بیماری هایی که در جام جهانی ۲۰۱۴ برزیل تهدیدتان می کند
برزیل به دلیل شرایط اجتماعی، اقتصادی و جغرافیایی خاص خود مستعد بومی شدن برخی بیماری های واگیر شده است و همین موضوع بهانه ای شد تا درباره بیماری هایی که مسافران آن کشور را تهدید می کند و به خصوص تب دنگی مطلبی نوشته شود.
سلامت:برزیل به دلیل شرایط اجتماعی، اقتصادی و جغرافیایی خاص خود مستعد بومی شدن برخی بیماری های واگیر شده است و همین موضوع بهانه ای شد تا درباره بیماری هایی که مسافران آن کشور را تهدید می کند و به خصوص تب دنگی مطلبی نوشته شود.
عروسک جام، نماد جذام
از آنجا که سمبل بازی های امسال در برزیل عروسکی به نام فولکو(Fuleco) انتخاب شده است که نمادی از آرمادیلو(جانوری در حال انقراض و مخزن طبیعی جذام) است، بد نیست اشاره شود که برزیل بعد از هندوستان دومین کشوری است که هنوز بیشترین موارد جذام را گزارش می کند و در سال ۲۰۱۲، حدود ۳۳هزار مورد بیماری تحت درمان قرار گرفتند و در بین ایالت های برزیل، ایالت ماتوگروسو بیشترین موارد را سالانه گزارش می کند. شمال شرقی برزیل بیشترین موارد بیماری را به خود اختصاص داده و از آنجا که بیماری تنها در تماس نزدیک و از طریق ترشحات بینی بیمارانی که در مرحله لپروماتوز هستند قابل انتقال است درنتیجه به طور کلی خطر این بیماری برای مسافران این مسابقه ها که بیشتر در جنوب شرقی آن کشور برگزار می شود «کم و ناچیز» محاسبه می شود.
تب دنگی، تب پشه
سریع ترین بیماری ویروسی از نظر گسترش جغرافیایی در جهان، تب دنگی است. این بیماری ویروسی در برزیل هایپرآندمیک بوده و از آنجا که بیشترین موارد این بیماری در ریودوژانیرو و سائوپائولو رخ می دهد(البته تب دنگی از تمام استان های برزیل گزارش می شود) و راه انتقال این ویروس انسان - پشه - انسان است، می توان آن را یکی از جدی ترین تهدیدات بیماری های واگیر برای مسافران کشور برزیل در نظر گرفت. این بیماری توسط پشه آئدس که در برزیل و مخصوصا مناطق ساحلی آن و از جمله شهر سائوپائولو گسترش زیادی دارد، منتقل می شود. شهر سائوپائولو هتل Ceaser Park sp۲۶ و کمپ تمرینی Joaquin Grava - CS Coriuthians به عنوان محل انتخابی تیم ملی فوتبال کشورمان از طرف سرمربی پیشنهاد شده است و انتخاب دوم ما شهر گویانا هتل Mercure Goiania G۰۳ و کمپ تمرینی Estadio Halle Pinheiro است و به همین دلیل توجه به بیماری های منتقله از راه حشرات و به خصوص تب دنگی، اهمیت ویژه ای دارد. اولین مورد تب دنگی در برزیل در سال ۱۹۸۱ گزارش شده و روند چشمگیر افزاینده آن در آن کشور هزینه ای بالغ بر یک میلیارد دلار سالانه خسارت اقتصادی به دنبال دارد یعنی بیش از نصف هزینه ای که در جهان صرف مبارزه با تب دنگی می شود. هرچند هر۴ گونه ویروس تب دنگی در برزیل وجود دارد اما گونه های ۲ و ۳ اکثریت را به خود اختصاص داده و در نتیجه احتمال بروز موارد شدیدتر و تب خونریزی دهنده ناشی از این ویروس بیشتر می شود.
