|
|
کدخبر: ۱۵۹۴۶۵

رضاداد:

به تعبیر علیرضا رضاداد مشاور عالی رئیس سازمان سینمایی در سینمای ایران می توان رد اندیشه های شهید آوینی را در آثار ابراهیم حاتمی کیا و مجید مجیدی پررنگ تر از سایر فیملسازان دنبال کرد.

گروه فرهنگی مشرق، همایش تصویر قلم به منظور ردیابی اندیشه های سید شهیدان اهل قلم در آثار ۲۰ سال اخیر سینمای داستانی و مستند ایران عصر روز سه شنبه ۲۶ فروردین با حضور علیرضا رضاداد، حمید بهمنی حبیب الله بهمنی، جمال شورجه، مسعود ده نمکی، وحید جلیلی، نرگس آبیار، محمدحسین قاسمی، محمود گبرلو، پژمان لشکری پور و ابراهیم حاتمی کیا در فرهنگسرا اندیشه به همت مؤسسه شهید آوینی برگزار شد.

بر اساس این گزارش در بخش ابتدای این مراسم مجتبی امینی قائم مقام مؤسسه شهید آوینی در سخنانی کوتاه در خصوص هدف برگزاری این مراسم گفت: به مناسبت سالگرد شهادت شهید آوینی بحثهای مختلفی شد که از چه منظر دیدگاه های او را بررسی کنیم و در نهایت به این نتیجه رسیدیم که ردیابی اندیشه های شهید آوینی را در آثار داستانی و مستند دو دهه اخیر بررسی کنیم و همچنین در این مراسم به پاس زحمات و تلاش های سه فیلمساز خوب نظام جمهوری اسلامی از عوامل فیلم های «شیار ۱۴۳، چه و معراجی ها» تجلیل خواهیم کرد.

در ادامه این برنامه با حضور وحید جلیلی، علیرضا رضاداد و مسعود ده نمکی ردیابی اندیشه های شهید آوینی در سینمای ایران مورد بحثو بررسی قرار گرفت که رضاداد مشاور عالی رئیس سازمان سینمایی و دبیر جشنواره فیلم فجر در این خصوص گفت: با توجه به موضوع بحثمطالعات مختلفی انجام دادم اما متأسفانه زمینه های امکان پژوهش در چنین موضوعاتی در سینمای ما سخت است که دلایل مختلفی دارد از جمله اینکه این چنین مباحثی متأخر به پژوهش های انجام شده نیست و بیشتر مستنداتی که داریم آثار مکتوب و آثاری تصویری است که از خود شهید آوینی به جای مانده و مطالبی که بعد از شهادت ایشان در خصوص نگاهش به سینمای داستانی گفته شده خیلی طبقه بندی شده نیست و به همین دلیل بحثهای ما بیشتر شخصی و ذوقی خواهد بود.

وی ادامه داد: آنچه در سینمای ایران در بسیاری از فیلم های سینمایی ۳۰ سال اخیر وجود دارد عمدتاً پژوهش های موضوع محور است و جای پژوهش های رویکرد محور در سینمای ایران خالی است. من پیش از این در جشنواره عمار نیز گفته بودم که باید به پژوهش های رویکرد محور توجه ویژه ای کنیم و به دلیل اینکه بسیاری از مطالب ما موضوع محور است و بر اساس این پژوهش ها مطالب بیان می شود بحثها سمت و سوی نگاه شخصی می گیرد.

مشاور عالی رئیس سازمان سینمایی تصریح کرد: به طور کلی دیدگاه شهید آوینی به سینمای آرمانی و داستانی را می توانیم در سه محور استخراج کنیم محور اول سینمای اشراقی است و گمان من این است که اگر فرصت مهیا بود نگاه شهید آوینی در سینمای داستانی بسیار عمیق تر بیان می شد، همچنین مؤلفه دوم در دیدگاه شهید آوینی مؤثر بودن است و ایشان به تأثیرگذاری اثر بر روی مخاطب تأکید فراوانی داشتند و سومین مؤلفه نیز متعهدانه بودن اثر است و به طور کلی دیدگاه شهید آوینی را در سه مؤلفه مخاطب پذیر بودن، مؤثر بودن و متعهد بودن در سینمای داستانی می توانیم تبیین کنیم.

بر اساس این گزارش، مسعود ده نمکی کارگردان سینمایی ایران نیز در این نشست اظهار داشت: شاید اسمی که دوستان برای مراسم انتخاب کردند یک مقدار سؤال برانگیز است و آدم را قلقلک می دهد که اگر این ردیابی را بخواهم ملاک قرار دهم باید بگویم که این رد را خیلی در سینمای ایران نمی بینم مگر اینکه برخی خواسته اند ادا و اطوار این اندیشه ها را در بیاورند.

