علت پریدن پلک و راه های خانگی درمان سه سوته ی آن

علت پریدن پلک چیست؟ اکثر مردم حداقل یکبار در طول زندگی شان دچار پرش پلک شده اند. عوامل متعددی می تواند سبب بروز پرش پلک شود که در این مطلب به آن ها پرداخته ایم. همچنین روش درمان پرش پلک را نیز در امیدنیوز بخوانید.

پرش پلک چشم چیست ؟

به پریدن پلک چشم به انگلیسی eye twitching و در اصطلاحات پزشکی blepharospasm گفته می‌شود. پرش پلک در واقع اسپاسم مکرر و غیرارادی عضلات پلک است. پرش اغلب در پلک بالایی رخ می‌دهد، اما می‌تواند در هر دو پلک بالا و پایین رخ دهد. برای اکثر افراد این اسپاسم‌ها بسیار خفیف هستند و به صورت یک کشش ملایم در پلک احساس می‌شود. در برخی افراد اسپاسم به قدری قوی است که باعث بسته‌شدن کامل هر دو پلک می‌شود که به این حالت بلفارواسپاسم یا پلک زدن غیرارادی می‌گویند.

اسپاسم‌ها معمولا هر چند ثانیه در مدت یک یا دو دقیقه رخ می‌دهند. در نظر داشته‌باشید که دوره‌ی پرش پلک غیرقابل پیش‌بینی است. همچنین پرش پلک ممکن است چند روز پیاپی وجود داشته‌باشد و یا حتی چند هفته یا چند ماه آن را تجربه نکنید. این پرش‌ها بی‌درد و بی‌ضرر هستند، اما ممکن است برای شما ناراحت‌کننده باشند.

علت پریدن پلک

کمبود مواد مغذی

تغذیه‌ نامناسب و پایین بودن سطح مواد مغذی مهم در بدن می‌تواند منجر به پرش پلک شود. مثلا کمبود منیزیم می‌تواند علت پرش پلک باشد. داشتن کلسیم خیلی زیاد یا خیلی کم در بدن، کمبود ویتامین B۱۲، کمبود ویتامین D و کمبود فسفر نیز می‌تواند موجب پرش پلک شود؛ اما برای درک کامل چگونگی ارتباط کمبود مواد مغذی و پرش پلک به پژوهش‌های بیشتری نیاز است. البته کمبود مواد مغذی می‌تواند با این علامت‌ها نیز همراه باشد: خستگی، بی‌اشتهایی، یبوست، ضعف و گرفتگی‌های عضله.

چه باید کرد؟ رژیم غذایی متعادل و متنوعی از انواع میوه و سبزی، غلات کامل، گوشت‌های کم‌چرب و بنشن و حبوبات داشته باشید که همگی سرشار از ویتامین‌ها و املاح‌اند.

فلج بِل، ام‌اس، و دیستونی (انقباض غیرارادی عضلات) هم می‌توانند باعث پرش پلک شوند؛ اما اغلب با دیگر علائم مانند بی‌حسی در صورت یا از دست دادن نسبی یا کامل بینایی همراهند

خستگی علت پریدن پلک

خستگی هم می‌تواند موجب پرش چشم شود و به همین دلیل لازم است بدانید چه عواملی در سبک زندگی می‌توانند ایجاد خستگی و پرش پلک کنند: کمبود خواب، نداشتن تحرک بدنی، ورزش زیاد، مصرف مواد مخدر و الکل و داروهایی مانند آنتی‌هیستامین‌ها یا داروهای سرفه.

چه باید کرد؟ بیشتر بخوابید و به بهداشت خوابتان اهمیت دهید تا خستگی‌تان کمتر شود. از مصرف الکل و مواد مخدر پرهیز کنید و هر هفته حداقل ۱۵۰ دقیقه ورزش کنید و در روزهای استراحت، فعالیتی نکنید تا بدنتان کاملا ریکاوری شود.

سندرم بینایی کامپیوتری

سندرم بینایی کامپیوتری به مشکلات بینایی یا ناراحتی‌های چشم بعد از نگاه کردن طولانی‌مدت به اسکرین‌های دیجیتال، مانند کامپیوتر و موبایل گفته می‌شود. استفاده‌ی طولانی‌مدت از کامپیوتر می‌تواند فشار چشم ایجاد کرده و سبب پرش پلک شود.

چه باید کرد؟ اگر مجبورید ساعت‌ها به اسکرین نگاه کنید، حتما لازم است هر ۲۰ تا ۳۰ دقیقه چند لحظه استراحت کرده و به فاصله‌ی دوری نگاه کنید. عضلات چشم وقتی که به چیزهای نزدیک نگاه می‌کنید سخت‌تر از هر زمان دیگری کار می‌کنند. بنابراین نگاه کردن به صفحات دیجیتال برای ساعت‌های طولانی می‌تواند به چشم‌ها فشار وارد کرده و باعث خستگی آن‌ها شود. به دور نگاه کردن کمک می‌کند عضلات چشم استراحت کنند.