اولین مورد تب خونریزی دهنده ناشی تب دنگی در برزیل در سال ۱۹۹۰ میلادی و بعد از ورود گونه ۲ ویروس شناخته شد و با ورود گونه ۳ ویروس در سال ۲۰۰۰ به برزیل، میزان بستری ها و موارد شدید ناشی از بیماری در آن کشور افزایش چشمگیر نشان داده است به طوری که از سال ۱۹۹۰ تا ۲۰۰۰ کمتر از هزار مورد شدید بیماری رخ داده اما از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۰ بیش از ۱۸هزار مورد بیماری شدید ثبت شده است. گردش این گونه های ویروس در برزیل اهمیت ابتلا به تب دنگی را در آن کشور بیش از پیش روشن می کند. در سال ۲۰۰۳ تقریبا تمام موارد تب دنگی ناشی از ابتلا به گونه ۳ بود که ۷۵درصد آن در شهر گویانا رخ داده بود. در سال قبل غالب موارد گونه ۳ از دیودوژانیرو(در جنوب شرقی برزیل) گزارش شده بود.
تب زرد، بومی برزیل
شاید بد نباشد همین جا به تب زرد نیز که در برزیل بومی است، اشاره شود چرا که پشه آئدس اجیپتی ناقل هر دو ویروس بوده و بعد از مشکلات اقتصادی و کاهش مبارزه با پشه آئدس از طریق DDT در برزیل در سال ۱۹۸۶ مجددا موارد تب دنگی و تب زرد در آن کشور افزایش یافته است. اقدامات محافظتی شامل پوشیدن لباس های بلند و استفاده از مواد دورکننده حشرات و خوابیدن درون پشه بند هنگام استراحت برای هر دو ویروس مشابه است اما در مورد تب زرد در مسافران برزیل، استفاده از واکسن تب زرد را برای افراد دارای سن بیشتر از ۹ ماه که نقص ایمنی ندارند باید توصیه کرد. واکسیناسیون تب زرد در انستیتو پاستور ایران انجام می شود.
لازم به ذکر است که موارد تب دنگی در کشور برزیل در تمام طول سال گزارش می شود اما طبق یک روند فصلی نسبتا منظم بیشتر موارد در ماه اردیبهشت رخ می دهد و نمودار بیماری که از دی ماه رو به افزایش می رود در خرداد ماه سیر نزولی خود را به آرامی آغاز می کند. با این حال انتظار می رود امسال از نظر تعداد موارد تب دنگی در برزیل سال پرتعدادی باشد و رعایت توصیه های بهداشتی مرتبط اکیدا به مسافران توصیه می شود.
مالاریا و ساعت نیش زدن
مالاریا بیماری دیگری است که از طریق نیش پشه می تواند سلامت مسافران این کشور را به خطر بیندازد و رعایت توصیه های بهداشتی مرتبط لازم است. علاوه بر آگاهی از خطرات مالاریا و اطلاع از ساعت های نیش زدن پشه آنوفل ماده تمامی اقداماتی که برای پیشگیری از تب دنگی و تب زرد در مورد لباس مناسب و مواد دورکننده حشرات توصیه شد، در مورد مالاریا نیز قابل تکرار است. از آنجا که مالاریا مقاوم به کلروکین در برزیل گزارش شده برای پیشگیری از این بیماری توصیه می شود از داروهای پیشگیرانه مانند مفلوکین، مالارون یا داکسی سایکلین استفاده شود. مسافرانی که در عرض یک هفته بعد از رسیدن به منطقه مالاریاخیز مانند برزیل دچار تب شوند باید حتما تحت نظر پزشکان معالجشان قرار گیرند. مالاریا در مناطق آمازونی برزیل، شیوع بیشتری دارد اما مسافران در تمام مناطق بهتر است به احتمال بروز بیماری توجه داشته و نکات توصیه شده را به خصوص در ساعات خروج از هتل ابتدای صبح یا ابتدای شب مدنظر داشته باشند. به تمام مسافران توصیه می شود از خرید و مصرف نوشیدنی و مواد غذایی از فروشندگان دوره گرد خودداری کنند تا از ابتلا به بیماری های گوارشی احتمالی نیز درامان باشند. همچنین شنا کردن در آب های آزاد، احتمال ابتلا به شیستوزومیازیس را در مسافران به دنبال خواهد داشت(آب های کلرزده و آب دریا از این نظر خطری ندارند). در پایان باید یادآوری کرد کسانی که براساس برنامه ملی واکسیناسیون کشوری جمهوری اسلامی ایران واکسن های مناسب و دوز یادآور آنها را دریافت کرده باشند از نظر سایر بیماری ها مانند هپاتیت B، دیفتری، کزاز، سرخک و سرخجه ایمن بوده و سفر بی خطری را تجربه خواهند کرد.