وی افزود: نکته ای که آقای رضاداد در مورد تأثیرگذاری سینمای آوینی گفته اند خیلی مهم است و حتی مخاطبین خارجی هم بر تأثیرگذار بودن مستندهای آوینی تأکید می کردند. آثار شهید آوینی نسبت به امکاناتی که در سینمای امروز ما است به مراتب تأثیر بیشتری بر روی مخاطب می گذارد و اینکه چرا مستندهای امروز دیگر این چنین تأثیر ندارد به اعتقاد من به شخصیت آوینی برمی گردد و حتی در آثاری که بعد از او تحت عنوان روایت فتح هم ادامه پیدا کرد دیگر این تأثیرگذاری دیده نمی شود و همه اینها به وجود خود آوینی و نگاه متعهدانه او برمی گردد.

کارگردان سه گانه اخراجی ها تصریح کرد: به طور کلی من ردیابی اندیشه های شهید آوینی را نتوانستم در آثار سینمایی ببینم به این دلیل که خیلی از ما نتوانستیم به آن تکامل معنوی برسیم تا آن معنویت در آثارمان جلوه کند.

بر اساس این گزارش، وحید جلیلی کارشناس و روزنامه نگار مسائل فرهنگی نیز در تبیین اندیشه های شهید آوینی اظهار داشت: یکی از نکاتی که شهید آوینی در مورد سینمای داستانی مطرح کرد این بود که فیلم های سینمایی ما قالباً می خواهند از کنار انقلاب اسلامی رد شوند و به همین دلیل هیچ نشانی از انقلاب در فیلم ها نمی بینیم که این نکته بسیار مهم است و باید این سؤال را مطرح کرد که چه اتفاقی می افتد که هیچ نشانی از انقلاب در سینمای ایران نیست.

وی افزود: این سؤال را می شود از سینمایی پرسید که تمام حیات و بقای خودش را مدیون انقلاب اسلامی است چرا که سینمای قبل از انقلاب هیچ چیز ندارد و عمدتاً یک سینمای کثیف شاهنشاهی بود و بعد از انقلاب اسلامی سینمای ایران این قابلیت را پیدا کرد که به آن توجه شود و حرف آوینی نیز این بود که سینمای ایران به واقعیت جامعه ایرانی توجه نمی کند و مهمترین واقعیت های جامعه ایرانی در آیینه سینمای ایران باز نتابیده است.

رئیس شورای سیاست گذاری جشنواره عمار خاطرنشان کرد: اینکه آوینی می گوید اینها از کنار انقلاب اسلامی رد شده اند مسئله بسیار مهمی است چرا که انقلاب اسلامی مهمترین واقعیت ۴۰۰ سال اخیر جامعه ایرانی است و وقتی بزرگ آنها می گوید ما با شما مخالفت نمی کنیم بلکه شما را انکار می کنیم نتیجه اش این می شود که ۲۰۰ هزار شهید دفاع مقدس و ۱۴ هزار شهید ترور را منکر می شوند و جای سینمای ایران در تمام این موضوعات خالی است. رئیس جمهور و نخست وزیر را ترور می کنند اما کوچکترین بازتابی از این واقعیات در سینمای ایران دیده نمی شود.

وی پایان بخش اول صحبت های خود ادامه داد: مگر چند درصد از غربی ها به کلیسا می روند اما ما صدها و شاید هزاران بار در فیلم های سینمای غربی کلیسا را دیده ایم اما حتی یک پلان از نماز جمعه در فیلم های سینمایی خودمان ندیده ایم و یک پلان از این واقعیت اجازه راه پیدا کردن به سینمای دراماتیک ما را پیدا نمی کند و اینها نگاه شهید آوینی را اثبات می کند. آرمان های انقلاب اسلامی ما واقعی بود اما یک صدم ظرفیت های آن هم به سینمای داستانی ما راه پیدا نکرد.

بر اساس این گزارش، علیرضا رضاداد در ادامه این بحثبا اشاره به اینکه مسعود ده نمکی به درستی از مراتب فضل و نفس قدسی برای تکامل اثر صحبت کرد گفت: این حرف به جهت مراتب نفسانی که شخص هنرمند باید طی کند تا در اثر نیز ظهور کند بسیار درست است شهید آوینی در سال ۷۱ شهید شدند و آخرین دوره ای که در جشنواره فجر داور بودند هم در همان سال ۷۱ بود من وقتی تاریخ جشنواره را مطالعه می کردم دیدم به طور کلی اگر بخواهیم ردیابی اندیشه های شهید آوینی را در فیلم ها داشته باشیم به آثار محدودی برمی خوریم که فیلمسازانی نظیر ابراهیم حاتمی کیا و مجید مجیدی مجموعاً به نگاه شهید آوینی نزدیک ترند چرا که پس از شهادت شهید آوینی فیلم هایی نظیر «بچه های آسمان و آژانس شیشه ای» ساخته می شوند و با توجه به نگاه متعهدانه شهید آوینی این دو فیلم به واقعیت های جامعه بسیار نزدیکترند.

