۴۰ درصد آزمایش‌های تجویزی غیرضروری است/ سن دیابت در حال کاهش است
معاون بهداشت وزارت بهداشت با بیان اینکه ۴۰ درصد آزمایشاتی که برای مردم نوشته می‌شود اضافه و غیرضروری است، گفت: این موضوع باعث تحمیل هزینه‌های غیرضروری به مردم می‌شود.
علیرضا رئیسی امروز در نشست خبری با اصحاب رسانه در وزارت بهداشت اظهار کرد: اعتقاد ما بر این است که با توجه به پیشرفت فناوری‌ها و ورود هوش مصنوعی در همه جنبه‌ها، از جمله حوزه سلامت، باید رویکرد نوینی در مدیریت و ارائه خدمات سلامت داشته باشیم. در آینده بسیار نزدیک از خودمراقبتی از طریق سامانه و فناوری رونمایی خواهیم کرد تا بتوانیم اطلاعات را به صورت شخصی‌سازی شده ارائه کرده و با مردم ارتباط برقرار کنیم و آموزش و ابزارهای خودمراقبتی را در اختیار آن‌ها قرار دهیم.
وی با اشاره به اولویت‌های وزارت بهداشت در حوزه سلامت گفت: اولویت اول ما جوانی جمعیت و اولویت دوم مولفه‌های اجتماعی مؤثر بر سلامت است، زیرا معتقدیم برای رفع مشکلات حوزه سلامت نیاز به مشارکت مردم داریم؛ 75 تا 80 درصد مشکلات حوزه سلامت خارج از این حوزه است، مانند آلودگی هوا، تصادفات جاده‌ای و مشکلات دیگر که پیامدهای آن‌ها بر سلامتی مردم اثرگذار است. اولویت سوم ما، پزشکی خانواده و نظام ارجاع است، زیرا این برنامه در همه برنامه‌های توسعه کشور آمده و ما آن را نیمه کامل و در روستاها اجرا کرده‌ایم.
معاون بهداشت وزارت بهداشت ادامه داد: از طرفی 40 درصد آزمایشاتی که برای مردم نوشته می‌شود، اضافه و غیرضروری است و صرفاً هزینه‌های زیادی به مردم تحمیل می‌کند. بسیاری از داروهایی که تجویز می‌شود نیز بر اساس راهنماهای بالینی نیست و بنابراین باید کاهش یابد. این موضوع باعث شده هزینه‌های سلامت به شدت افزایش یابد و بودجه موردنیاز برای این حوزه محدودیت نداشته باشد. کشورهای جهان برای رفع این معضل به سوی اجرای پزشکی خانواده روی آورده‌اند. در حالی که در دنیا 70 درصد بار درمان بر دوش پزشکان عمومی است، در کشور ما بسیاری از مردم به پزشکان متخصص مراجعه می‌کنند. اولویت چهارم ما نیز خودمراقبتی و افزایش سواد سلامت است.
وی تأکید کرد: گروه اصلی مورد هدف وزارت بهداشت باید مدارس باشند، زیرا همه آموزش‌های سبک زندگی و سرمایه‌گذاری بر سلامت روی افراد زیر 18 سال اثرگذاری بیشتری دارد. در سنین پایین می‌توان آموزش‌های لازم برای سبک زندگی سالم و پیشگیری از بیماری‌های مزمن و پوسیدگی دندان ارائه کرد. در دنیا ثابت شده که افزایش تعداد دندانپزشک هیچ ارتباطی با بهبود شاخص پوسیدگی دندان‌ها در جمعیت کودکان و نوجوانان ندارد، بلکه پیشگیری می‌تواند به بهبود این شاخص کمک کند.
معاون بهداشت وزارت بهداشت بیان کرد: چاقی، کم‌تحرکی و استفاده زیاد از فضای مجازی از جمله مشکلاتی است که در غربالگری‌های مدارس بیشتر دیده می‌شود. سن دیابت، فشار خون و بیماری‌های متابولیک در حال کاهش است و دختران در سنین بلوغ به دلیل سبک زندگی ناسالم دچار مشکلاتی می‌شوند که در جوانی روی باروری آن‌ها اثر می‌گذارد.
وی همچنین درباره وضعیت تولید واکسن‌ها توضیح داد: راهبرد ما استفاده از واکسن‌های تولید داخل است. قدمت واکسیناسیون در کشور بیش از هشت دهه است و دو واکسن‌سازی پاستور و رازی در بخش دولتی داریم که طی سال‌های گذشته تولید و تنوع واکسن‌های تولیدی کاهش یافته و عقب‌گرد داشته‌اند. چند ماه پیش به دلیل عدم دسترسی به واکسن توام و ثلاث، مجبور به واردات از خارج شدیم. ما تنها واکسن‌هایی را وارد سبد واکسیناسیون روتین می‌کنیم که تاییدیه سازمان غذا و دارو یا تاییدیه اولیه سازمان جهانی بهداشت را داشته باشند.
معاون بهداشت وزارت بهداشت افزود: اکثر واکسن‌های موجود از خارج وارد کشور می‌شوند و ضمن اینکه ارز زیادی مصرف می‌کنند، ترابری آن‌ها به دلیل تحریم‌ها با مشکل مواجه است. برای مثال در جنگ 12 روزه به دلیل مشکلات پرواز، از ذخایر واکسن استفاده کردیم ولی باز هم با کمبود مواجه شدیم. بیشتر واکسن‌های وارداتی از مبدا هند وارد کشور می‌شوند. به زودی انستیتو پاستور ایران به کوبا سفر می‌کند تا قراردادی برای واردات فناوری تولید پنوموکوک و روتاویروس منعقد کند و در عین حال در حال رایزنی با چین برای تأمین واکسن هستیم.
