دور جدید مذاکرات اتمی

به گزارشامیدنیوزبه نقل از دنیای اقتصاد، در شرایطی که گمان می‌رفت گروه ۱ + ۵، با انتخاب روحانی به عنوان رییس‌جمهور آینده ایران، تاریخی برای دور جدیدی از مذاکره‌های هسته‌ای پیشنهاد کند، به نظر می‌رسد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در این مورد پیش‌دستی کرده و قصد دارد در مرداد ماه با طرف ایرانی پای میز مذاکره بنشیند.

دور جدید مذاکرات هسته‌ای اواخر مرداد ماه

با نزدیک شدن به مراسم تحلیف ریاست‌جمهوری حسن روحانی، دیپلمات‌های غربی از دور جدید مذاکرات هسته‌ای خبر داده‌اند. به این ترتیب ادامه مذاکرات به دولت حسن روحانی موکول شده است. گفت‌وگوهای طولانی و البته ناتمام بر سر پرونده هسته‌ای، که با گذشت یک دهه از عمر آن، هنوز به نتیجه مشخصی نرسیده است و این امید وجود دارد تا با آمدن رییس‌جمهور جدید، گشایشی در آن صورت گیرد.

منابع دیپلماتیک غربی اعلام کرده‌اند که ایران و آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای ممکن است دور جدید مذاکرات خود را از اواخر ماه مرداد از سر بگیرند. این مذاکرات در صورت برگزاری اولین دیدار بین ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پس از انتخاب حسن روحانی به‌ عنوان رییس‌جمهور جدید کشورمان خواهد بود.

در شرایطی که گمان می‌رفت گروه ۱ + ۵، با انتخاب روحانی به عنوان رییس‌جمهور آینده ایران، تاریخی برای دور جدید مذاکره‌های هسته‌ای پیشنهاد کند، به نظر می‌رسد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در این مورد پیش دستی کرده و قصد دارد در مرداد ماه با طرف ایرانی پای میز مذاکره بنشیند. مذاکراتی که همچون گفت‌وگوهای ۱ + ۵، تا کنون دستاورد ملموسی به همراه نداشته و درخواست آژانس در دو سال اخیر برای دسترسی به سایت نظامی پارچین واقع در جنوب شرق تهران با مخالفت جمهوری اسلامی مواجه شده است.

خبرگزاری رویترز هم به نقل از دیپلمات‌ها گزارش می‌دهد که آژانس بین المللی انرژی اتمی دور جدیدی از مذاکرات را در ماه آگوست با ایران برگزار می‌کند. یکی از دیپلمات‌های غربی در وین، محل استقرار آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای، اعلام کرد که معتقد است دیدار ایران و آژانس در اواسط ماه آگوست برگزار خواهد شد، اما تصمیم قطعی دراین‌باره گرفته نشده است.

باوجود اینکه آژانس بین المللی انرژی اتمی تاریخی قطعی مذاکرات را مشخص نکرده، اما گفته می‌شود این گمانه‌زنی‌ها در پی آن انجام می‌شود که شماری از کارشناسان به غرب توصیه کردند با روحانی مذاکره کند تا آمادگی و قاطعیت وی در تغییر رویکرد‌ها را در بوته آزمون قرار دهند. انتظار می‌رود این نشست پس از تحلیف روحانی و پیش از انتشار گزارش فصلی آژانس برگزار شود. گزارشی که در سال‌های اخیر حاوی نکات منفی بوده و بارها از سوی مقامات ایران رد شده است. اما لحن گزارش جدید می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در ادامه مذاکرات هسته‌ای با دولت جدید ایران داشته باشد.

در این خصوص و در واکنش به برگزاری احتمالی دور جدید مذاکرات ایران و آژانس، سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره مذاکرات ایران و ۱ + ۵ گفت: تا وقتی رییس جمهور منتخب در دولت مستقر نشدند و اعضای کابینه مشخص نشده است هیچ مذاکرات رسمی میان ایران و ۱ + ۵ انجام نمی‌شود و دو طرف منتظرند دوره انتقالی تمام شود و مذاکرات در موعد مقرر برگزار شود.