وی افزود: بنابراین در این آثار ردپای اندیشه های شهید آوینی را می توانیم ببینیم اما ادامه این اندیشه ها در سینما به مسائل گوناگونی برمی گردد که شاید تنها بخشی از آن را بتوان در این جلسه مطرح کرد.

مسعود ده نمکی نیز در ادامه این بحثو با اشاره به اینکه در سینمای امروز حتی در حوزه نقد نیز جای خالی دیدگاه آوینی دیده می شود گفت: در سینمای امروز عمده منتقدان و حتی بچه مسلمان ها مسامحه کاری دارند در صورتی که در اندیشه های شهید آوینی مسامحه کاری جایی نداشت.

وی افزود: اندیشه های شهید آوینی برای ادامه سینما شرط لازم است اما کافی نیست برای نقد و ورود به سینما شاید اگر مجال می شد ایشان حتی وارد حوزه سینمای داستانی هم می شد چرا که احساس می کرد باید در هر حوزه ای که خلأ وجود دارد وارد شد و امروز بچه مسلمان های ما هم باید وارد تولید سینمای داستانی شوند.

کارگردان رسوایی ادامه داد: ما هنوز در بحثفرم متکی به کتب دانشگاهی ترجمه شده در سال های اول انقلاب هستیم در حالی که کشورهای دیگر حتی در بحثآموزش فرم نیز تغییرات زیادی در دروس خود دادند و ما در طی این سالها در خصوص رابطه متقابل مخاطب و فیلمساز و نیاز این دو به یکدیگر حرف نزدیم. در حوزه سینما که مخاطبین فراوانی دارد بحثی به نام حقوق سینماگر نسبت به مخاطب و مخاطب نسبت به سینماگر داریم و پس از ۳۰ سال از انقلاب اسلامی باید این بحثها مطرح شود و خروجی چنین بحثهایی منجر به انتشار کتاب های کاربردی شود.

بر اساس این گزارش در بخش دیگری از این مراسم وحید جلیلی با اشاره به اینکه شهید آوینی نظریه پرداز عملگرا بود گفت: آوینی اگر حرف می زد و نظریه پردازی می کرد نظریه پردازی برای عمل می کرد و این نکته را شاهدیم که پس از او افراد شیفته نظریه پردازی به جای عمل شدند. آوینی گوشه خانه ننشست که کسانی بروند و اجرا کنند او هم نظریه داد و هم جانش را برای حوزه تخصصی خودش گذاشت و دوستان نباید فکر کنند که فقط با حفظ کردن برخی گزاره های حتی جذاب راه آوینی را رفته اند.

وی تصریح کرد: نگاه آوینی یک سینمای واقعیت گرای آرمان گراست و در مقابل سینمای غرب زده سینمای فرار از واقعیت های جامعه بعد از انقلاب قرار می گیرد. یکی از روش های نظریه پردازی مهندسی معکوس است و باید یک عده بنشینند و ببینند که چه اتفاقی افتاد که در دوره ای آژانس شیشه ای این چنین موفق شد وقتی آژانس شیشه ای ساخته می شود باید مهندسی معکوس شود که چه شرایطی باعثساخته شدن این فیلم شد و بر عکس آن حتی چه شرایطی باعثشد تا بسیاری از فیلم هایی که می توانستند ساخته شوند نیز ساخته نشوند. اگر شرایط سینمای ایران طبیعی بود باید فیلم های بسیاری ساخته می شدند و باید ببینیم برای جشنواره امسال نیز چه فیلمهایی ساخته نشدند و ما امروز به چنین نقدهایی در سینما نیاز داریم.

جلیلی در ادامه تأکید کرد: ۳۵ سال از انقلاب گذشته که با توجه به حرف آوینی که سینما به راحتی از کنار انقلاب گذشته باید بگوییم یکی از ویژگی های سینمای ایران سانسور است و ما به سینمای ضد سانسور نیاز داریم. سینمای سانسور یعنی اینکه از کنار مهمترین واقعیت های جامعه ایران می گذریم ما ۲۰۰ هزار شهید داریم اما چقدر به آنها پرداخته ایم در حالی که انقلاب اسلامی بزرگترین گنجینه دراماتیک را به سینمای ایران تقدیم کرد.

