گرجستان به دنبال چیست

در پی انتشار خبری مبنی بر ممانعت گرجستان از ورود کامیون های ایرانی در جاده‌های ترانزیتی، سخنگوی گمرک ایران ممنوعیت ورود کامیون‌های ایرانی به گرجستان را تکذیب کرد. از این رو فاطمه علم الهدی کارشناس ارشد روابط بین الملل را این باره ارائه می دهد.

روح‌الله لطیفی در گفت‌وگو با ایلنا اظهار داشت: علی‎رغم انتشار اخباری در فضای مجازی مبنی بر اعمال ممنوعیت و محدودیت‌هایی برای اجازه ورود کامیون‌های ایرانی به خاک گرجستان، هیچ گزارشی در این باره دریافت نشده‌ و شرایط عادی است.  

و چنین تصریح کرد که: طبق گفته مسئولان مرزی منطقه، نکته حائز اهمیت این است که از آنجایی که گرجستان خط تولید دو محصول آهنی میله‌گرد و مفتول آهنی را راه‌اندازی کرده، دیگر هیچ محموله مشابه خارجی را پذیرش نمی‌کند و نه تنها به ایران بلکه به هیچ کشور دیگری اجازه واردات این دو محصول آهنی را نمی‎دهد.

البته با وجود سابقه ی دولت گرجستان در غرض ورزی های مرزی با ترانزیت ایران و یا مهاجران ایرانی، دولت باید دیپلماسی هوشیارتری در این زمینه داشته باشد.  

به طور مثال مسأله اخیر ورود ایرانی ها به گرجستان در حالی که اتباع ایرانی برای سفر به گرجستان مطابق موافقتنامه بین دو طرف تا ۴۵ روز نیاز به ویزا ندارند.

حتی درمورد موافقتنامه ی موجود نیز دولت تفلیس مسبوق به کارشکنی هایی است، دولت گرجستان تیر سال ١٣٩٢ موافقتنامه لغو ویزا بین خود و ایران را یک طرفه باطل کرد و دوباره بعد از بهمن ۱۳۹۴ این قانون را به اجرا درآورد.

در آن‌زمان، برخی رسانه‌ها علت وقوع این برخورد دولت گرجستان را سیاسی دانسته و نوشته‌ بودند: این روند، پس از به‌قدرت‌رسیدن «سالومه زورابیشویلی» ـ ر‌ئیس‌جمهور جدید گرجستان‌ـ با توجه به سیاست‌های ضد‌مهاجرتی‌ او تشدید شده است.

خرید املاک مسکونی در بدو ورود به این کشور با مبلغ مشخص و مصوب گرجستان از شروط گرفتن اقامت دائم است که ایرانی ها در دو شهر تفلیس و باتومی در مقایسه با شهرهای دیگر گرجستان استقبال بیشتری داشتند و سرمایه‌گذاری کرده اند. با این حال در تفلیس تعدادی از بانک‌های گرجستان حساب بعضی از ایرانی‌ها را مسدود کردند که دلیل آن اجرای "قوانین ضد پولشویی"در این کشور اعلام شده بود.

پس از تحولات اخیر حوزه قفقاز یکی از اهداف روشن محور ترکیه-آذربایجان قطع رابطه جغرافیایی ایران و ارمنستان از طریق تسلط بر استان سیونیک ارمنستان است که موجب قطع دسترسی ایران به گرجستان و بندر باتومی در ساحل دریای سیاه خواهد شد و ایران را در تنگنای ژئواستراتژیک قرار خواهد داد. در نقطه مقابل ایران نیز تلاش می‌کند با تمام توان جلوی این اتفاق را با حمایت از تمامیت ارضی ارمنستان بگیرد.

در این راستا ایران قصد دارد با تکمیل بخش‌هایی از جاده در قطعه ۴ جنوبی ایروان، مشکل ورود کامیون‌های ایرانی به آذربایجان را حل کند.

خیرالله خادمی  معاون وزیر راه و شهرسازی ایران با اشاره به اینکه تصمیمات مناسبی برای رفع مشکل کامیون‌های ایرانی گرفته شد، گفت: در پی مشکلاتی که از سمت نوردوز به سمت ارمنستان ایجاد شد، مقررشد تا روسازی جاده جایگزینی -جاده تاتو- که مورد نظر مقامات کشور ارمنستان است به اتمام برسد. همچنین، حداکثر تا ۳ ماه آینده، گردنه‌ها و نقاط حادثه خیز که در محور جایگزین به واسطه جاده فرعی بوده برطرف خواهد شد.

وارطان ووسکانیان استاد ایرانشناسی دانشگاه دولتی ایروان، در نظری متفاوت معتقد است: همکاری‌های امنیتی و ایجاد پایگاه نظامی ایران در استان سیونیک به نفع منافع ملی و مصالح امنیتی هر دو کشور ایران و ارمنستان است.  

اما از سوی دیگر ارمنستان در چارچوب پیمان امنیت جمعی جمهوری های سابق شوروی و نیز پیمان‌های دو جانبه با روسیه نیز قرار دارد. لذا انعقاد هرگونه پیمان الزام‌آور امنیتی و دفاعی باید با هماهنگی روسیه نیز باشد و اتفاقا شکل‌گیری یک بلوک امنیتی سه جانبه بین تهران-ایروان-مسکو هم به همکاری معطوف به مقابله با تکفیری‌هایی که به قفقاز منتقل شده‌اند کمک شایانی می‌کند و اهداف معطوف به مبارزه با تروریسم از سوی سه کشور را متحقق می‌کند و هم مانعی برای ماجراجویی‌های پان‌تورانیستی ترکیه فراهم می‌آورد که لازمه صلح و ثبات در منطقه است و متضمن مصالح هر سه کشور.

ماجراجویی‌های پان‌تورانیستی که با هدف رسیدن ترکیه به دریای مازندران و آسیای مرکزی و ایجاد یک بلوک سیاسی-امنیتی با جمهوری‌های ترک‌زبان آسیای مرکزی و نیز جمهوری آذربایجان حول محور نژاد و زبان ترکی صورت می‌گیرد.

موقعیت جغرافیایی ایران برای اتصال جنوب و شرق آسیا به شمال اروپا بسیار راهبردی است. مسئولین کشور به خوبی اهمیت این مساله را درک می کنند و سال ها درحال تامین زیرساخت های ریلی و جاده ای این مسیر (از بندرچابهار گرفته تا کریدور قزوین_رشت_آستارا_جلفا) هستند.

ایران برای راه اندازی ترانزیت تجاری و مسافرتی شمال_جنوب با هزینه های هنگفت راهبردی تاحدودی توانسته زیرساخت های لازم برای اتصال خط ریلی کشور به منابع بار و بنادر برای انتقال به مقصد تجاری را فراهم کند.

و اکنون با شرایط موجود منطقه ای که کشورها در قانون بقای بین المللی، بیشترین نفع را برای حیات طولانی تر خود در عرصه‌های بین المللی خواهان هستند، به لزوم ابتکار عمل داخلی که راهی برای تبدیل تهدید به فرصت باشد، بیشتر احساس نیاز می شود.