|
|
کدخبر: ۱۴۶۳۴۸

بُهره های هند را بهتر بشناسیم

اخیرا مذهب غنی تشیع رویدادی را در خود ثبت کرده که از آن می توان به عنوان نیرومحرکه‎ای جهت بسترسازی روابط هرچه بهتر فرق شیعی نام برد.

گروه فرهنگی مشرق- پس از آنکه «محمد برهان الدین» بزرگ شیعیان بُهره هند و رهبر شیعیان جماعت داوودی بُهره ای، روز جمعه ۲۸ دی ماه در سن ۱۰۲ سالگی درپی ایست قلبی درگذشت؛ فرزندش «مفضل سیف الدین» به این جایگاه رسید.

مفضل سیف الدین که اکنون رهبر شیعیان جماعت داوودی بُهره ای است، در اولین روزهای تکیه بر مسند پدر، اقدامی را صورت داد که در نوع خود منحصر به فرد و در تاریخ تشیع ثبت گردید.



وی به همراه ۹ هزار نفر از هم کیشان خود به حرم مولانا امیرالمومنین علی(ع) در نجف اشرف، عتبات عالیات کربلا، مسجد کوفه و سایر اماکن مقدس شیعی مشرف شد.

نکته جالب توجه این بود که بُهره‏ها برای نخستین بار با مراجع عظام تقلید و علمای معاصر اثنی عشری همچون حضرات آیات «سیستانی»، «سیدمحمدسعید حکیم»، «شیخ اسحاق فیاض» و «شیخ بشیر نجفی» ملاقات و گفتگو کردند.

تاکنون ملاقات بزرگان و علمای معاصر شیعیان بُهره و اثنی عشری با یکدیگر محقق نگردیده بود و این اتفاق نادری بود که در تاریخ، این دو طایفه شیعی با یکدیگر رخ داد و دیداری بیعت‎گونه داشته‎اند.

بدون تردید حرکت تیزبینانه و هوشمندانه حضرت آیت الله العظمی سیستانی در دیدار مفضل سیف الدین، خود راهگشای ملاقات این رهبر بُهره‎ای با سایر مراجع و شخصیت‎های حوزوی نجف گردید.

پذیرش دیدار بُهره‎ها از سوی مراجع تقلید شیعیان اثنی عشری قدم والایی بود که از جمله تاثیرات آن را می‎توان نزدیک تر ساختن این طایفه شیعی به خود نام برد.



دیدار با آیت الله العظمی بشیرنجفی


بدون تردید این افراد پس از بازگشت به کشور خود، هر یک حامل پیام محبت و همبستگی با شیعیان اثنی عشری خواهند بود که خود حرکتی برای آغاز ارتباط گسترده تر طوایف شیعی است.

* شیعیان هند را بهتر بشناسیم

" اسماعیلی های مستعلیه داوودی " بزرگترین فرقه شیعیان در هندوستان هستند که به " بُهره ها " شهرت یافته اند. هر چند که بُهره ها خود ترجیح می دهند از آنان با نام جامعه " شیعیان اسماعیلی طیبی " یاد شود ولی خود همواره نام " طایفه " را در گفت‎وگوهای محاوره‎ای به کار می‎برند.

پیروان این فرقه تا امام صادق(ع) را قبول داشته و پس از آن به اسماعیل فرزند ارشد امام صادق(ع) اقتدا کردند. شیعیان اسماعیلیه، اسماعیل را امام هفتم خود می‎دانند. اسماعیل پنج سال پیش از شهادت امام صادق(ع) فوت کرد و اکنون مزارش در بقیع می‎باشد.

اینان نوعی زبان گجراتی دارند که آمیزه ای از واژه‎های عربی و اردو است.

* فراز و نشیب قدرت بُهره‎ها

اسماعیلی های مستعلیه داوودی یا همان بُهره ها، با روی کار آمدن حکومت فاطمیان مصر، از قدرت بسزایی برخوردار گردیدند و مبلغانی از سوی خود به سراسر پهنه اسلامی اعزام کردند.