رئیس شورای سیاست گذاری جشنواره عمار ادامه داد: یک کاسه بشقابی در این مملکت رئیس جمهور می شود اما سینمای ایران حتی یک بار هم به این موضوع نپرداخته است که چگونه فردی مثل رجایی رئیس جمهور می شود و چرا سینمای ما از این واقعیت های دراماتیک چشم پوشی کرده است. در حالی که در نقطه مقابل آن در سینمای غرب این موارد به خوبی دیده می شود، بن لادن کشته می شود و یک فیلم ساز زن بلافاصله یک سال بعد فیلم آن را می سازد اما در سینمای ایران ۳۳ سال پس از واقعه ۷ تیر هنوز هیچ فیلمی در این مورد ساخته نشده است.

مسعود ده نمکی نیز در این بخش با اشاره به اینکه در این سینما آزادی برای همه است مخصوصاً برای کسانی که در فیلم هایشان انقلاب و دفاع مقدس را به چالش می کشند گفت: اما اگر ما بخواهیم در مقابل این افراد وارد چنین حوزه هایی شویم از دو جبهه مورد هجمه قرار می گیریم، روشنفکران چون نمی توانند از لحاظ محتوایی با ما طرف شوند بحثتکنیکی را مطرح می کنند اما ما فهمیده ایم که آنها هم بن هور نمی سازند و اسپیلبرگ هم نیستند اما آنها ضعف هایشان را مطرح نمی کنند و هیچ وقت در رسانه ها به یکدیگر نمی تازند اما برعکس ما تشویق هایمان را در گوشی می گوییم و در رسانه ها به هم می تازیم.

ده نمکی تأکید کرد: نباید از کسانی که اعتقادی به این مسائل دارند توقع داشته باشیم که وارد چنین حوزه هایی شوند اما باید ببینیم چرا برخی به اسم سینمای انقلاب وارد این سینما شدند و اصلاً اگر بخواهیم نقدی را وارد کنیم به همین بچه های انقلاب است متأسفانه به یک جایی ما را می رسانند که در رسانه مدیریت فرهنگی و حتی در حوزه نقد می گویند کارهای ما ماقبل نقد است و می خواهند کاری کنند که ما هم شبیه آنها شویم و به سمت بی خطر بودن برویم.

وحید جلیلی نیز در بخش پایانی این بحثبا توضیح بیشتر سینمای سانسورچی گفت: یکی از ویژگی های سینمای سانسورچی این است که اگر بخواهند یک پلان از فلان فیلم را حذف کنید از زمانی که هنوز امضای آن مدیر خشک نشده خبرش در رسانه های داخلی و خارجی می پیچد که در کشور خفقان ایجاد شده اما وقتی آن فیملساز کل انقلاب را زیر سؤال می برد اسم این موضوع سانسور نیست!

وی افزود: حتی انواع و اقسام حمایت ها از این افراد شده و در برابر بزرگترین واقعیت ها انکار را در پیش گرفتند و سانسور می کنند و اگر یک پلان از فیلم هایشان بخواهد سانسور شود فریاد آی دزد می زنند در حالی که کسانی که تاریخ معاصر و انقلاب ما را دزدیدند این فریادها را دارند می زنند.

این تحلیلگر و فعال رسانه ای با تأکید بر اینکه باید رودروایسی را کنار بگذاریم گفت: وقتی فیلم «چ» را می بینید چرا اینقدر از صحنه آخر به هیجان می آیید به این دلیل که در ۲۰ سال اخیر حتی یک بار هم اسم امام را در فیلمی ندیده و نشنیده ایم و در این فیلم صدای امام را می شنویم ما باید رودروایسی را کنار بگذاریم من می خواهم به دوستان روشنفکر تبریک بگویم به خاطر آنکه کل انقلاب را سانسور کردند و این کار بسیار سختی است حتی حوزه هنری افتخار می کند که در این جنگ نرم بزرگترین قرارگاه فرهنگی انقلاب اسلامی را در اختیار کسانی قرار داده که اصلاً اعتقادی به جنگ نرم ندارد. در مورد فتنه امروز هالیوود فعال است و فیلم می سازد اما در کشور ما کسانی که در کف خیابان بودند و در بطن فتنه قرار داشتند مورد حمایت قرار می گیرند و واقعاً باید تبریک گفت.

جلیلی در ادامه تأکید کرد: اگر سینمای ما طبیعی بود بسیاری از واقعیت ها باید ساخته می شد واقعیت های انقلاب اسلامی به هیچ عنوان پیچیده نیست و نتوانیم آنها را در سینما ببینیم.

وی در خاتمه بیان داشت: وجه بعدی سینمای سانسورچی، بحثتحریف است و می گوید ما توانستیم واقعیت ها را انکار کنیم و حالا باید آنرا تحریف کنیم. شهید، مادر شهید و خانواده شهید را نشان می دهند اما شناسنامه اس را تحریف می کنند.

ارسال نظر

پربیننده ترین

آخرین اخبار