برای کاهش فشار چشم، می‌توانید قانون محبوب ۲۰-۲۰-۲۰ را امتحان کنید که توصیه می‌کند هر ۲۰ دقیقه یک بار ۲۰ ثانیه به چیزی که در فاصله‌ی ۲۰ فوتی (حدود ۶ متر) از شما قرار گرفته است نگاه کنید.

استرس علت پریدن پلک

استرس می‌تواند باعث پرش پلک شود. شاید شما هم تجربه کرده باشید زمانی که استرس دارید پلکتان می‌پرد. استرس دلایل زیادی دارد: شروع یک شغل جدید، از کار بیکار شدن، بچه‌دارشدن، طلاق و مواجهه با مشکلات مالی.

چه باید کرد؟ هرکسی خودش بهتر می‌تواند موقعیت‌های استرس‌برانگیز زندگی‌اش را تشخیص دهد و با روش‌های مناسب مثل ورزش یا مدیتیشن تا حدودی از این استرس کم کند تا تنش‌های هیجانی و جسمی‌اش نیز کمتر شوند. از ورزش، عبادت، تنفس عمیق و ... برای غلبه بر استرس کمک بگیرید.

خشکی چشم علت پریدن پلک

خشکی چشم عارضه‌ای است که در آن غدد اشکی به اندازه کافی اشک تولید نمی‌کنند تا چشم‌ها مرطوب بمانند. خشکی چشم می‌تواند ناشی از این علت‌ها باشد: کاهش تولید اشک در اثر افزایش سن، افزایش تبخیر اشک به دلیل آلرژی چشم، کمتر پلک زدن مثلا وقتی که مطالعه یا رانندگی می‌کنید.

خشکی چشم می‌تواند باعث فشار چشم و بیشتر پلک زدن شود و پرش پلک ایجاد کند. دیگر علائم خشکی چشم شامل قرمزی چشم، تاری دید، حساسیت به نور، احساس سوزش یا زبری در چشم‌ها می‌شود.

چه باید کرد؟ می‌توانید از قطره‌های اشک مصنوعی استفاده کنید تا چشم‌ها مرطوب بمانند. خشکی چشم در صورت عدم درمان می‌تواند تشدید شده و منجر به التهاب چشم و آسیب به قرنیه شود. در این مورد، تجویز قطره چشم توسط پزشک لازم است.

سایر علل تیک عصبی چشم

• الکل
• مصرف دخانیات
• حساسیت به نور
• برخی داروها، به‌خصوص داروهای درمان صرع یا سایکوز

هرچند به‌ندرت، اما برخی اختلالات مغز و سیستم عصبی نیز می‌توانند باعث پرش پلک و تیک عصبی چشم شوند:

• بیماری پارکینسون
• آسیب مغزی
• بیماری ام اس
• فلج پالسی
• سندرم تورت
• دیستونیا

انواع پرش پلک

سه نوع رایج پرش پلک وجود دارد:

• پرش چشم خفیف اغلب ناشی از مسائل روزمره مانند خستگی، استرس یا مصرف زیاد کافئین است. این حالت ممکن است در اثر تحریک قرنیه‌ی چشم یا غشاء آستری پلک‌ها نیز ایجاد شود.
• بلفارواسپاسم اساسی خوش‌خیم اغلب در اواسط تا اواخر بزرگسالی بروز پیدا می‌کند و به‌مرور زمان بدتر می‌شود. زنان دوبرابر بیش از مردان در خطر ابتلا به این مشکل هستند. این نوع از تیک عصبی چشم خطرناک نیست؛ اما موارد شدید آن می‌تواند در فعالیت‌های روزانه‌ی شما اختلال ایجاد کند. این نوع از پرش پلک با پلک‌ زدن‌های بی‌وقفه یا تحریک چشم آغاز می‌شود. با تشدید این حالت، ممکن است نسبت به نور حساس‌تر شوید، دیدتان تار شود و دچار اسپاسم صورت شوید. این اسپاسم‌ها ممکن است به‌قدری شدید شوند که پلک‌های‌تان بسته شوند. علت این نوع از پرش پلک به‌درستی مشخص نیست؛ اما احتمالاً عوامل ژنتیکی و محیطی در آن نقش دارند.
• اسپاسم یک‌طرفه‌ی صورت بسیار نادر است. این حالت در عضلات اطراف دهان و پلک رخ می‌دهد. بر خلاف دو نوع قبلی، این حالت اغلب فقط یک طرف صورت را درگیر می‌کند. علت این حالت اغلب فشار شریان بر عصب صورت است.

