راهبرد اقتصاد بدون نفت مدیریت توسعه گرا با نگاه به درون است که دولت یازدهم ندارد

به گزارش خبرنگار اقتصادیخبرگزاری تسنیم، حیدر مستخدمین حسینی، معاون سابق وزیر اقتصاد در دولت اصلاحات برای پرونده خشت کج یادداشتی اختصاصی برایخبرگزاری تسنیمنوشت که در ادامه می آید:

یکی از نقاط ضعف اقتصاد ایران، چگونگی نگاه و باور مدیران اقتصادی کشور است. متاسفانه در طی چند دهه گذشته، رویکرد مدیران اقتصادی، نگاه هزینه ای بر کارکردهای اقتصادی بوده است. دولت مردان اقتصادی همواره بر هزینه کرد منابع متاثر از کارکرد های در آمد حاصل از ثروت کشور یعنی نفت تمرکز داشته اند تا اینکه رویکرد اندیشه به کاهش هزینه در فرآیند اقتصادی و کسب درآمد بیشتر باشد، به بیان دیگر همواره نگاه درآمدی مورد غفلت قرار گرفته است.

پاسخ این سوال که چرا دولت ها بیشتر سمت و سوی هزینه ای داشته اند تا درآمد، موضوع به بهره گیری از درآمدهای نفتی یعنی ثروت بین نسلی برای اداره ی کشور بر می گردد، دولت ها به ویژه بعد از دوران جنگ تحمیلی، در سایه غفلت از درآمدهای مالیاتی و صادرات غیرنفتی براساس میزان درآمدهای نفتی در اقتصاد ایران برنامه ریزی کرده اند. چرا که درآمدهای نفتی آسانترین و راحت ترین منبع درآمدی در اختیار دولت ها بوده و اکنون نیز چنین است، تنها در زمان دوره جنگ تحمیلی شاهد بودیم که مسئولان بر پتانسیل و ظرفیت های درونی جامعه تکیه داشتند و بر همین اساس اقتصاد جنگ را مدیریت کردند. اگر دولت ها همین رویه را ادامه می دادند و گام در همین مسیر می نهادند، قطعا اقتصاد کشور در شرایط کنونی این چنین به چه کنم!، چه کنم! نمی افتاد، و دیگر شاهد مشکلات ساختاری و زیربنایی کنونی نبودیم. غالب دولت ها به ظرفیت های درونی بعد از جنگ توجه نداشتند و فقط این شرایط در زمان جنگ رخ داد.
وابستگی به درآمدهای نفتی بلای خانمان سوزی است که به نوعی پاشنه آشیل دولت ها بوده است، چرا که با کاهش درآمدهای نفتی، اعمال مدیریت اقتصادی کشور دیگر میسر نخواهد بود. دقیقا شبیه به شرایط کنونی کشور، که تحریم نفت، دولت را در کسب درآمدهای نفتی با مشکل روبرو کرده است.
متاسفانه نگاه هزینه ای مدیران اقتصادی و وابستگی به درآمدهای نفتی صرفا متعلق به دولتهای گذشته نیست. این موضوع در دولت یازدهم نیز قابل مشاهده است. با تیم اقتصادی موجود در دولت هیچ گاه نمیتوان اقتصاد را بدون نفت مدیریت کرد لذا در صورت تشدید تحریمها به طور حتم اقتصاد با چالش مواجه خواهد شد. در صورت تشدید تحریمها و اینکه دولت نتواند درآمدهای نفتی خود را محقق کند چالش اساسی گریبان گیر اقتصاد خواهد شد. کاهش رشد اقتصادی، کاهش تولید ناخالص داخلی و کاهش درآمد ملی از جمله آثار این موضوع است. همچنین در بخشهای صنعت، نفت و پتروشیمی که نقش کلیدی در رشد ارزش افزوده و تولید ناخالص ملی را دارند، این مهم قابل ملاحظه می باشد.
به نظر میرسد مهمترین راهبرد در مقابل وابستگی به نفت و جایگزینی درآمدهای نفتی، اعمال مدیریت اقتصادی توسعه گرا با نگاه به درون است. یعنی اگر دولت به دنبال جبران درآمدهای نفتی است بایستی رویکرد نگاه به درون را به نگاه به بیرون ترجیح دهد. ایمان به توانمندیها و ظرفیتهای درونی اقتصاد ایران باید یک اصل اساسی تلقی شود. بسیاری از کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه که رشد اقتصادی خوبی را تجربه کرده است، یک اصل را فراموش نکردند که آن تمرکز بر قابلیتها و ظر فیت های داخلی مردم میباشد. این مسئله مهمی است که کمتر مورد توجه قرار میگیرد. متاسفانه دولت کنونی و تیم اقتصادیش رویکرد توسعه با نگاه به بیرون را ظاهراً اصل قرار داده اند. دولت بر این تصور است که صرفا با لغو تحریمها میتوان اقتصاد کشور را بهبود بخشید. در صورتی که این آغاز راه تلقی می شود.
با توجه به ظرفیتهای موجود در اقتصاد کشور، بسترهای لازم برای کاهش وابستگی کامل به درآمدهای نفتی وجود دارد. منتهی این مهم نیازمند جسارت، شجاعت است. دولت برای تحقق و عملیاتی کردن اقتصاد بدون نفت بایستی مبتنی بر یک برنامه ریزی کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت عمل نماید. توسعه را از طریق بهره گیری توان داخلی و ظرفیت های موجود و حماسه اقتصادی متکی به سرمایه های نرم افزاری و سخت افزاری موجود در اقتصاد کشور در پیش گرفت. در حال حاضر بسیاری از واحدهای تولیدی و صنعتی با ظرفیت کمتر از ۴۰ درصد فعال هستند. این بنگاه ها در اولویت رسیدگی هستند. بایستی ابتدا به این بنگاه ها رسیدگی شود.
توسعه در تمامی کشورها از طریق باورهای درونی به نیروی انسانی و ظرفیت های داخلی شکل خواهد گرفت. بنابراین تکیه بر حماسه اقتصادی وارداتی نمی تواند اصلاحات ساختاری را شکل دهد. تکیه بر توان نرم افزاری و سخت افزاری داخلی موجود، تکیه بر صنایع با ارزی بری پایین، هدایت نقدینگی به سمت فعالیت های مولد و حمایت از بخش های کشاورزی و ارائه خدمات مهندسی، فنی، مشاوره ای و مدیریتی به برخی از کشورهای همسایه و کشورهایی که مناسبات اقتصادی با کشورمان دارند، می تواند آغازی برای ورود به حماسه اقتصادی و حرکت در مسیر اقتصاد مقاومتی تلقی شود.

انتهای پیام /