ببرند. مسلم است سخن گفتن پدر و مادر با کودک، موجب احساس لذت بیشتر کودک از سخن گفتن می شود و مهارت های زبانی و کلامی را در وی افزایش می دهد راه های متعددی جهت ترغیب و تشویق کودک به سخن گفتن وجود دارد که در این مقاله به بعضی از آنها اشاره شده است.

شعر خوانی

شعر به دلیل داشتن وزن و قافیه برای کودکان بسیار جذاب بوده و بهتر است از شخصیت های داستانی و کارتونی محبوب کودک استفاده کرده و شعر را بارها برای کودک خواند و بعد از بارها تکرار، تکنیک زیر را به کار برد:

وسط شعر ناگهان پدر یا مادر سکوت کرده و از کودک بخواهید بقیه شعر را بخواند و هر دفعه قسمت توقف تغییر کند. به این ترتیب پدر یا مادر شاهد خواهند بود کودکان پس از مدتی، دقت و توجه و تمرکز بیشتری بر روی شعرها داشته و به تنهایی قادر به خواندن خواهند بود. این روش حافظه شنیداری کودک را نیز تقویت می کند.

بحثهای خانوادگی

کودکان پس از طی سنی به خوبی قادرند سخنانی را که می شنوند تجزیه و تحلیل کرده و بفهمند. متاسفانه بعضی خانواده ها در حضور کودکان کلمات و جملاتی را به کار می برند، بدون توجه به اینکه کودک قادر به تشخیص مثبت و منفی بودن جمله هست. از این رو، توصیه شده در بحثهای خانوادگی، زمانی که کودک حضور دارد، با وی نیز صحبت شود. به عنوان مثال اگر گفتگو در مورد خرید لوازم خانه یا رنگ لباس جریان دارد، از کودک نیز نظرسنجی شود. با این روند نه فقط فرآیند کلامی تقویت می شود، بلکه تصمیم گیری و ابراز نظر و عزت نفس کودک نیز افزایش پیدا می کند. در این مواقع اگر کودک در بحثشرکت داده نشود، ‌ سعی خواهد کرد به طرق مختلف توجه والدین را به خود جلب کند و دست به اعمالی بزند که نگاه ها به سوی او برگردد بسیاری از شیطنت های کودکان در این حالت بروز می کند.

بازی با کلمات

بازی تاثیر شگفت انگیزی بر رشد کلامی کودکان دارد. هر زمان و در هر مکان جدیدی والدین می توانند اسم اشیا موجود در محل را از کودئک بپرسند و در صورتی که جواب را نمی داند، کلمه و اسم آن وسیله را به آرامی در گوش کودک زمزمه کرده و از او بخواهند تا تکرار کند.

بهتر است این بازی از اشیاء و مکان هایی شروع شود که والدین می دانند کودک جواب ها را می داند. این امر موجب بالا رفتن اعتماد به نفس کودک می شود. در ضمن فراموش نشود بعد از بیان نام اشیاء، بهتر است کارکرد آنها نیز به صورت مختصر جهت تکمیل اطلاعات کودک ذکر شود.

بهره جویی از تکنولوژی

کودکان تمایل زیادی به تلفن و وسایل ارتباط جمعی دارند و از این رو، می توان از این علاقمندی در جهت تقویت و رشد کلامی آنان استفاده کرد. به عنوان مثال صحبت کردن با اقوام و خانواده و یا دوستان، به وسیله تلفن، کودک را به حرف زدن ترغیب می کند. در این حالت مجبور می شود بدون دیدن طرف مقابل، به تلفظ ها دقت بیشتری کرده و حافظه شنیداری خود را تقویت کند.

صحبت در مورد کارهای روزانه

هنگامی که مادر کارهای روزانه را انجام می دهد، بهتر است در مورد تک تک کارها با کودک حرف بزند. مانند خریدهایی که باید اجام دهد، شستن ظرف ها و حتی مرتب کردن خانه که هر کدام از وسایل چگونه باید تمیز شود. گاهی نیز می توان از کودک کمک خواست. به طور مثال از او پرسید: «به نظر تو، اول لباس ها را به اتوشویی ببریم یا خرید کنیم؟» و… «اگر برویم پارک دوست داری با کدام وسیله بازی کنی؟» می توان در مورد محیط و تمامی کارها سوالات بیشماری برای کودکان طرح کرد. پرسیدن وقایع روزمره نه فقط کودک را وادار به حرف زدن می کند، بلکه خانواده هایی که فرزندشان به مهدکودک می رود، از این طریق می توانند اطلاعات مفیدی از نحوه وقت گذراندن و فعالیت های کودک به دست بیاورند.

ضبط تصویر و صدای کودک

هیچ فعالیتی هیجان انگیزتر از این نیست که صدای کودکان را ضبط کنید. آنان به این متد علاقه بسیار دارند و تمامی سعی خود را می کنند تا تمامی کلمات و جملاتی را که بلد هستند به کار ببرند. ضبط صدا، یا گرفتن فیلم از کودک، روشی بسیار هیجان انگیز برای کودکان است. از کودک بخواهید شعر بخواند و صدایش را ضبط کنید، یا از وی فیلم بگیرید، در این حالت کودک برای جلب توجه بیشتر تلاش بیشتری برای هنرنمایی می کند، حتی برای کودکانی که تا حدودی کلام شان روان تر است، ترتیب دادن گروه نمایش و گرفتن فیلم از نمایش و سخنان آنان مفید است. کودکان هنگامی که خودشان را روی صفحه تلویزیون ببینند، یا صدای خودشان را بشنوند، به انجام این فعالیت ها بیشتر ترغیب می شوند.

مجله خانواده / شماره ۵۰۰ / نیمه دوم دی ماه ۹۲ / ستاره حمیدی / صفحه ۲۶