پس از مرگ «المستنصر» هشتمین خلیفه فاطمیون اختلافاتی میان آنان پیش آمد. گروهی «نزار» فرزند بزرگ وی، را رهبر اسماعیلیه بشمار آورده و گروهی دیگر «مستعلی» فرزند کوچک، را پذیرفتند.

از اینجا بود که انشعاب اسماعیلیه آغاز گردید و پیروان نزار، نسل آقاخانیان امروزی را تشکیل دادند که «حسین صباح» مشهورترین پیشوای آنان، در قرن ششم هجری دوران حکومت سلجوقیان در ایران قیام کرد و قلعه " الموت " را به عنوان پایگاه خود قرار داد.



رهبر بُهره های هند


پیروان مستعلی که امروزه به مستعلیون شهرت دارند؛ با نام " بُهره ها " یاد می گردد که در قرن ششم ابتدا به یمن و از آنجا به هند مهاجرت کردند.

* اعتقادات

بُهره ها یگانگی خداوند، الهی بودن قرآن، پیامبری حضرت محمد(ص) و وصی پیامبر(ص) بودن حضرت علی(ع) را همچون ما شیعیان اثنی عشری قبول دارند. آنان معتقدند که امامان، مکمل حرکت پیامبران هستند؛ فقط با این تفاوت که پیامبران مبلغان شرایع ظاهری و امامان مبلغان شرایع باطنی اسلام هستند.

نکته مهم در اعتقادات بُهره ها این است که حضرت علی(ع) را والاتر از امام بشمار آورده و " اساس " می دانند.

آنان بعد از امام صادق(ع) دارای شانزده امام هستند و پس از آن، " داعی منطق بُهره های داوودی " در صدر تشکیلات دعوت این طایفه قرار دارد.

فریضه نماز آنان به استثنای مواردی جزئی همچون ما شیعیان اثنی عشری است.

این طایفه در توحید، نبوت، ولایت، کتاب و سنت بسیار نزدیک به شیعیان اثنی عشری هستند و حتی می‎توان گفت که بُهره های اسماعیلیه از همه فرقه های شیعه همچون زیدیه، طباریه، یعقوریه و… به اثنی عشریان نزدیک ترند.

بُهره‎ها بر خلاف خوجه های اسماعیلی، به حج، نماز، روزه، جهاد و سایر فروع دین کاملا معتقدند و برای زیارت روضه ها و حرم های مطهر به مکه، مدینه، نجف اشرف و کربلای معلّی می‎روند.

آنان در انجام مراسم سوگواری حضرت فاطمه زهرا(س)، سالار شهیدان حضرت اباعبدالله(ع) و دیگر ائمه اطهار(ع) اهتمام وزیده و همچون شیعیان اثنی عشری جلسات پرشوری را برگزار می‎کنند.



بُهره ها در کربلا


لازم الذکر است که برخی این مراسم و آیین ها، از دوران حکومت فاطمیان در مصر و آل بویه به ارثرسیده است.

* داعی؛ لقب عالمان بُهره

داعی منطق بُهره های داوودی در حقیقت جانشین امام مستور اسماعیلیان طیبی مستعلوی است که با نصّ داعی پیشین و بر اساس قدرت های معنوی و مذهبی و ویژگی های خاص که در فرد به ظهور می پیوندد تعیین می گردد. بدین ترتیب لزومی ندارد که حتما فرزند داعی پیشین و یا فرزند بزرگ وی باشد.

پایگاه مرکزی دعوت بُهره ها در شهر " سورِت " است اما مقر دائمی داعی مطلق در " بمبئی " است. در هر دو مکان، به ویژه در سورت، مجموعه های جامع و نفیسی از کتاب های دست نوشته اسماعیلی وجود دارد که زیر نظر مستقیم داعی مطلق قرار دارد.