درمان پرش پلک

درمان خانگی پرش پلک چشم

اگر پرش پلک خفیف است، می‌توانید با راهکارهایی ساده آن را بهبود دهید:

• استرس را از خود دور کنید.
• مصرف قهوه را محدود کنید.
• استراحت کنید، خواب کافی داشته باشید و هنگام کار با کامپیوتر هر ۲۰ دقیقه یک‌بار به چشم‌های خود استراحت دهید.
• بر روی چشم خود کمپرس گرم بگذارید و آرام با انگشت خود ماساژ دهید.
• از آنتی‌هیستامین‌ها خوراکی یا موضعی (قطره) استفاده کنید تا انقباض پلک‌های شما کم شود.

بوتاکس‌ درمانی

بلفارواسپاسم اساسی خوش‌خیم درمان ندارد؛ اما پزشک با کمک روش‌هایی، علائم آن را تخیفیف می‌دهد. بوتاکس‌درمانی رایج‌ترین روش برای این مدل از تیک عصبی چشم است. بوتاکس‌درمانی برای درمان اسپاسم یک‌طرفه‌ی صورت نیز کاربرد دارد. پزشک مقدار کمی سم بوتولینوم را برای بهبود اسپاسم و گرفتگی به عضلات چشم شما تزریق می‌کند. تأثیر این روش درمانی تا چند ماه باقی می‌ماند و کم‌کم از بین می‌رود. بنابراین باید پس از چند ماه درمان را تکرار کنید.

درمان دارویی

ممکن است پزشک در موارد خفیف برای شما دارو تجویز کند. رایج‌ترین داروها عبارت‌اند از:

• کلونازپام
• لورازپام
• تری هگزی فنیدیل

این داروها معمولاً اثر کوتاه‌مدت دارند.

جراحی

پزشک ممکن است دربرخی موارد عمل جراحی را توصیه کند. در پروسه‌ای به نام میِکتومی، بخشی از عضلات و اعصاب اطراف پلک برداشته می‌شوند. در مواردی که اسپاسم یک‌طرفه‌ صورت ناشی از فشار عروق است، جراحی می‌تواند فشار عروق را از روی اعصاب صورت بردارد. جراحی درمان قطعی محسوب می‌شود و مشکل را برای همیشه رفع‌ می‌کند؛ اما درست مانند عر عمل جراحی دیگری، این روش نیز ممکن است عوارضی داشته باشد.

درمان‌های جایگزین

برخی روش‌های دیگر نیز برای درمان پرش پلک مطرح‌ شده‌اند؛ اما اثربخشی آن‌ها هنوز به‌درستی اثبات نشده است و باید پژوهش‌های بیشتری دربار‌ه‌ی آن‌ها انجام شود:

• بیوفیدبک
• طب‌سوزنی
• هیپنوتیزم
• کایروپرکتیک
• رژیم‌درمانی
• عینک با شیشه‌ی رنگی

درمان پرش پلک چشم در طب سنتی

روش‌های مختلفی برای درمان‌های خانگی پرش پلک مورد استفاده قرار می‌گیرند. برخی از این روش‌ها و علت پرش پلک از نظر طب سنتی در ادامه آمده‌اند که به معرفی یکی از آنها پرداخته‌ایم. در طب ابوعلی سینا گفته‌شده‌است که علت پرش پلک کمبود برخی از ویتامین‌ها و مواد معدنی بدن است. بنابراین می‌توانید با توصیه‌های غذایی این کمبود را برطرف کنید. در ادامه برخی از مواد غذایی به شما معرفی شده‌اند که مصرف آنها می‌تواند پرش پلک را کاهش دهد:

• یک لیوان شیر هویج و یک قرص مخمر
• خوراک لوبیا خشک
• غلات
• لوبیا سبز
• استانبولی پلو
• کباب گوشت قرمز
• زرده تخم مرغ
• شیر عسل
• گردو و خرما با شیر
• مصرف سالاد و سبزیجات برگ سبز
• استفاده از گردو و روغن زیتون در سالاد.

چه زمانی برای پریدن پلک چشم باید به پزشک مراجعه کنیم ؟

علت پریدن پلک چشم می‌تواند ناشی از یک بیماری باشد. در واقع در بعضی از مواقع پریدن پلک چشم می‌تواند ناشی از خستگی و یا مصرف کافئین و داروهای مختلف باشد. اما در مواقع دیگر پریدن پلک چشم می‌تواند نشان دهنده یک مشکل اساسی باشد. اگر متوجه التهاب و قرمز شدن بیش از حد چشم‌ها و یا متوجه ترشحات غیر معمول از چشم شدید بهتر است به یک پزشک مراجعه نمایید.

اگر لرزش و پریدن پلک موجب تحت تاثیر قرار دادن اجزای دیگر صورت شود و یا موجب افتادگی پلک شود و یا چشم‌های شما را به طور کامل ببندد بهترین کار مراجعه به یک پزشک متخصص چشم است. در این صورت پزشک با توجه به علمی که در این زمینه دارد مشکل شما را برطرف می‌کند.