در حاشیه
ایدز و جام جهانی ۲۰۱۰ آفریقای جنوبی
در جام جهانی نوزدهم که در آفریقای جنوبی برگزار می شد، بحثشیوع ایدز در آفریقای جنوبی بسیار داغ بود و بسیاری سعی می کردند بازی ها را بهانه ای برای هشدار و آگاهی دادن درباره ایدز کنند. یکی از این افراد اروین خوزا، یکی از افراد پرنفوذ در فوتبال آفریقای جنوبی بود که دخترش ۳سال قبل از شروع جام جهانی به دلیل ابتلا به ایدز جانش را از دست داده بود.
آنفلوانزای مرغی و جام جهانی ۲۰۰۶ آلمان
لاوس اشتور، مدیر برنامه مبارزه با آنفلوانزای مرغی سازمان بهداشت جهانی هم در سالی که جام جهانی در آلمان برگزار می شد، در مورد شیوع آنفلوانزای مرغی که در آن زمان شیوع پیدا کرده بود، هشدار داده و گفته بود: «اگر هنگام برگزاری جام جهانی در آلمان یک بیماری شیوع پیدا کند، شجاعت زیادی می خواهد تا جام جهانی را برگزار نکنیم.» هانس میشائیل گلدمان، یکی از سیاستمداران حزب دموکرات آلمان و کارشناس کشاورزی هم تا جایی شدت عمل به خرج داد که عنوان کرده بود: «اگر بیم سرایت این بیماری به انسان ها باشد، هرگز نباید به برگزاری جام جهانی فکر کنیم.» فرانتس یوزف هولتسن کامپ، از سیاستمداران آلمان هم گفته بود: «اگر این ویروس آنقدر خطرناک بشود، افراد در خانه می مانند و به جام جهانی نخواهند آمد.»
نکند من تب دنگی گرفته باشم!
در تمام مواردی که پزشک معالج به تب دنگی یا مالاریا شک کند، می تواند با هماهنگی با مراکز بهداشت و درمان شهرستان ها نمونه خون تهیه شده از بیماران را به آزمایشگاه ارسال کند. مرکز مدیریت بیماری های واگیر هماهنگی های لازم را انجام داده و در مورد همکاری های فرابخشی نیز برنامه ریزی های مناسب انجام شده است.
عروسک جام، نماد جذام
از آنجا که سمبل بازی های امسال در برزیل عروسکی به نام فولکو(Fuleco) انتخاب شده است که نمادی از آرمادیلو(جانوری در حال انقراض و مخزن طبیعی جذام) است، بد نیست اشاره شود که برزیل بعد از هندوستان دومین کشوری است که هنوز بیشترین موارد جذام را گزارش می کند و در سال ۲۰۱۲، حدود ۳۳هزار مورد بیماری تحت درمان قرار گرفتند و در بین ایالت های برزیل، ایالت ماتوگروسو بیشترین موارد را سالانه گزارش می کند. شمال شرقی برزیل بیشترین موارد بیماری را به خود اختصاص داده و از آنجا که بیماری تنها در تماس نزدیک و از طریق ترشحات بینی بیمارانی که در مرحله لپروماتوز هستند قابل انتقال است درنتیجه به طور کلی خطر این بیماری برای مسافران این مسابقه ها که بیشتر در جنوب شرقی آن کشور برگزار می شود «کم و ناچیز» محاسبه می شود.