از سلسله مراتب دعوت داوودی پس از داعی مطلق، به ترتیب " مَأذون "، " مُکاسِر "، " عامِل " و " مُلّا " است که هر چهار مورد از سوی داعی مطلق انتخاب می‎شود. عامل؛ ریاست مذهبی پنجاه خانواده را به عهده می گیرد.

* میثاق وفاداری کودکان بُهره با امامان

هر کودک داوودی پس از بالغ شدن یعنی در سن پانزده سالگی میثاق وفاداری نسبت به ۲۱ تن از امامان اسماعیلی طیبی مستعلوی و داعیان داوودی می بندد که از آن هنگام به بعد در زمره مومنان در می آید.

این عهد و میثاق را همه ساله بزرگسالان داوودی نیز در هیجدهم ذی الحجه روز عید غدیر خم تجدید می نمایند. متن میثاق، وعده اطاعت مطلق از داعی است.

* خطری که بُهره ها را تهدید می‎کند

باید اشاره نماییم که فرقه اسماعیلیه یکی از فرقه های شیعی با نفوذ در جهان اسلام هستند. بدون تردید بُهره های نخستین، به علت ارتباط دقیق با مبانی اسماعیلیه، مذهب شیعه اسماعیلی داشتند اما با ایجاد شرایط سیاسی منفی علیه آنان، محدودیت‎های سخت از سوی سُنّیان افراطی و رهبران سیاسی سنی هند در ایالت گجرات؛ موجب تار و مار این قوم گردید که به اجبار برای ادامه حیات خویش به سوی مذهب تسنن سوق داده شدند.

پیروان فرقه اسماعیلیه چندین دهه از تبلیغ شیعیِ فاطمی اسماعیلی خود به دور بودند که موجب تغییرات در روش اجرای فریضه های آنان همچون نماز گردید.

«ظفرخان» پس از «اورنگ زیب» در سال ۷۹۳ه‎. ق به سرکوب گسترده آنان به عنوان شیعیان پرداخت. در اینجا بود که برخی از بُهره ها انشقاق یافتند، برخی سنی شده و گروهی دیگر دست به تقیه زدند.

بُهره‎ها پس از پنج قرن تقیه در فرایض شیعی خود، بالاخره در قرن دوازدهم از آزادی مذهب در هند برخوردار شدند.

این طایفه اکنون با جمعیتی بالغ‎ بر ۱.۵ الی ۲ میلیون نفر در هند، کماکان در اقلیت بوده و بالاجبار در برابر خیل عظیم مسلمانان سنی، دست از تقیه بطور کامل بر نداشته است.



* قاضی نعمان؛ مرجع اعظم بُهره‎ها و شیعه‏ای اثنی عشری

فقه بُهره های داوودی بر هفت پایه استوار است که عبارتند از: ولایت، طهارت، نماز، زکات، روزه، حج و جهاد.

به گزارش حوزه، «قاضی نعمان» متوفای ۳۶۳ه‎‎. ق والاترین مرجع امور فقهی این طایفه بشمار می آید و کتاب " دعائم الاسلام " وی، مستندترین مرجع فقهی اسماعیلیان مستعلوی و بُهره های طیبی محسوب می شود.

چنین شهرت دارد که قاضی نعمان خود شیعه اثنی عشری بوده و کتاب را بر پایه اعتقادات و موافق با کتاب های مشهور امامیه به نگارش درآورده است.

تنها تفاوت این کتاب با کتاب های امامیه آن است که وی بخاطر تقیه و نشر فرهنگ اهل بیت(ع) در میان خلفای فاطمی مصر، از امامان بعد از حضرت صادق(ع) روایت نقل نکرده است.

وی با این تیزنگری، تا قاضی القضاتی دستگاه فاطمیان پیش رفت و توانست مقدار فراوانی از عقاید امامیه را بعنوان مهمترین کتاب مرجع و منبع اسماعیلیان قرار دهد که تاکنون طایفه بُهره های داوودی از آن بَهره می برند.

