مصر؛ فرصت از دست رفته اخوان

به گزارشامیدنیوزبه نقل از ایسنا، در بررسی تحولات اخیر مصر توجه به نکاتی چند قابل توجه است:

۱ - پیش از به قدرت رسیدن اخوان در مصر برخی اخبار حاکی از آن بود که رهبران این جریان رایزنی‌هایی با مقامات آمریکا آغاز کرده و تعهداتی به واشنگتن داده‌اند تا ساختار توازن قوا در مصر و خاورمیانه بر هم نخورد.

۲ - اعتراف رسمی حکومت اخوان‌المسلمین به معاهده کمپ دیوید، عدم هرگونه تغییراتی در ارتش مصر و نامه دوستانه مرسی به شیمون پرز که در آن وی را به دوست صمیمی خویش تعبیر کرده بود، گمانه زنی‌های رایزنی‌های پشت پرده اخوان با مقامات آمریکایی‌ها را به شدت تقویت کرد.

۳ - اخوان‌المسلمین مصر پیش از به دست گیری قدرت چیزی بود و پس از به دست گیری قدرت به چیز دیگری تبدیل شد. ادبیات سیاسی این جریان در مصر و نگاهش به ریشه بحران‌های منطقه در سرمستی ناشی از به دست گیری قدرت سیاسی به ناگاه تغییر کرد و فراموش کرد که ایدئولوژی اخوان در دوران سرکوب حسنی مبارک، آمریکا و اسرائیل را ریشه بحران‌های سیاسی، امنیتی، نظامی و اقتصادی منطقه می‌دانسته است.

۴ - دولت اخوان‌المسلمین مصر بدون توجه به ریشه بحران و ساختار اقتصادی مصر وعده‌های حل سریع مشکلات اقتصادی را سر داد و در آن شکست خورد در حالی که اقتصاد این کشور همچنان متکی به کمک‌های خارجی و به خصوص صندوق بین‌المللی پول و آمریکا بود.

۵ - دولت اخوان‌المسلمین مصر پس از به دست گیری قدرت یا نتوانست و یا نخواست تا تغییرات اساسی در ساختار موسسات امنیتی و نظامی ایجاد کند ساختاری که جز در تغییرات مسئولین اجرایی هیچگونه تغییراتی را شاهد نبود. شاید همان رایزنی‌های پشت پرده اخوان با آمریکا سبب شده بود تا اخوان نتواند این تغییرات را ایجاد کند.

۶ - دولت اخوان‌المسلمین مصر طرف‌های سیاسی مخالف در جامعه مصر را به هیچ انگاشت و تلاش کرد تا با یکه تازی سیاسی آنها را از صحنه اجرایی و سیاسی کشور دور کند اما این روند نتیجه‌ای معکوس داد و در سایه عدم تغییرات اساسی در نظام و تکیه بر برخی توافقات پشت پرده سیاسی با آمریکا، نیروهای مخالف در سایه اشتباهات بزرگ اخوان به سرعت فراگیر و متحد شدند.

۷ - دولت اخوان‌المسلمین مصر در تحولات خاورمیانه از ارائه نقشی پرقدرت به منظور ارائه سیاستی به میزان جایگاه مصر عاجز ماند و به جای جلوگیری از گسترش جنگ طایفی و مذهبی در نهایت بر طبل جنگ کوبید و با اعلام قطع روابط سیاسی با سوریه و حمله شدید‌اللحن به حزب‌الله در قالب خطابه جنگ طلبانه محمد مرسی، بیش از پیش نظام سیاسی مصر را در همان روند سابق نظام سیاسی حسنی مبارک تثبیت کرد و نشان داد که دولت اخوان‌المسلمین در تحولات اخیر خاورمیانه به جبهه دولت‌ها و نیروهای مقاومت در برابر اسرائیل معتقد نیست و عملا در جبهه آمریکا و اتحادیه اروپا در خاورمیانه قرار گرفته است.

۸ - دولت اخوان‌المسلمین مصر پس از به قدرت رسیدن از نمادین سازی مواضع و اقدامات بزرگ استراتژیک در مصر و منطقه خاورمیانه عاجز ماند. وقتی انقلاب اسلامی در ایران به پیروزی رسید روابط سیاسی ایران با اسرائیل قطع و سفارت رژیم صهیونیستی به سفارت فلسطین تبدیل و ایران به شکل رسمی از محور هم پیمانی با آمریکا خارج شد و به سوی سیاست مستقل نه غربی و نه شرقی پیش رفت و به معنای حقیقی پالایش‌های استراتژیک در نظام اقتصادی، سیاسی و داخلی ایجاد کرد. اما با روی کار آمدن اخوان‌المسلمین مصر، تاکنون همه کارشناسان سیاسی عاجزند از این که بگویند تغییرات نمادین و استراتژیک این دولت به عنوان یک نظام سیاسی جدید چه بوده است؟ روابط با اسرائیل و آمریکا و همه هم پیمانی‌های با غرب بر سر جایش باقی ماند و هیچگونه تحول و پالایش بزرگ داخلی نیز ایجاد نشد.

۹ - دولت اخوان‌المسلمین مصر از انجام کوچکترین تغییرات راهبردی در ارتش مصر عاجز ماند. ارتش مصر در طول دوران سرنگونی نظام حسنی مبارک با اشاره آمریکا از ورود به درگیری‌ها خودداری کرد و سقوط نظام پیشین را فقط نظاره‌گر بود و حتی وزیر دفاع حسنی مبارک نقش کلیدی در انتقال قدرت سیاسی در مصر ایفاء کرد تا همچنان بنیادهای استراتژیک این ارتش با آمریکا باقی بماند. ارتش مصر در این کشور فقط یک قدرت نظامی نیست بلکه بر بسیاری از کانون‌های اقتصادی کشور مسلط است و همین امر باعثشد تا نظام اقتصادی پیشین مصر در دولت اخوان بدون تغییر باقی بماند و همین قدرت امروز در حال ایفای مجدد رل و نقشی است که مسیر حرکت و سرنوشت سیاسی کشور را تعیین می‌کند.

۱۰ - دولت اخوان‌المسلمین مصر در سایه حفظ ساختار اصلی نظام مبارک و تثبیت قدرت ارتش، در برابر روندی جدید قرار گرفته است که بدون شک معادله حاکمیت اخوان‌المسلمین را در مصر بر هم خواهد زد. اخوان مصر فرصت بزرگ خود را به دلیل اشتباهات استراتژیکش از دست داده است. بزرگترین اشتباه اخوان زمانی رقم خورد که فراموش کرد آمریکا عامل اصلی همه بحران‌های مصر در طول چهار دهه اخیر است.