عراقچی در پاسخ به پرسش خبرنگاری درباره اینکه اخباری منتشر شده مبنی بر دیدار و مذاکرات نمایندگان ایران و آژانس در ماه آینده گفت: این خبر را تایید نمی‌کنم. ایده‌هایی بوده و مطرح شده برای اینکه دور دیگری از مذاکرات بین ایران و آژانس برگزار شود، اما هنوز هیچ تصمیم قطعی در این باره گرفته نشده است. مذاکرات بین ایران و آژانس جدای از مذاکرات تهران و گروه ۱ + ۵ است، اما در عین حال ارتباط نزدیکی با این گفت‌و‌گوها دارد. این گفت‌و‌گوها با هدف دستیابی به یک راه‌حل سیاسی بین ایران و قدرت‌های بزرگ جهان در حال برگزاری است. آخرین دور مذاکرات بین ایران و آژانس در ماه مه در وین و بدون دستیابی به توافقی خاص انجام گرفت.

ایران اعلام کرده است که اتهامات درباره احتمال انجام آزمایش‌های مرتبط با توسعه تسلیحات هسته‌ای بی‌اساس و دروغ هستند. در این میان سایت دیپلماسی ایرانی در تحلیلی پیرامون مذاکرات ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی آورده است که با نزدیک شدن به زمان مراسم تحلیف حسن روحانی، همه نگاه‌ها به سرنوشت مذاکرات هسته‌ای دوخته شده و بسیاری بر این باورند که مساله هسته‌ای جمهوری اسلامی، چاره‌ای جز توافق تهران و واشنگتن از طریق مذاکرات رودررو ندارد و چارچوب‌هایی مانند گروه ۱ + ۵(آمریکا، انگلیس، فرانسه، چین، روسیه و آلمان) یا آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، عدم کارآیی در دستیابی به توافقی جامع با ایران را به اثبات رسانده اند. اما به هر ترتیب تا زمانی که حسن روحانی به پیشنهاد مذاکره مستقیم آمریکا، پاسخ ندهد، دست کم در ظاهر این دو قالب تنها راه گفت‌وگوی هسته‌ای با ایران است.

در گزارش‌های قبلی، یوکیو آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برخی تردید‌ها را در مورد ماهیت نظامی برنامه‌های هسته‌ای ایران مطرح کرده است. آمانو ماه گذشته پس از ۱۰ دور مذاکره بی‌نتیجه با ایران در ۲ سال اخیر از تعهد آژانس نسبت به گفت‌وگو با تهران سخن گفته بود. از سوی دیگر کاترین اشتون، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در خصوص ادامه مذاکرات با ایران با توجه به روی کار آمدن حسن روحانی، ابراز امیدواری کرده است.

این در حالی است که روحانی هم وعده شفافیت در فعالیت‌های هسته‌ای و تعامل بهتر با جامعه بین المللی را داده است. او که در بخش عمده‌ای از کتاب خاطرات ۷۰۰ صفحه‌ای اش به تشریح دیپلماسی هسته‌ای تحت هدایت خود پرداخته، به گمان برخی تحلیلگران، هدف حل مجادله هسته‌ای ایران با غرب را دنبال می‌کند. روحانی به گفته خودش در مدتی که ریاست مذاکرات را بر عهده داشت، توانست با برخی امتیازدهی‌ها برای پیشرفت برنامه‌های هسته‌ای ایران زمان بخرد و آنگونه که روحانی می‌گوید بیشترین پیشرفت هسته‌ای ایران در همان زمان حاصل شد.

به این ترتیب به نظر می‌رسد با تشکیل دولت یازدهم که در رأس آن مذاکره‌کننده سابق هسته‌ای قرار دارد، چه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و چه گروه ۱ + ۵ و حتی آمریکا، آمادگی آن را داشته باشند تا پس از ۸ سال مذاکره با دولت احمدی‌نژاد، شانس خود را در تعامل با دولتی میانه‌رو که شعار تعامل و مصالحه سر می‌دهد، آزمایش کنند. نتیجه این تعامل هرچه باشد، تاثیری مستقیم بر جهت‌گیری آمریکا و متحدانش در قبال ایران خواهد داشت، چرا که گفته می‌شود در صورتی که پالس‌های مثبتی از ایران نرسد، کنگره آمریکا در جهت اعمال فشارهای بیشتر بر تهران حرکت خواهد کرد.