تب دنگی، تب پشه
سریع ترین بیماری ویروسی از نظر گسترش جغرافیایی در جهان، تب دنگی است. این بیماری ویروسی در برزیل هایپرآندمیک بوده و از آنجا که بیشترین موارد این بیماری در ریودوژانیرو و سائوپائولو رخ می دهد(البته تب دنگی از تمام استان های برزیل گزارش می شود) و راه انتقال این ویروس انسان - پشه - انسان است، می توان آن را یکی از جدی ترین تهدیدات بیماری های واگیر برای مسافران کشور برزیل در نظر گرفت. این بیماری توسط پشه آئدس که در برزیل و مخصوصا مناطق ساحلی آن و از جمله شهر سائوپائولو گسترش زیادی دارد، منتقل می شود. شهر سائوپائولو هتل Ceaser Park sp۲۶ و کمپ تمرینی Joaquin Grava - CS Coriuthians به عنوان محل انتخابی تیم ملی فوتبال کشورمان از طرف سرمربی پیشنهاد شده است و انتخاب دوم ما شهر گویانا هتل Mercure Goiania G۰۳ و کمپ تمرینی Estadio Halle Pinheiro است و به همین دلیل توجه به بیماری های منتقله از راه حشرات و به خصوص تب دنگی، اهمیت ویژه ای دارد. اولین مورد تب دنگی در برزیل در سال ۱۹۸۱ گزارش شده و روند چشمگیر افزاینده آن در آن کشور هزینه ای بالغ بر یک میلیارد دلار سالانه خسارت اقتصادی به دنبال دارد یعنی بیش از نصف هزینه ای که در جهان صرف مبارزه با تب دنگی می شود. هرچند هر۴ گونه ویروس تب دنگی در برزیل وجود دارد اما گونه های ۲ و ۳ اکثریت را به خود اختصاص داده و در نتیجه احتمال بروز موارد شدیدتر و تب خونریزی دهنده ناشی از این ویروس بیشتر می شود.
اولین مورد تب خونریزی دهنده ناشی تب دنگی در برزیل در سال ۱۹۹۰ میلادی و بعد از ورود گونه ۲ ویروس شناخته شد و با ورود گونه ۳ ویروس در سال ۲۰۰۰ به برزیل، میزان بستری ها و موارد شدید ناشی از بیماری در آن کشور افزایش چشمگیر نشان داده است به طوری که از سال ۱۹۹۰ تا ۲۰۰۰ کمتر از هزار مورد شدید بیماری رخ داده اما از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۰ بیش از ۱۸هزار مورد بیماری شدید ثبت شده است. گردش این گونه های ویروس در برزیل اهمیت ابتلا به تب دنگی را در آن کشور بیش از پیش روشن می کند. در سال ۲۰۰۳ تقریبا تمام موارد تب دنگی ناشی از ابتلا به گونه ۳ بود که ۷۵درصد آن در شهر گویانا رخ داده بود. در سال قبل غالب موارد گونه ۳ از دیودوژانیرو(در جنوب شرقی برزیل) گزارش شده بود.
تب زرد، بومی برزیل
شاید بد نباشد همین جا به تب زرد نیز که در برزیل بومی است، اشاره شود چرا که پشه آئدس اجیپتی ناقل هر دو ویروس بوده و بعد از مشکلات اقتصادی و کاهش مبارزه با پشه آئدس از طریق DDT در برزیل در سال ۱۹۸۶ مجددا موارد تب دنگی و تب زرد در آن کشور افزایش یافته است. اقدامات محافظتی شامل پوشیدن لباس های بلند و استفاده از مواد دورکننده حشرات و خوابیدن درون پشه بند هنگام استراحت برای هر دو ویروس مشابه است اما در مورد تب زرد در مسافران برزیل، استفاده از واکسن تب زرد را برای افراد دارای سن بیشتر از ۹ ماه که نقص ایمنی ندارند باید توصیه کرد. واکسیناسیون تب زرد در انستیتو پاستور ایران انجام می شود.
لازم به ذکر است که موارد تب دنگی در کشور برزیل در تمام طول سال گزارش می شود اما طبق یک روند فصلی نسبتا منظم بیشتر موارد در ماه اردیبهشت رخ می دهد و نمودار بیماری که از دی ماه رو به افزایش می رود در خرداد ماه سیر نزولی خود را به آرامی آغاز می کند. با این حال انتظار می رود امسال از نظر تعداد موارد تب دنگی در برزیل سال پرتعدادی باشد و رعایت توصیه های بهداشتی مرتبط اکیدا به مسافران توصیه می شود.
