عصر ارتباطات؛ پارادوکس اتصال دیجیتال و انزوای انسانی

بهنام توکلی در گفتگو با «امیدنیوز» اظهار کرد: در ظاهر، انسان امروزی بیش از هر زمان دیگری در تاریخ به یکدیگر متصل هستند. فناوری‌های دیجیتال، مرزهای جغرافیایی را درنوردیده‌اند و امکان ارتباط لحظه‌ای با هر نقطه از جهان را فراهم کرده‌اند. اما در پس این نمایش درخشانِ پیوندهای مجازی، واقعیتی تلخ نهفته است. ما در حال تجربهٔ یک انزوای جمعی هستیم. مطالعات نشان می‌دهند که بسیاری از افراد به طور ناخودآگاه ده‌ها بار در روز گوشی خود را چک می‌کنند. این اعتیاد دیجیتال نه از نیاز واقعی، که از ترسِ جا ماندن یا حتی عادتِ ناسالم ناشی می‌شود.

وی افزود: در جهانی که هر ثانیه میلیون‌ها پیام دیجیتال رد و بدل می‌شود، طنز تلخ زمانه ما این است که هر چه بیشتر به شبکه‌های مجازی متصل می‌شویم، از ارتباطات واقعی دورتر می‌افتیم. تکنولوژی که قرار بود پل ارتباطی بین انسان‌ها باشد، به دیواری نامرئی تبدیل شده که ما را در حباب‌های فردی محبوس کرده است. جمع‌های خانوادگی و دوستانه امروز صحنه‌هایی غمگین هستند از افرادی که با وجود نشستن کنار هم، هر کدام در دنیای مجازی خود غرق شده‌اند.  

این مدرس دانشگاه عنوان کرد: این ارتباطات سطحی و گذرا به تدریج توانایی ما برای گفتگوهای عمیق و پایدار را تحلیل برده است. چه بسیار رابطه‌هایی که به جای صدای گرم و نگاه‌های معنادار، به رشته‌ای از پیام‌های خشک و بی‌روح تقلیل یافته‌اند. شبکه‌های اجتماعی با طراحی هوشمندانه‌ای که دارند، ما را به بردگان نوتیفیکیشن‌ها تبدیل کرده‌اند، تا جایی که بسیاری از ما ناخودآگاه ده‌ها بار در روز گوشی‌هایمان را چک می‌کنیم، بی‌آنکه واقعاً منتظر پیام مهمی باشیم.  

توکلی تاکید کرد: تنها راه نجات در بازگشت به خویشتن انسانی است. بشر باید به این درک برسد که تکنولوژی را به عنوان ابزاری در خدمت ارتباطات واقعی به کار گیرد، نه جایگزینی برای آن. شاید زمان آن رسیده که عصر حاضر را نه عصر ارتباطات، که عصر "بیداری ارتباطی" بنامیم - زمانی که بالاخره تشخیص دهیم هیچ چیز نمی‌تواند جای گرمای یک آغوش، صدای خنده‌های جمعی و قدرت نگاه‌های عمیق را بگیرد.

وی خاطرنشان کرد: عصر دیجیتال می‌تواند هم فرصت باشد و هم تهدید. انتخاب با ماست که از آن برای تقویت پیوندهای انسانی استفاده کنیم یا اجازه دهیم به ابزاری برای گسستنِ این پیوندها تبدیل شود. می توانیم به جای انبوه دوستان مجازی، روی روابط عمیق و حضوری سرمایه‌گذاری کنیم. گاهی یک تماس تلفنی ساده یا دیدار رو در رو می‌تواند جایگزین صدها پیام بی‌معنا شود.