تحصیل رایگان در مدارس دولتی؛ قانونی که اجرایی نمی‌شود
یک کارشناس مسائل آموزش‌و‌پرورش گفت: مسئولان آموزش‌و‌پرورش همواره به صراحت عنوان کرده‌اند که دریافت شهریه در مدارس دولتی «تخلف آشکار» بوده و «غیرقانونی» است، اما در مقام عمل مدارس دولتی دانش‌آموزان را تنها در صورت پرداخت شهریه ثبت‌نام می‌کنند.
احمد بهشتی در گفتگو با «امیدنیوز» اظهار کرد: مطابق اصل ۳۰ قانون اساسی، «دولت موظف است وسایل آموزش و پرورش رایگان را برای همه ملت تا پایان دوره متوسطه فراهم کند و وسایل تحصیلات عالی را تا سر حد خودکفایی کشور به‌طور رایگان گسترش دهد.» همچنین بر اساس ضوابط آموزش و پرورش، هرگونه دریافت شهریه به شکل اجباری از والدین در مدارس دولتی تخلف محرز محسوب می‌شود. اما این قانون در عمل هرگز رنگ واقعیت به خود ندیده است.
این کارشناس تاکید کرد: مسئولان آموزش‌و‌پرورش همواره به صراحت عنوان کرده‌اند که دریافت شهریه در مدارس دولتی «تخلف آشکار» بوده و «غیرقانونی» است، اما در مقام عمل مدارس دولتی دانش‌آموزان را تنها در صورت پرداخت شهریه ثبت‌نام می‌کنند و اغلب گزارش‌های متعددی در رسانه‌ها منتشر شده مبنی براینکه برخی مدارس در پایان سال، کارنامه دانش‌آموزان را گرو نگه می‌دارند تا شهریه سال تحصیلی را دریافت کنند. این درحالی است که بسیاری از خانواده‌ها‌ــ به‌ویژه اقشار محروم و کم‌درآمد فرزندشان را در مدارس دولتی ثبت‌نام می‌کنند تا از مواهب تحصیل رایگان بهره‌مند شده و نیازی به پرداخت شهریه نباشد.
وی افزود: اینکه مقامات آموزش‌و‌پرورش مدعی هستند که اخذ وجه نقد از والدین تحت عنوان کمک‌های داوطلبانه و یا دریافت شهریه بدون اطلاع و چراغ سبز این وزارتخانه انجام می‌شود، با واقعیت منطبق نیست. به نظر می‌رسد، وزارت آموزش‌و‌پرورش با ادعای رایگان بودن تحصیل در مدارس دولتی، از یک سو خود را از انتقاد‌ها مبنی بر پولی شدن آموزش به دور نگه می‌دارد و از سوی دیگر، در پشت پرده به مدارس اجازه می‌دهد از خانواده‌ها شهریه بگیرند و حتی از آن‌ها می‌خواهد بخش زیادی از هزینه‌های جاری مدرسه مانند آب و برق و گاز را از جیب والدین تامین کنند.
وی خاطرنشان کرد: طبیعتا مدیران مدارس در واکنش به گلایه والدین، آن‌ها را به آموزش و پرورش ارجاع می‌دهند، که این موضوع به وضوح نشان می‌دهد دریافت شهریه توسط مدارس دولتی در اقدامی هماهنگ شده با وزارت آموزش و پرورش انجام می‌شود و مدیران مدارس با صلاحدید وزارتخانه در این مسیر گام برمی‌دارند.
گفتنی است، پیش‌تر، محمدرضا نیک‌نژاد، کارشناس آموزش، به خبرگزاری ایمنا گفته بود: «بسیاری از دانش‌آموزان به دلیل ناتوانی خانواده‌ها در پرداخت شهریه مدارس دولتی، ناچار به ترک تحصیل می‌شوند. در حالی که دانش‌آموزانی که توانایی مالی بیشتری دارند، راحت‌تر ادامه تحصیل می‌دهند و در کنکور سراسری نیز عملکرد بهتری دارند. این نگاه مالی به تحصیل، موجب هدر رفتن استعدادهای بسیاری از دانش‌آموزان شده است، چرا که بسیاری از آن‌ها صرفا به دلیل نداشتن پول شهریه، از تحصیل محروم می‌شوند.»