ثروتی چند ملیتی برای رونق گردشگری
راه‌آهن در ایران که در فهرست میراث جهانی هم به ثبت رسیده، به دلیل شرایط منحصربه‌فردی که با توجه به جاذبه‌های معماری، فنی، طبیعی و تاریخی به آن گره خورده است، ظرفیتی مهم برای رونق گردشگری بین‌المللی به شمار می‌آید، اما هنوز برنامه کاربردی و درستی برای بهره‌گیری از این ظرفیت مهم تدوین و اجرا نشده است.
مسیر راه‌آهن ایران را باید مسیر زندگی، سخت‌کوشی و معبر ناگفته‌ها توصیف کرد. ما فقط ریل، ایستگاه، واگن و لوکوموتیو را می‌بینیم، اما قصه پرفراز و نشیب این گذرگاه رویایی که سرشار از روایتِ زندگی انسان‌هایی است که این شاهکار مینیاتوری را در دل دشت، کوه و جنگل رقم زده‌اند را نشیده‌ایم.
یادگارهای راه‌آهن ایران بسیار است؛ ماجراهایی که در تاریخ سیاسی سرزمین ما نقش پررنگی داشته است. مسیر راه‌آهن ایران داشته‌های بسیاری را در خود جای داده که در دل تاریخ و اسناد جا مانده‌اند، اما از این ظرفیت مهم هنوز بهره‌ای که باید در حوزه گردشگری به ویژه جذب گردشگران خارجی گرفته نشده است.
این بی‌توجهی موجب شد تا بسیاری از اطلاعات و روایت‌های موجود پیرامون راه‌آهن مبنا و اساس درستی نداشته باشند و شوربختانه در محافل رسمی و رسانه‌ای نیز بر آن استناد شود.
راه‌آهن ایران به دلیل چندملیتی بودن، آبستن حوادث مختلفی بود که با زندگی بسیاری از مردم مسیر پیوند خورده است. از این منظر ظرفیت‌های گردشگری راه‌آهن ایران، در جهان نظیر ندارد. مسیری که تعیین کننده معادلات جنگ جهانی دوم بوده و از آن به عنوان پل پیروزی متفقین و نجات شوروی یاد می‌شود و بیش از همه برای گردشگران اروپایی و علاقه‌مند به تاریخ جذاب و دیدنی است.
گردشگری راه‌آهن با توجه به چند ملیتی بودن، می‌تواند پای گردشگران خارجی را به ایران باز کند. میراثی صنعتی که حتی تلاش و همت کارگران و مهندسان ایرانی نیز در آن مغفول مانده است.
مسیر تاریخی و چشم‌نواز راه‌آهن با وجود ثبت جهانی، در معادلات گردشگری جایی ندارد و به اندک تورهای ریلی محدود شده است.
متاسفانه در ایران هیاهو برای ثبت جهانی آثار ملموس و ناملموس به همان روزهای نخست ختم می‌شود و برنامه‌ای برای کارکرد گردشگری این آثار وجود ندارد.
راه‌آهن سراسری ایران پس از ثبت جهانی در یونسکو، به فراموشی سپرده شد و مورد بهره‌برداری، بازاریابی و تبلیغات جهانی قرار نگرفت. در حالی که این ظرفیت مهم علاوه بر نقش مهمی که در حمل‌ونقل کشور دارد، می‌تواند به موازات همین نقش مهمی که به دوش می‌کشد، گردشگری بین‌المللی ایران را نیز روی ریل‌های راه‌آهن رونق دهد و بهانه‌ای برای افزایش حضور گردشگران خارجی در کشور باشد.
تعامل و هم‌افزایی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و وزارت راه و شهرسازی برای بهره‌گیری از این فرصت ارزشمند می‌تواند راه‌آهن سراسر ایران را به ویژه در مناطق جذاب و زیبای آن مانند شمال کشور، به مقصدی جذاب برای گردشگران خارجی به ویژه گردشگران کشورهایی که نقشی در این ساخت این مسیر ریلی داشتند تبدیل کند تا از این فرصت، سرعت رونق گردشگری و بخش‌های وابسته آن یعنی میراث فرهنگی و صنایع دستی نیز در ایران افزایش یابد.