ناترازی دامن بازار دارو را هم گرفت
وضعیت بازار دارو مطابق اظهارات برخی از مقام‌های حوزه بهداشت و درمان نابسامان است. البته این بازار پیشتر نیز با چالش‌های عدیده‌ای دست به گریبان بوده است و حالا باری دیگر گزارش‌ها از اختلال در زنجیره تامین دارو حکایت دارد.
وضعیت بازار دارو مطابق اظهارات برخی از مقام‌های حوزه بهداشت و درمان نابسامان است. البته این بازار پیشتر نیز با چالش‌های عدیده‌ای دست به گریبان بوده است و حالا باری دیگر گزارش‌ها از اختلال در زنجیره تامین دارو حکایت دارد. اختلالی که هادی احمدی، عضو هیئت مدیره انجمن داروسازان، از آن با عنوان ناترازی یاد کرده است، ناترازی‌ای که با کمبود نقدینگی گره خورده است.
این عضو هیئت مدیره انجمن داروسازان در گفتگو با «رسانه‌ها» عنوان کرده است: «هرچقدر بودجه بیشتر تخصیص داده شود، در بحث تهیه و تامین دارو، با مشکل کمتری برخورد می‌کنیم. وقتی سال گذشته سازمان غذا و دارو ۱۸۰ همت برای دارو یارانه در نظر گرفت، سازمان برنامه و بودجه با ۵۰ همت آن موافقت کرد. این نقطه ناترازی‌های دارو را نشان می‌دهد و یک فاجعه است.»
بارها داروخانه‌داران نسبت به تسویه‌حساب بیمه‌ها گلایه کرده و به صراحت گفته‌اند: به علت تاخیر طولانی در بازگشت مطالبات خود ناچارند از تهیه برخی داروها خودداری کنند، در نتیجه، دسترسی مردم به دارو دشوار شده و این وضعیت، زنجیره تأمین دارو را مختل کرده است. کارشناسان همواره نسبت به سونامی چک‌های برگشتی داروخانه‌ها هشدار داده‌اند. براین اساس طی روزهای گذشته برخی از داروخانه‌داران از ناتوانی برای تهیه قلم‌های انسولین خبر داده‌اند چراکه باید این قلم را به صورت نقدی بخرند و بالغ بر ۹۰ درصد هزینه آن از سوی بیمه‌ها تأمین می‌شود و با توجه به بدعهدی این بخش، امکان تهیه این دارو برای اغلب داروخانه‌ها وجود ندارد.
طبیعتا در این چرخه معیوب، شرکت‌های دارویی نیز همانند داروخانه‌داران به دلیل پرداخت نشدن مطالباتشان از سوی بیمه‌ها، توانی برای تحویل دارو به شرکت‌های پخش ندارند و این چرخه معیوب به علت سهل‌انگاری مسئولان همچنان ادامه دارد. آنطور که محسن کردی، مدیرعامل شرکت دارویی و کارشناس دارو، به تجارت‌نیوز گفته است: در حال حاضر بسیاری از شرکت‌های دارویی توان مالی خرید مواد اولیه را ندارند تا جایی که برخی شرکت‌های کوچکتر به کل از چرخه تولید حذف شده‌اند. این اتفاق یعنی توقف یا کاهش تولید که در نهایت تبدیل به کمبود دارو در بازار می‌شود و این مردم هستند که دچار ضرر و زیان مالی و جانی می‌شوند.
عضو هیئت مدیره انجمن داروسازان نیز با انتقاد از نگاه مسئولان به مسئله بهداشت و درمان و بی‌اهمیت پنداشتن آن، گفت: «علاوه بر تخصیص بودجه ناکافی، سیاست‌های چند دهه گذشته نیز در این زمینه اثر داشته و سهم ما از سلامت در تولید ناخالص داخلی از ۸ به ۴ رسیده است. حاکمیت نگاه مثبتی به سلامت نداشته و نتیجه این رفتار‌ها فقدان توجه لازم به موضوع دارو است.»
او با تاکید بر اینکه «کمبود دارو می‌تواند مشکلات امنیتی ایجاد کند»، افزود: «نه‌تنها در کشورهای پیشرفته، بلکه در کشورهای همسایه هم سهم سلامت از تولید ناخالص داخلی بسیار بیشتر از ما است و حتی افغانستان هم سهم بیشتری دارد.»
در کنار این موارد، فشار خاموشی‌ها، نوسان‌های شدید نرخ ارز و کمبود سرمایه در گردش، روزهای دشواری را برای صنعت دارو رقم زده است. علیرضا چیذری، رئیس انجمن صنفی تولید، تامین و توزیع صادرکنندگان تجهیزات پزشکی و دارویی، در این زمینه هشدار داده و گفته است:«بسیاری از واحدها عملا در هفته سه روز هم امکان تولید ندارند و با احتساب دو روز تعطیلی آخرهفته، فقط دو روز می‌توانند فعالیت کنند که این مسئله فشار اقتصادی سنگینی بر تولیدکنندگان وارد می‌کند.»
او به خسارت‌های میلیاردی ناشی از قطع برق در صنایع دارویی و تجهیزات پزشکی هم اشاره کرده و بیان کرده است که «این مجموعه‌ها توان خرید یا راه‌اندازی مولدهای برق پرقدرت را ندارند، زیرا برخلاف صنایع بزرگ، بیشتر از واحدهای کوچک و خصوصی تشکیل شده‌اند.»
اظهار نگرانی او و سایر کارشناسان حوزه دارو درباره تاثیر قطعی برق بر صنایع دارویی مبنی بر این است که فرایند تولید دارو یا تجهیزات حساس پزشکی قابل‌توقف نیست و اگر در میانه تولید، برق قطع شود، کل خط تولید از کار می‌افتد و خسارت‌هایی تا چند میلیارد تومان به واحدهای کوچک وارد می‌کند. تولیدکنندگان دارو می‌گویند که گاهی فقط یک قطعی برق پیش از تکمیل یک مخزن تولید، زیان مالی بسیار بزرگی به جا می‌گذارد. بنابراین، برخی واحدها ناچارند در روزهایی که برق دارند، دوشیفت کار کنند تا بخشی از زیان را جبران کنند، اما این راهکار هم جوابگو نیست.