وی درخصوص تب دنگی نیز گفت: این بیماری از امارات وارد کشور شد و پس از آن، چند کانون در کشور از جمله بندر لنگه، هرمزگان و چابهار پیدا کرد. بیشترین شیوع این بیماری در چابهار به دلیل دپوی لاستیک‌ها و عدم رعایت بهداشت محیط رخ داد. تا زمانی که محیط‌های شیوع ویروس تب دنگی حذف نشود این مشکل برطرف نمی‌شود. تا زمانی که مشکل آب و استفاده از آب استخرها در چابهار وجود دارد با مشکل شیوع تب دنگی در این منطقه مواجه خواهیم بود. ناقل تب دنگی، پشه آئدس است که به تدریج در حال فراگیر شدن در تمام دنیاست. یکی دیگر از بیماری‌های منتفله از این پشه، چیکونگونیا است که باعث مفصل و استخوان درد شدید می‌شود و حتی فرضیه‌ای وجود دارد مبنی بر اینکه آمریکا از آن علیه کوبا به عنوان سلاح بیولوژیک استفاده کرد. همین چند وقت پیش در هرمزگان، دو مورد چیکونگونیا نیز کشف شده است. تب دنگی با واکسن کنترل نمی‌شود و بهترین کار برای کنترل پشه آئدس، رعایت بهداشت محیط است.
رئیسی با اشاره به نقش پزشک خانواده در ارائه خدمات پایه سلامت اظهار کرد: پزشک خانواده می‌تواند افرادی که نیازمند مراقبت عمومی هستند را تحت نظر داشته باشد و در صورت نیاز آن‌ها را به مراکز تخصصی دولتی نزدیک محل زندگی ارجاع دهد. این رویکرد به ارتقای کیفیت خدمات پزشکی و کاهش بار مراکز تخصصی کمک می‌کند.
وی افزود: در حال حاضر کمبودهایی در این زمینه وجود دارد که عمدتاً به دلیل چالش‌های مالی و بدهی‌های انباشته در سیستم سلامت و تعرفه‌های پایین است و این شرایط انگیزه پزشکان را کاهش داده است، هرچند پرداخت‌ها به متخصصان بیمارستان‌ها از اسفند سال گذشته تاکنون به موقع انجام شده و روند بهبود یافته است.
معاون بهداشت وزارت بهداشت بیان کرد: برای ارتقای کیفیت سلامت، استفاده همزمان از پزشک خانواده و مراکز تخصصی ضروری است و برنامه‌ریزی‌ها باید به گونه‌ای باشد که هر فرد دسترسی به مراقبت پایه و تخصصی با کیفیت مناسب داشته باشد.
رئیسی تصریح کرد: آن‌چه در فارس و مازندران اجرا می‌شود پزشکی خانواده کامل نیست. پزشکی خانواده برای عدالت در دسترسی و همچنین حفظ منابع اجرا می‌شود. عدالت از محوری‌ترین اصول اجرای پزشکی خانواده است. در حال حاضر عدالت در دسترسی به خدمات آن‌طور که باید وجود ندارد.
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر نگهداری حیوانات خانگی باعث بروز مشکلات حساسیت، آلرژی، آسم و بیماری‌های مشترک بین حیوان و انسان می‌شود، گفت: اگر کسی بخواهد حیوان خانگی نگهداری کند باید حتما مراقبت‌های لازم از جمله مسائل بهداشتی و واکسیناسیون را رعایت کند تا از بیماری‌های مشترک دام جلوگیری کند.
رئیسی در بخش دیگری از این نشست خبری درباره پیشگیری از سقط جنین بیان کرد: تاکنون 15 هزار مشاوره در مراکز نجات فرزندان سقط (نفس) داشته‌ایم که منجر به این شده که 10 هزار نفر صاحب فرزند شده‌اند، 5 هزار نفر دیگر نیز در آستانه تولد هستند.
وی با بیان اینکه عمده سقط جنین‌ها در خانه انجام می‌شود، خاطرنشان کرد: بیشترین خطر مرگ و میر مادران باردار و عفونت‌های منجر به نقص عضو و مرگ و آمبولی یا لخته خون و مشکلات روانی، ناشی از سقط جنین است. بیشتر موراد سقط در منزل رخ می‌دهد و بیشتر سقط‌ها نیز با قرص‌هایی است که در فضای مجازی به فروش می‌رسند و به این موضوع نیز قوه قضاییه و پلیس فتا ورود کرده‌اند اما به هرحال جمع‌آوری همه موارد از فضای مجازی کار سختی است. ما می‌توانیم روی تصمیم‌هایی که باعث سقط جنین می‌شوند مداخله کنیم که ناشی از مسائل فرهنگی، اقتصادی و باورهای زوجین است.
رئیسی تاکید کرد: جوانی جمعیت در دست وزارت بهداشت نیست. ما مسئول سلامت جمعیت هستیم و نه مسئول افزایش جمعیت، سلامت جمعیت یعنی اگر یک مادر 45 ساله نیز باردار شد و یا نوزادی نارس به دنیا آمد، ما موظف به ارائه مراقبت‌های مطلوب از آن‌ها هستیم اما کنترل اینکه آلودگی هوا 50 هزار نفر و تصادفات 20 هزار نفر را قربانی می‌کنند در دست وزارت بهداشت نیست. آینده ایران به لحاظ جمعیت در خطر است کشور ژاپن که جزو 5 کشور پرقدرت جهان است در آینده به دلیل جمعیت میر خود دچار مشکل جدی می‌شود. از سال گذشته رشد جمعیت در بسیاری از استانها از جمله گیلان در حال منفی شدن است و ما برای اولین بار در دهه‌های گذشته میزان موالید کشورمان به زیر یک میلیون در سال رسید.