مقایسه تحلیلی تاثیر بحران سرمازدگی سال های ۸۶ و ۹۲ بر تولید مرکبات استان های شمالی

به گزارشخبرگزاری تسنیمبه نقل از روابط عمومی مرکز پژهش های مجلس شورای اسلامی، دفترمطالعات زیربنایی این مرکز اعلام کرد: مهمترین مشکل تولید محصولات نیمه گرمسیری مانند مرکبات در استان های شمالی کشور، سرمازدگی و تاثیر منفی نقش سرما بر تولید این محصولات است و با توجه به ویژگی های اقلیمی ناحیه شمالی کشور، وقوع پدیده سرمازدگی در دی و بهمن ماه در ناحیه خزری طی چند سال یکبار محتمل است. میزان تاثیرات سرمایه زدگی در سال ۱۳۸۶ بیشتر از تاثیرات وقوع این پدیده در سال ۱۳۹۲ بوده است.

این گزارش افزود: بحران سرمازدگی ۲۵-۱۶ دی ماه ۱۳۸۶ در سطح گسترده تر(همه مناطق شمالی) و در زمان حساس تر از نظر تقویم برداشت(حدود یکماه زودتر) و با شدت بیشتر(سرمای شدیدتر) رخ داده بود و در آن سال حدود یک سوم محصول پرتغال از بین رفته یا دچار تغییر کیفیتی شد که امکان مصرف تازه خوری را از دست داد. در حالی که در سال ۱۳۹۲ حدود ۱۰ درصد از محصول استان های شمالی و به عبارت دیگر حدود ۵/۲ درصد از کل تولید پرتغال کشور از بین رفته است.
سال ۱۳۹۲ «سال آور» برای پرتغال مناطق شمال کشور محسوب می شدو و عملکرد محصول حدود ۱۰ درصد بیشتر بوده است و در سال بعد متاثر از دو عامل سال آور نبودن از یکسو و خسارت به شاخه ها و جوانه های پرتغال از سوی دیگر، کاهش محصول پرتغال حدود ۴۰ درصد در مناطق غرب استان مازندران و شرق استان گیلان بود ولی مجموعا در حدود ۲۰ درصد کل تولید استان های شمال کشور قابل پیش بینی است.
میزان برف طی بهمن ماه سال ۱۳۹۲ در دشت های مناطق دچار بحران(غرب استان مازندران و شرق استان گیلان) بسیار بیشتر از مناطق کوهستانی بوده و میزان برف بسیار بیشتر از دی ماه سال ۱۳۸۶ بوده است و یکی از مشکلات تنش دمای پایین در زمستان ۱۳۹۲ ریزش برف و نشست آن روی درختان بوده و برف سنگین موجب شکستگی شاخه ها و آسیب شدید به تاج پوشش درختان مرکبات در این مناطق شده است. برآورد می شود که خسارت سال اخیر به مرکبات غرب مازندران و شرق گیلان بیش از آن که به سرمازدگی مربوط باشد به علت سنگینی برف و آسیب به درختان باشد.
شاید بتوان میزان از بین رفتن پرتغال در سرمازدگی دهه دوم بهمن ماه ۱۳۹۲ را با سرمازدگی باغات مرکبات استان فارس(مانند جهرم و فسا) در هفته اول دی ماه همین سال قابل مقایسه دانست و شدت مشکل بیش از آن برآورد نمی شود.
با توجه به اینکه قیمت پرتغال در پایان سال ۱۳۹۱ در میادین میوه و تره بار شهرداری تهران، به ازای هر کیلوگرم ۱۵,۰۰۰ ریال بوده است و اگر حداقل افزایش قیمت پرتغال را برابر نرخ تورم در نظر بگیریم طی اسفندماه سال ۱۳۹۲ قیمت پرتغال هر کیلوگرم باید حداقل ۲۰,۰۰۰ ریال باشد به عبارت دیگر اگر در سال ۱۳۹۲ قیمت پرتغال شب عید در میادین تره بار شهرداری تهران ۲۰,۰۰۰ ریال باشد به قیمت ثابت برابر با قیمت سال ۱۳۹۱ است.
این گزارش چنین ادامه می یابد: بررسی آمارهای بانک مرکزی نشان می دهد که در سال ۱۳۸۶ که به بهانه سرمازدگی شدید باغات مرکبات، با کاهش شدید نرخ تعرفه، واردات عمده ای در فصل برداشت پرتغال صورت گرفت نیز موجب نشد افزایش قیمت پرتغال در شب عید متوقف شود و در آن سال نیز قیمت این محصول در بازار با افزایش ۲۰ درصدی نسبت به سه ماه قبل از آن(یعنی در حدود نرخ تورم همان سال) مواجه شد. بنابراین افزایش قیمت در حد تورم سالانه در مقطع زمانی شب عید برای این محصول هر ساله اتفاق افتاده و امسال نیز افزایش قیمت تا ۲۰,۰۰۰ ریال(بر اساس نرخ تورم) مانند روال هر سال خواهد بود.
برآورد می شود که آسیب به باغات پرتغال بیش از آن که به میوه های تولیدی باشد متاثر از شکستگی درختان دارای میوه(برداشت نشده) و آسیب دیدن درختان و نهال های زیرپنج سال باشد، این آسیب در ۱۰ اسفند به بعد کاملا قابل ارزیابی خواهند بود زیرا اغلب درختان و نهال هایی که اندام های هوایی آنها آسیب دیده اند(به ویژه زردشدن و از بین رفتن برگ ها)، اغلب دچار سرمازدگی(کلروز) شده و اندام های هوایی آنها قابلیت برگشت و احیا دارند اما در سال بعد بیشتر توان درخت برای بازسازی اندام های رویشی و کمتر برای مرحله زایشی(تولید میوه) مصرف می شود و کاهش تولید در این باغات قابل پیش بینی است.
کم بودن میزان خسارت پرداختی به باغداران نیز موجب شده است که بخش کمی از باغداران مرکبات، اقدام به پوشش بیمه باغات خود کنند.
همچنین ارقام پرمحصول زودرس و مناسبی که در دنیا وجود دارند در ایران موجود نبوده، ضمن آن که کشور با کمبود منابع مادری سالم و مطمئن روبرو است.
لذا با توجه به تاثیر نه چندان زیاد سرمازدگی بر عرضه مرکبات شمال در ایام پایانی سال، باید از اعمال سیاست تنظیم بازار مبتنی بر وارادات که در سال های گذشته معمول بوده است خودداری شود و با عنایت به تولید مناسب پرتغال و قیمت آن در حد متعارف، به نظر می رسد برای جلوگیری از افزایش بی رویه قیمت ها در ایام عید نوروز، کنترل بازار و عرضه بموقع و مناسب با همکاری تعاونی ها و اتحادیه های تولیدکنندگان ضروری است.

انتهای پیام /