اغلب علمای امامیه، قاضی نعمان را شیعه امامی بشمار آورده و گفته اند: قاضی نعمان کتاب دیگری نیز در فضایل و مناقب ائمه اطهار(ع) تالیف کرده که آن را " شرح الاخبار فی فضائل الائمه الابرا ر(ع) " نامگذاری کرده است.

محدثنوری نیز وی را شیعه بشمار آورده و اظهار داشته است: قاضی نعمان مهارت به خرج داده و بر خلاف مذهب و عقیده خود سخن نگفته است.

این مطلب را از آن جهت عنوان می نماییم که پایه ها و اساس اعتقادی بُهره ها برگرفته از آموزه های شیعه اثنی عشری است. دور بنظر نمی رسد که بسیاری از آموزه ها و آداب و رسوم این طایفه متاثر از آیین و مراسم ادیان و مذاهب دیگر در هند باشد.

از آنجا که این طایفه در اقلیت بسر می برند، نتوانسته اند همواره در جامعه بصورت فعالانه عمل نمایند و معمولا در برابر دولت ها و کشورها بصورت منفعلانه موضع گیری کرده و ادامه حیات ‎داده‎اند.

این درحالی است که فرهنگ و اندیشه سیاسی شیعه امامیه در چنین شرایطی به خلاف آنان فعالانه عمل کرده و اینچنین رشد کرده است.

* زبان فارسی؛ جزء لاینفک خواص تحصیل کرده

دانشگاه " سیفیه " بُهره‎ها در شهر " سورِت " از گستردگی و عظمت خاصی برخوردار است و دانشجویان مدت یازده سال در آن به تحصیل می پردازند.

تشییع رهبر فقید بُهره ها

این دانشگاه تنها ویژه پرورش اساتید فقهی و مذهبی آنان است. هریک از دانشجویان دانشگاه سیفیه باید به سه زبان مسلط باشند که " فارسی " جزء لاینفک آن است.

* پایگاه‎های تبلیغاتی

این طایفه هم اکنون حدود ۴۷۰ پایگاه در سراسر جهان دارد که بوسیله قوانین تدوین شده از سوی داعی مطلق، اداره می گردد.

" وزارت " در میان بُهره ها به " صیغه " مشهور است. آنان دارای ۱۰ وزارتخانه با نام‎های " صیغه مزارات "، " صیغه عمامه "، " صیغه نجف و کربلا "، " صیغه حوائج "، " صیغه ازدواج "، " صیغه روابط عمومی "، " صیغه دانشگاه سیفیه "، " صیغه یمن "، " صیغه وقف " و " صیغه حج " می‎باشند.

* ضرروتی به نام " وحدت فرق شیعی "

پایان سخن آن که بزرگان، دانشمندان و رهبران فکری و مذهبی قرن اخیر، اصرار فراوانی بر تقریب میان مذاهب داشته و دارند.

در قرن حاضر، چهره‎های درخشانی همچون مراجع عظام تقلید حضرات آیات بروجردی(ره) و امام خمینی(ره) فعالیت گسترده ای را در این راستا به انجام رسانده‎اند.



در شرایط حساس کنونی و با در نظر گرفتن اینکه جهان دهکده ای کوچک گردیده است، بر ما لازم است که در راستای همفکری، نزدیک کردن دیدگاه های خود و آشکار ساختن آنها کوشش کنیم.

باید بیت شیعی را به هم نزدیک ساخته و سپس پا را فراتر نهاده و مسلمانان را در راستای نقطه های عطف موجود میان خود گِرد هم آوریم. همچنین می‎بایست در برابر استعمارگران و صهیونیست ها که همواره قصد پراکنده کردن مسلمانان را دارند آگاهانه عمل نماییم.

منبع: حوزه نیوز

ارسال نظر

پربیننده ترین

آخرین اخبار