مالاریا و ساعت نیش زدن
مالاریا بیماری دیگری است که از طریق نیش پشه می تواند سلامت مسافران این کشور را به خطر بیندازد و رعایت توصیه های بهداشتی مرتبط لازم است. علاوه بر آگاهی از خطرات مالاریا و اطلاع از ساعت های نیش زدن پشه آنوفل ماده تمامی اقداماتی که برای پیشگیری از تب دنگی و تب زرد در مورد لباس مناسب و مواد دورکننده حشرات توصیه شد، در مورد مالاریا نیز قابل تکرار است. از آنجا که مالاریا مقاوم به کلروکین در برزیل گزارش شده برای پیشگیری از این بیماری توصیه می شود از داروهای پیشگیرانه مانند مفلوکین، مالارون یا داکسی سایکلین استفاده شود. مسافرانی که در عرض یک هفته بعد از رسیدن به منطقه مالاریاخیز مانند برزیل دچار تب شوند باید حتما تحت نظر پزشکان معالجشان قرار گیرند. مالاریا در مناطق آمازونی برزیل، شیوع بیشتری دارد اما مسافران در تمام مناطق بهتر است به احتمال بروز بیماری توجه داشته و نکات توصیه شده را به خصوص در ساعات خروج از هتل ابتدای صبح یا ابتدای شب مدنظر داشته باشند. به تمام مسافران توصیه می شود از خرید و مصرف نوشیدنی و مواد غذایی از فروشندگان دوره گرد خودداری کنند تا از ابتلا به بیماری های گوارشی احتمالی نیز درامان باشند. همچنین شنا کردن در آب های آزاد، احتمال ابتلا به شیستوزومیازیس را در مسافران به دنبال خواهد داشت(آب های کلرزده و آب دریا از این نظر خطری ندارند). در پایان باید یادآوری کرد کسانی که براساس برنامه ملی واکسیناسیون کشوری جمهوری اسلامی ایران واکسن های مناسب و دوز یادآور آنها را دریافت کرده باشند از نظر سایر بیماری ها مانند هپاتیت B، دیفتری، کزاز، سرخک و سرخجه ایمن بوده و سفر بی خطری را تجربه خواهند کرد.
در حاشیه
ایدز و جام جهانی ۲۰۱۰ آفریقای جنوبی
در جام جهانی نوزدهم که در آفریقای جنوبی برگزار می شد، بحثشیوع ایدز در آفریقای جنوبی بسیار داغ بود و بسیاری سعی می کردند بازی ها را بهانه ای برای هشدار و آگاهی دادن درباره ایدز کنند. یکی از این افراد اروین خوزا، یکی از افراد پرنفوذ در فوتبال آفریقای جنوبی بود که دخترش ۳سال قبل از شروع جام جهانی به دلیل ابتلا به ایدز جانش را از دست داده بود.
آنفلوانزای مرغی و جام جهانی ۲۰۰۶ آلمان
لاوس اشتور، مدیر برنامه مبارزه با آنفلوانزای مرغی سازمان بهداشت جهانی هم در سالی که جام جهانی در آلمان برگزار می شد، در مورد شیوع آنفلوانزای مرغی که در آن زمان شیوع پیدا کرده بود، هشدار داده و گفته بود: «اگر هنگام برگزاری جام جهانی در آلمان یک بیماری شیوع پیدا کند، شجاعت زیادی می خواهد تا جام جهانی را برگزار نکنیم.» هانس میشائیل گلدمان، یکی از سیاستمداران حزب دموکرات آلمان و کارشناس کشاورزی هم تا جایی شدت عمل به خرج داد که عنوان کرده بود: «اگر بیم سرایت این بیماری به انسان ها باشد، هرگز نباید به برگزاری جام جهانی فکر کنیم.» فرانتس یوزف هولتسن کامپ، از سیاستمداران آلمان هم گفته بود: «اگر این ویروس آنقدر خطرناک بشود، افراد در خانه می مانند و به جام جهانی نخواهند آمد.»
نکند من تب دنگی گرفته باشم!
در تمام مواردی که پزشک معالج به تب دنگی یا مالاریا شک کند، می تواند با هماهنگی با مراکز بهداشت و درمان شهرستان ها نمونه خون تهیه شده از بیماران را به آزمایشگاه ارسال کند. مرکز مدیریت بیماری های واگیر هماهنگی های لازم را انجام داده و در مورد همکاری های فرابخشی نیز برنامه ریزی های مناسب انجام شده است.
ارسال نظر